Kronik Hastalığı Olan Olguların Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri ile Hemşirelik Bakımı Algısı Arasındaki İlişki

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 4, 274 - 282, 01.11.2018

Özge Buldan Nevin Kuzu Kurban

Öz

ÖzGiriş: Kronik hastalığı olan bireylerde anksiyete ve depresyon hastalığa eşlik eden duygusal durumlardan birisidir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, kronik hastalığa sahip olguların duygusal durumları ile hemşirelik bakımı algısı arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı türde olan bu çalışmada, bir üniversite hastanesinde, dâhili birimlerde kronik hastalığı olan, en az 5 gündür klinikte yatan, çalışmaya katılmayı kabul eden olgularla (n= 119) yürütülmüştür. Veriler kişisel bilgi formu, Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği ve Hastanın Hemşirelik Bakımını Algılayışı Ölçekleriyle toplanmıştır. Bulgular: Olguların, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Anksiyete alt ölçeği (8.05 ± 2.45), Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Depresyon alt ölçeği (6.24 ± 2.43) ve Hastanın Hemşirelik Bakımını Algılayışı Ölçek puan ortalaması (47.18 ± 5.42)’dir. Olguların anksiyete ölçek puan ortalaması ile hastanede yatış süresi; depresyon ölçek puan ortalamasıyla sağlık güvencesi ve kronik hastalık sayısı; bakım algılayışı ölçek puan ortalamasıyla yattıkları servisler ve hemşirelerin yapılan işlemler hakkında bilgi verip vermeme durumu arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Olguların anksiyete ve bakım algılayışı ölçek puanları arasında zayıf negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p = .008). Sonuç: Olguların bakım algısı orta düzeyde, anksiyete ve depresyon puanları düşük düzeyde bulunmuştur. Olguların anksiyete puanları yükseldikçe, bakım algısı puanlarının düştüğü ve aralarında çok zayıf anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Hemşirelerden yeterli bilgi alamayan hastaların bakım algısı düşük olduğundan, hemşirelerin kronik hastalığa özel hasta eğitimlerini planlayıp uygulaması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Sözcükler: Kronik Hastalık, Anksiyete, Depresyon, Hemşirelik Bakımı, Hastaların Bakım Algısı.

Relationship between Nursing Care Perceptions, with Anxiety-Depression Levels of Chronic Disease Cases and

Öz

Affecting Factors Background: In individuals with chronic disease, anxiety and depression are one of the emotional states that accompany the illness. Objectives: The aim of this study was to determine the relationship between nursing care perceptions with emotional states on chronic disease cases. Methods: This descriptive study was carried out in a university hospital, in internal units, with chronic disease, at least 5 days in the clinic, who agreed to participate in the study (n = 119). Data were collected with the Hospital Anxiety Depression and the Patient Perception of Hospital Experience with Nursing Care scales. Results: Hospital Anxiety Depression scale Anxiety subscale (8.05 ± 2.45), Hospital Anxiety Depression Scale Depression Subscale (6.24 ± 2.43) and Patient Perception of Hospital Experience with Nursing Care Scale score (47.18 ± 5.42) were found. There was a significant difference between the scales of Patient Perception of Hospital Experience with Nursing Care Scale and the Hospital Anxiety Depression Scale Anxiety subscale scores, health insurance and number of chronic diseases, Hospital Anxiety Depression Scale Depression Subscale score, services provided by nurses, and information about the procedures performed by the nurses during the hospitalization day. There was a very weak correlation between Hospital Anxiety Depression Scale Anxiety subscale and Patient Perception of Hospital Experience with Nursing Care Scale scores in the cases (p = .008). Conclusion: In the cases of the moderate level of care, the level of anxiety and depression were low. As the anxiety scores of the cases increased, the scores of the cognitive perceptions decreased and a very weak relation was found between them. It is suggested that nurses plan and implement special patient trainings for chronic illnesses because the patients who do not have adequate information from nurses have low perception of care

Anahtar Kelimeler

Chronic Disease, Anxiety, Depression, Nursing Care, Patient Care Perception.

Kaynakça

• Afşar, B. B., Yalçınsoy, M., Yakar, H. İ., Bilgin, B., Akkaya, E. (2012). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin yeti yitimi, anksiyete ve depresyon yönünden değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 34, 260-267.
• Akçalı, A., Altındağ, A., Geyik, S. ve Cansel, N. (2009). Epilepsi hastalarında yaşam kalitesi, depresyon, anksiyete ve çok boyutlu algılanan sosyal destek. Nöropsikiyatri Arşivi, 46 (3), 91-97.
• Akın, A. İ. (2013).Tip 2 diyabet hastalarında yaşam kalitesi, hastalıkla ilgili bilgi düzeyi, hastalık algısı, stresle başa çıkma ve depresyon. Psikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
• Arslan, S., Nazik, E., Tanrıverdi, D., Gürdil, S. (2012). Hastaların sağlık hizmetlerinden ve hemşirelik bakımından memnuniyetlerinin belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11 (6), 717-724.
• Aydemir, Ö., Güvenir, T., Küey, L., Kültür, Ş. (1997). Hastane anksiyete ve depresyon ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 11 (6), 717-724.
• Aydemir, Ö., Köroğlu, E. (2000). Psikiyatride kullanılan klinik ölçekler (s.138-139). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Aydemir, Y., Doğu, Ö., Amasya, A., Yazgan, B., Gazioğlu, E. Ö., Gündüz, H. (2015). Kronik solunum ve kalp hastalıklarında anksiyete ve depresyon sıklığı ve ilişkili özelliklerin değerlendirilmesi. Sakarya Medical Journal, 5 (4), 199-203.
• Aydın, M. (2014). Bir üniversite hastanesindeki hastaların hemşirelik bakımını algılayışları. Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum, Türkiye.
• Bahar, A., Taşdemir, H. S. (2008). Dâhili ve cerrahi kliniklerde yatan hastalarda anksiyete ve depresyon. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11 (2), 9-17.
• Boult, C., Karm, L., Groves, C. (2008). Improving chronic care: The “guided care” model. The Permanente Journal, 12 (1), 50-54.
• Cerit, B. (2016). Hastaların hemşirelik bakımından memnuniyet düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 27-36.
• Çakırcalı, E. (2000). Hasta bakımı ve tedavisinde temel ilke ve uygulamalar (sy.1-3). İzmir: İzmir Güven Nobel Tıp Kitapevi.
• Çoban, G. İ. (2006). Hastanın hemşirelik bakımını algılayışı ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
• Çoban, G.İ., Kaşıkçı, M. (2008). Hastaların hemşirelik bakımını algılayışları. Florence Nightingale. Hemşirelik Dergisi, 16 (63), 165-171.
• Çoban, G. İ., Kaşıkçı, M. (2010). Reliability and validity of the scale of patient perception of hospital experience with nursing care in a Turkish population. Journal of Clinical Nursing, 19, 1929-1934.
• Dozier, A. M., Kitzman, H. J., Ingersoll, G. L., Holmberg, S., Schultz, A. W. (2001). Development of an ınstrument to measure patient perception of the quality of nursing care. Research in Nursing & Health, 24, 506-517.
• Fındık, U. Y., Ünsar, S., Süt, N. (2010). Patient satisfaction with nursing care and its relationship with patient characteristics. Nursing and Health Sciences, 12, 162-169.
• Göktaş, S. B., Yıldız, T, Nargız, S. K. (2015). The evaluation of nursing care satisfaction and patient learning needs in day case surgery. Indian Journal Surgeons, 77 (3), 1172-1179.
• Gültekin, G., Baran, G. (2005). Hastalık ve çocuk. Aile ve Toplum, 2 (9), 1-8.
• Günalay, S., Taşkıran, E., Demir, B., Erdem, S., Mergen, H., Akar, H. (2016). Tip 2 diyabetes mellitus hastalarında tedavi yöntemleri, glisemik kontrol ve diyabet komplikasyonları ile depresyon ve anksiyete riski arasındaki ilişki. İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Tıp Dergisi, 2 (1), 16-19.
• Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P., Yıldırım, A., Uslu, S. (2010). Bir sağlık ocağına başvuran kronik hastalığı olan bireylerde anksiyete ve depresyon. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9 (3), 209-216.
• Hançerlioğlu, S. (2014). Kronik hastalıklarda öz-bakım yönetimi ölçeği ve uyum soru formu’nun Türkçe’ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliği. Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye.
• Hisli Şahin, N., Durak Batıgün, A., Uzun, C. (2011). Anksiyete bozukluğu: kişilerarası tarz, kendilik algısı ve öfke açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12:107-113.
• Kaya, F. (2011). Hemşirelerin iletişim ve empatik beceri düzeyleri ile hastaların hemşirelik bakımını algılayışlarının karşılaştırılması. Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Mersin, Türkiye.
• Kocaman Yıldırım, N., Okanlı, A., Yılmaz Karabulutlu, E., Karahısar, F., Özkan, S. (2013). Hemodiyaliz hastalarının anksiyete ve depresyon belirtilerine hastalık algısının etkisi: çok merkezli bir çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 252-259.
• Koç, Z., Sağlam, Z. (2011). Hastanede yatan yaşlı hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3, 42-52.
• Korkmaz, T., Tel, H. (2010). KOAH’lı hastalarda anksiyete, depresyon ve sosyal destek durumunun belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13 (2), 79-86.
• Koy, V., Yunibhand, J., Angsuroch, Y. (2016). The quantitative measurement of nursing care quality: a systematic review of available instruments. International Nursing Review, 63 (3), 490-498.
• Köşgeroğlu, N., Acat, M. B., Karatepe, Ö. (2005). Kemoterapi hastalarında hemşirelik bakımı memnuniyet ölçeği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 75-83.
• Mehel Tutuk, S. P., Altun, Ö.Ş. (2014). KOAH tanısı ile hastaneye sık başvuran hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23 (6), 216-224.
• Mollaoğlu, M. (2007). Kronik hastalıklarda yaşam kalitesi ve hemşirelik. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi (Kongre Kitabı). İzmir. 5-7 Nisan, 9-11.
• Negarandeh, R., Bahabadi, H. A., Mamaghani, J. A. (2014). Impact of regular nursing rounds on patient satisfaction with nursing care. Asian Nursing Research, 8 (4), 282-285.
• Niedz, B. A. (1998). Correlates of hospitalized patients’ perceptions of service quality. Research in Nursing & Health, 21 (4), 339-349.
• Oflaz, F., Varol, H. (2010). Yatan hastaların anksiyete ve depresyon düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17 (1), 1-7.
• Özkan, Y. (2018). Anxiety, depression, problem solving and stress management in patients with ankylosing spondylitis. Medical and Dental Journal, 19 (1) 57-63.
• Öztürk, O.(2002). Ruh sağlığı ve bozuklukları. (sy. 293).Ankara. Feryal Matbaası.
• Sayıl, I., Berksun, O. E., Palabıyıkoğlu, R., Devrimci Özgüven, H., Soykan, Ç., Haran, S. (2000). Kriz ve krize müdahale (sy.104-106-138). Ankara: Damla Yayınevi.
• Schoen, C., Osborn, R., Squires, D., Doty, M. M., Pierson, R., Applebaum, S. (2010). How health insurance design affects access to care and costs, by income, in eleven countries. Health Affairs, 29 (12), 2323-2334.
• Sönmez, B., Kasım, İ. (2013). Diabetes mellitus’lu hastaların anksiyete, depresyon durumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi,17 (3), 119-124.
• Şanlıtürk, D., Ovayolu, N., Kes, D. (2018). Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 1 (13), 17-25.
• Şendir, M., Büyükyılmaz, F., Yazgan, İ., Bakan, N., Mutlu, A., Tekin, F. (2012). Ortopedi ve travmatoloji hastalarının hemşirelik bakımına ilişkin deneyim ve memnuniyetlerinin değerlendirilmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20 (1), 35-42.
• Şişe Ş., Cihan Altınel, E., (2012). Bir üniversite hastanesinde yatan hasta memnuniyeti. Selçuk Tıp Dergisi, 28 (4), 213-218.
• Şişe, Ş. (2013). Hastaların hemşirelik hizmetlerinden memnuniyeti. Kocatepe Tıp Dergisi, 14 (2), 69-75.
• Tuğut, N., Gölbaşı. Z. (2013). Bir üniversite hastanesi kadın hastalıkları ve doğum servisinde yatan hastaların hemşirelik hizmetlerinden memnuniyet düzeyleri ve etkileyen bazı faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 10 (2): 38-44
• Yetişkin, Ş. (2008). Hemodiyaliz hastalarının yeti yitimi, anksiyete ve depresyon yönünden değerlendirilmesi, Aile Hekimliği Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi. İstanbul, Türkiye.
• Yiğitbaş, Ç., Deveci, S. E. (2014) A group of patients’ perceptions of satisfaction on nursing care. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi, 2 (2), 2-10.
• Zigmond, A.S., Snaith, P.R. (1983). The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatrica Scandinavica, 67, 361-70.