Hemşirelik Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyi ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 218 - 223, 01.08.2018

Yıldız Denat , Yurdanur Dikmen Gözde Yılmaz Dilanur Karalar

Öz

Amaç: Bu çalışma, hemşirelik öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Yöntem:
Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yürütülen araştırmanın örneklemini hemşirelik bölümündeki 522 öğrenci oluşturmuştur. Veriler, Öğrenci Bilgi
Formu ile Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu (MTE-ÖF) kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Öğrencilerin ölçek alt faktör puan
ortalamaları sırasıyla tükenme: 15.85 ± 4.62, duyarsızlaşma: 10.53 ± 3.75, yetkinlik: 11.45 ± 3.00 olarak bulunmuştur. Çalışmada tükenme
ve duyarsızlaşma alt faktör puanlarının; alttan dersi olma, bölümünü istemeyerek tercih etme, bölümünden memnun olmama ve kendini
başarısız olarak algılama değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Yetkinlik alt boyut puanlarının ise bölümünü isteyerek
tercih etme ve kendini başarılı olarak algılama değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmada cinsiyet,
alttan dersi olma, mesleği isteyerek seçme, hemşirelik bölümünden memnuniyet ve başarı durumunu algılama değişkenlerine göre hemşirelik
öğrencilerinin tükenmişlik puanlarının farklılaştığı saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda eğitim sürecinde mesleki kimliğin
benimsenmesine yönelik faaliyetlerin arttırılması ve öğrencilerin başarı duygusunu arttıracak çalışmalara yer verilmesi, nitel çalışmalarla
tükenmişlik yaşanmasına neden olan faktörlerin açıklaştırılarak müfredatta ek düzenlemelerin yapılması ve tükenmişliği azaltmaya yönelik
müdahale çalışmalarının yapılması önerilebilir

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Hemşirelik Öğrencileri, Hemşirelik Eğitimi.

Determination of Nursing Students’ Burnout Level and Affecting Factors

Öz

Objectives: This study was carried out on the purpose of determining nursing students’ level of burnout and affecting factors elements.
Methods: Sample of this descriptive and cross-sectional research consisted of 522 students in Nursing Department. The data were collected
using the Student Information Form and Maslach Burnout Inventory-Student Scale (MBI-SS). Results: Scale sub-factor point averages of
students were found as follows: Exhaustion: 15.85 ± 4.62, cynicism: 10.53 ± 3.75, efficacy: 11.45 ± 3.00, respectively. It was determined in
the study that exhaustion and cynicism sub-factor points differed significantly according to the variables, having failed course, having chosen
the department involuntarily, dissatisfaction with the department and perceiving oneself as unsuccessful. Also, it was determined in the study
that efficacy sub-dimension points differed significantly according to the variables, having chosen the department involuntarily and
perceiving oneself as successful. Conclusion: In this study, it was established that nursing students’ level of burnout varies depending on
variables of sex, having failed course, having chosen the profession voluntarily, satisfaction with the nursing department and self-perception
of success. In direction of these results, the increment of the activities for the adoption of professional identity in the education process and
the inclusion, of activities that will increase the sense of success of the students; the clarification of the factors causing burnout with
qualitative studies and the constitution of additional regulations in the curriculum; and the constitution of intervention studies to reduce
burnout may be suggested..

Anahtar Kelimeler

Burnout, Nursing Student, Nursing Education

Kaynakça

• Ahola, K., Honkonen, T., Isometsä, E., Kalimo, R., Nykyri, E., Koskinen, S., et al. (2006). Burnout in the general population. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 41(1), 11–17.
• Akansel, N., Çitak, T.G., Özdemir, A., Turgutlu, Z. (2012). Assessment of burnout levels among working undergraduate nursing students in Turkey: Being a full time employee and student. International Journal of Caring Sciences, 5 (3): 328- 34.
• Altay, B., Gönener, D. & Demirkıran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 10-16.
• Arı, G.S., Bal, E.Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 131-148.
• Atalayın, Ç., Tezel, H., Önal, B., Balkıs, M. & Köse, T. (2013). Diş hekimliği öğrencilerinde tükenmişlik: ön çalışma. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 47(3), 6–18.
• Çapri, B., Gündüz, B. & Gökçakan, Z. (2011). Maslach tükenmişlik envanteri öğrenci formunun (MTE-ÖF) Türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 134-147.
• Da Silva, R.M., Goulart, C.T., Dias Lopes, L.F., Serrano PM, Siqueira Costa AL & De Azevedo Guido L. (2014). Hardy personality and burnout syndrome among nursing students in three Brazilian Universities—an analytic study. Biomedical Center Nursing, 13(9), 1-6.
• De Abreu Santos, A.T.R., Grosseman, S., De Oliva Costa, E.F. & De Andrade, T.M. (2011). Burnout syndrome among internship medical students. Medical Education, 45(11), 1146.
• Dyrbye, L.N., Thomas, M.R., Huntington, J.L., Lawson, K.L., Novotny, P.J., Sloan, J.A., et al. (2006). Personal life events and medical student burnout: A multicenter study. Academic Medicine, 81(4), 374–384.
• Dyrbye, L.N., Varkey, P., Boone, S.L., Satele, B.A., Sloan, J.A. & Shanafelt, T.D. (2013). Physician satisfaction and burnout at different career stage. Mayo Clinic Proceedings, 88 (12), 1358-1367.
• Gündüz, B., Çapri, B. & Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38-55.
• Hansen, N., Sverke, M. & Naswall K. (2008). Predicting nurse burnout from demands and resources in three acute care hospitals under forms of ownership: a cross-sectional questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 46, 96-107.
• Kaçmaz, N. (2005). Hemşirelerde iş stresi ve tükenmişlik. Florence Nıghtingale Hemşirelik Dergisi, 13(54), 65-75.
• Kaya, D. & Arıöz, A. (2014). Ebe ve hemşire öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 89-99.
• Kaya, N., Kaya, H., Ayık, S.E. & Uygur E. (2010). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde tükenmişlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 401-419.
• Koivula, M., Paunnen, M. & Laippala, P. (2000). Burnout among nursing staff in two Finnish hospitals. Journal of Nursing Management, 8 (3), 149–158.
• Maslach, C. & Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal Of Occupational Behaviour, 2(2), 99- 113.
• Maslach, C. & Leiter, M.P. (1997). The truth about burnout: how organizations cause personal stress and what to do about it. San Francisco, Calif: Jossey Bass.
• Pınar, Ş.E, Bilgiç, D., Demirel, G., Akyüz, M.B., Karatepe, C. & Sevim D. (2015). Sağlık alanlarında okuyan üniversite öğrencilerinin tükenmişlik ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(4), 284-292.
• Pines, A.M. & Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. New York: Free Press.
• Salanova, M., Schaufeli, W.B., Martineza, I., Breso, E. (2009). How obstacles and facilitators predict academic performance: the mediating role of study burnout and engagement. Anxiety, Stress ve Coping, 1-18.
• Schaufeli, W., & Enzmann, D. (1998). The Burnout Companion to Study and Practice: A Critical Analysis. Londan: Taylor & Francis Ltd.
• Schaufeli, W.B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M., Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university
• students: A cross-national study. Journal of Cross-cultural Studies, 33(5), 464-481.
• Schaufeli, W.B. & Taris, T.W. (2005). The conceptualization and measurement of burnout: common ground and worlds apart. Work and Stress, 19(3), 256–62.
• Sevencan, F., Cayır, E. & Üner, S. (2011). Burnout status of intern doctors and associated factors. Centre De Sociologie Et De Démographie Médicales, 50 (4): 501–515.
• Sevencan, F., Uzun, N., Yücel, E.H., Şener, A., Yılmaz, A.E. & Üner, S. (2011). Hacettepe Üniversitesi tıp fakültesi dönem VI öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Hacettepe Tıp Dergisi, 42, 42–48.
• Silva, R.M., Goulart, C.T., Lopes, L.F.D., Serrano, P.M., Costa, A.L.S. & Guido, L.A. (2014). Hardly personality and burnout syndrome among nursing students in three Brazilian Universities-an analytic study. BMC Nursing, 13 (9): 1-6.
• Tansel, B. (2015). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2): 241-268.
• Toker, S., Melamed, S., Berliner, S., Zeltser, D. & Shapira, I. (2012). Burnout and risk of coronary heart disease: A prospective study of 8838 employess. Psychosomatic Medicine, 74(8): 840-847.
• Watson, R., Deary, I., Thompson, D. & Li, G. (2008). A Study of stres and burnout nursing student in hong kong: a qustionnaire surve. Internetional Journal of Nursing Studies, 45(10), 1534-1542.