Hemşirelerde hasta güvenliği kültürü ve etkileyen faktörler

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 1, 9 - 15, 01.02.2016

Selda Rızalar , Esra Tural Büyük Rabia Şahin Tülin As Gülhan Uzunkaya

Öz

Giriş ve Amaç: Araştırma, bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde hasta güvenliği kültürü ve etkileyen faktörleri belirlemek
amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı özellikte olan bu araştırma 12-23 Mart 2013 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp
Fakültesi Hastanesi servislerinde çalışan 129 hemşire ile yapılmıştır. Veriler “Kişisel Bilgi Formu” ve Hasta Güvenliği Kültürü Ölçeği
(HGKÖ) kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde t- testi, Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi uygulanmıştır. Bulgular:
Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalamaları 32.73 ± 5.64 olup, %53.5’inin hasta güvenliği konusunda eğitim almadıkları belirlendi.
Hemşirelerin hasta güvenliği kültürü ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalaması 2.64 ± 0.43 alt ölçek puan ortalamaları sırasıyla; yönetim
ve liderlik 2.62 ± 0.49, çalışan eğitimi 2.59 ± 0.73, olay ve hata rapor etme 2.58 ± 0.69, bakım ortamı 2.58 ± 0.51 çalışan davranışı 2.80 ±
0.58 olarak belirlenmiştir. Hemşirelerin hasta güvenliği hakkında eğitim alma, çalıştıkları bölüm, meslekte çalışma süresi ve görev şeklinin
hasta güvenliği kültürü düzeylerini anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Sonuç: Araştırmaya alınan hemşirelerde hasta güvenliği
kültürünün orta düzeyde olduğu, bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hasta güvenliği, hasta güvenliği kültürü, hastane hemşirelik personeli.

Patient Safety Culture and Influencing Factors of Nurses

Öz

Introduction: Student-centered education, education satisfaction, expectations are important in quality education systems. Objectives: This
study is conducted to determine the education satisfication of nursing students and thefactor levels influencing this. Methods: Sample of the
research is formend by 284 students in Nursing Department of Ondokuz Mayıs University Health College between spring semester 2013-
2014. Data are collected using personal form and Student Satisfaction Scale - Short Form. Data analysis in SPSS 16 program average,
percentage calculations with one-way ANOVA and t-test was performed. Results: Research students participating in the average age of
20.42 ± 1.96, 75.4% female, 33.1% of the first class students, 51.1% of nursing department is satisfied, 38.7% of the school is satisfied and
54.1% of academic success are good perceived as stated. SSS-SF taken from the total average score is determined as 167.56 ± 40.59, lower
size item with the highest mean score of 3.24 ± 0.82 with the teaching staff size has been received. This was followed; school administration
(3.20 ± 0.82), participation in decision making (3.19 ± 0.84), the quality of education and training (3.10 ± 0.87), scientific, social and
technical facilities (3.08 ± 082) was followed. Conclusions: Research results have a medium level of satisfaction of the students and highest
point average among scale sub-dimensions is the academic lecturers

Anahtar Kelimeler

Nursing, Nurse student, Satisfaction, Student satisfaction scale.

Kaynakça

• Acency for Healthcare Research and Quality (AHRQ). (2014). Patient safety culture. Erişim: 09.10.2015. https://psnet.ahrq.gov/primers/primer/5
• Adıgüzel, O. (2010). Hasta güvenliği kültürünün sağlık çalışanları tarafından algılanmasına yönelik bir araştırma, Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 159-170.
• Aiken, L.H., Sloane, D.M., Bruyneel, L., Van den Heede, K., & Sermeus, W. (2013). The RN4CAST Consortium. Nurses’ reports of working conditions and hospital quality of care in 12 countries in Europe. International Journal of Nursing Studies, 50, 143–53.
• Akalın, H.E. (2004). Hasta güvenliği kültürü: Nasıl geliştirebiliriz?. ANKEM dergisi, 18 (Ek 2), 12-13.
• Akdag, R. (2007). The progress so far: Health transformation in Turkey. Ministry of Health. s.19-24. Ankara.
• Akgün, S., & Al-Assaf A.F. (2007). Sağlık kuruluşlarında hasta güvenliği kültürü nasıl oluşturabiliriz?. Hastane Yönetimi Dergisi, Ocak- Haziran 11 (1-2), 1-8.
• Aksayan, S. (2009). Hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesi. XII. Ulusal Uluslararası Katılımlı Hemşirelik kongresi (Kongre Kitabı). Sivas, s.100.
• Ausserhofer, D., Schubert, M., Desmedt, M., Blegen, M.A., De Geest, S., & Schwendimann, R. (2013). The association of patient safety climate and nurse-related organizational factors with selected patient outcomes: A cross-sectional survey. International Journal of Nursing Studies,50, 240–252.
• Balanuye, B. (2014). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin iş yükünün hasta güvenliğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
• Bahrami, M.A., Chalak, M., Razieh Montazeralfaraj, R. & Tafti, A.D. (2014) Iranian nurses’ perception of patient safety culture. Iranian Red Crescent Medical Journal, 16(4): 2-9. DOI: 10.5812/ircmj.11894.
• Bonner, A.F., Castle, N.G., Perera, S. & Handler, S.M. (2008). Patient safety culture: a review of the nursing home literature and recommendations for practice. Annals of Longterm Care, 16 (3), 18-22.
• Cebeci, F., Gürsoy, E. ve Tekingündüz, S. (2012). Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15 (3): 188-194.)
• Çakır, A. ve Tütüncü, Ö. (2009). İzmir ili hastanelerinde hasta güvenliği algısı. I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi (Kongre Kitabı). 2, 189-204.
• Çırpı, F., Merih, Y.D. ve Kocabey, M.Y. (2009). Hasta güvenliğine yönelik hemşirelik uygulamalarının ve hemşirelerin bu konudaki görüşlerinin belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2 (3), 26-34.
• Dursun, S., Bayram, N., Aytaç, S. (2010). Hasta güvenliği kültürü üzerine bir uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 1-14.
• Fidancı, B.E., Yıldız, D., Akyol, M., Akbayrak, N., Hatipoğlu, S. (2014). Assessment of the malpractice tendencies of nurses working in an educational and research hospital International Journal of Caring Sciences, 7, 295-297.
• Gökdoğan, F., Yorgun, S., Yapıcı, M. ve ark. (2010). Sağlık hizmetlerinde hasta güvenliği ve hemşireler. Uluslararası sağlıkta performans ve kalite kongresi (Kongre Kitabı). 2, 95-104.
• Gündoğdu, S. ve Bahçecik, N. (2012). Hemşirelerde hasta güvenliği kültürü algılamasının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15 (2), 119- 128.
• Hakverdioğlu Yönt, G. (2011). Hasta güvenliği kültürü, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 27 (1), 77-82.
• Hatırnaz, G. (2007). Özel hastanelerin hukuki sorumluluğu ve hasta hakları. s. 28-36., İstanbul: Seçkin Yayınevi. International Council of Nursing. (2012). Patient Safety. Erişim: 20.01.2015.
• http://www.icn.ch/images/stories/ documents/ publications/ position_statements/ D05_ Patient_Safety.pdf
• Karaca, A. ve Arslan, H. (2014). Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği kültürünün değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Sağlık ve hemşirelik yönetimi dergisi, 1(1),9-18. ISSN doi:10.5222/SHYD.2014.009
• Kohn, T. L., Corrigan, J. M. & Donaldson, M. S. (2000). To Err is Human Building a Safer Health System. Washington National Academy of Sciences, Erişim: 11.12. 2014. http://www.nap.edu/openbook.php?isbn=0309068371
• Mitchell, P.M. (2008). Defining Patient Safety and Quality Care, Erişim 15.03.2013. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2681/.
• National Patient Safety Agency. (2004). The seven steps to patient safety: a guide for NHS staff. London: National Patient
• Safety Agency. National Patient Safety Foundation. Improve the safety of patients. Erişim: 22.12.2014. http://www.nrls.npsa.nhs.uk/ resources/collections/seven-steps-to-patient-safety
• Phillips J. & Barnsteiner J.H.(2005). Clinical alarms: Improving efficiency and effectiveness. Critical care nursing quarterly, 2005; 28 (4): 317-323.
• Pizzi, L.T., Goldfarb, N.I. & Nash, D.B. (2001). Promoting a culture of safety. K.G. Shojania, BW Duncan, Mcdonald KM
• Wachter RM (Eds). In: Making health care safer: a critical analysis of patient safety practices. Evidence Report/Technology Assessment, Number 43. AHRQ Publication O1-E058, Rockville.
• Rich, V. L. (2008). Creation of a patient safety culture: a nurse executive leadership ımperative: Patient safety and quality: An evidence-based handbook for nurses, 2: 2-45. Erişim:18.11.2014. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2642
• Sezgin, B. (2007). Kalite belgesi alan hastanelerde çalışma ortamı ve hemşirelik uygulamalarının hasta ve hemşire güvenliği açısından değerlendirilmesi. Hemşirelikte Yönetim AD Yüksek lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü. İstanbul.
• Türk, G. ve Eşer, İ. (2007). Hastane ortamında hasta güvenliği ve hemşirelik yaklaşımı. Hastane Yönetimi Dergisi, OcakHaziran11 (1-2):16-20.
• Türkmen, E., Baykal Ü., Seren Ş. ve Altuntaş S. (2011). Hasta güvenliği kültürü ölçeği’nin geliştirilmesi. Anadolu hemşirelik ve sağlık bilimleri dergisi, 2011; 14: 4: 38-46.
• Vogelsmeier A. & Scott-Cawiezell J. (2007). A just culture The role of nursing leadership. Journal of Nursing Care Quality, 22 (3), 210-212.
• Wang, X., Liu, K., You, L., Xiang, J., Hu, H., Zhang, L., et al. (2014). The relationship between patient safety culture and adverse events: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 2333:1-5.
• Wendin, R. (2007). Hasta güvenliği - Temel bir yetkinlik mi yoksa sadece bir kavram mı?. 1. Hasta Güvenliği Kongresi (Kongre Kitabı). Antalya, 28-31 Mart, 24-28.
• World Health Organization (WHO). (2004). World Alliance For Patient Safety Forward Programme2005. Erişim:12.01.2015.
• http://archive.ahrq.gov/qual/nhqr03/nhqr2003.pdf.
• http://www.ecri.org/Documents/Patient_Safety_Center/HRC_SAQ30.pdf
• World Health Organization (WHO) 2014. Fact File, 10 Facts on Patient Safety. Erişim:13.10.2015.
• http://www.who.int/features/factfiles/patient_safety/patient_safety_ facts/en