Çoçuk Kalp Sağlığını Geliştirme Tutum Ölçeği'nin Geçerlik ve Güvenirliği

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 2, 92 - 97, 01.05.2014

Meryem Öztürk Haney Zuhal Bahar

Öz

Amaç: Bu araştırma, çocuk kalp sağlığını geliştirme tutum ölçeği’nin Türkçe eşdeğerliğini sağlamak, geçerliğini ve güvenirliğini belirlemek amacı ile yapıldı.Yöntem: Metodolojik bir araştırmadır. Araştırmaya İzmir ilinde üç ilköğretim okulunun altıncı sınıfında okuyan toplam 315 öğrenci katıldı. Çocuk kalp sağlığını geliştirme tutum ölçeğinin (ÇKSGTÖ) dil eşdeğerliği geri çeviri yöntemi; içerik geçerliği uzman görüşüne başvurularak; güvenirliği zamana göre değişmezliği ve iç tutarlılığı; geçerliği yapı geçerliği ile sınandı. Ölçek dil geçerliği için Türkçe’ye çevrildikten sonra ön uygulama yapıldı. Ön uygulamadan sonra ölçek örneklem grubuna test tekrar test için 15 gün arayla iki kez uygulandı.Bulgular: Türkçeleştirilen çocuk kalp sağlığını geliştirme tutum ölçeğinin egzersiz, beslenme, sigara, stres kontrolü boyutlarının iç tutarlık güvenirlik katsayıları 0.62 ile 0.75 arasında; ölçeğin iç tutarlık güvenirlik katsayısı 0.79 bulundu. Faktör analizi ölçeğin dört faktörlü bir yapıya sahip olduğunu ve benzer maddelerin aynı faktörler altında toplandığını gösterdi.Sonuç: Çalışmadan elde edilen sonuçlar, Türkçeleştirilen çocuk kalp sağlığını geliştirme tutum ölçeğinin okul çağındaki çocukların kalp sağlığını geliştirmeye yönelik tutumlarının belirlenmesinde geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Kalp Sağlığını Geliştirme Tutum Ölçeği, Geçerlik, Güvenirlik

Childrens’ Cardiovascular Health Promotion Attitude Scale’s Validity and Reliability

Öz

Background: To develop the cardiovascular health promotion attitudes in childhood period is priority.
Aim: This study has been carried out to evaluate the Turkish equivalence, reliability and validity of the children’s
cardiovascular health promotion attitude scale.
Method: Methodological research was conducted with a total number of 315 6th grade students from three primary schools in
Izmir. The scale which was developed by Arvidson includes sixteen items. The adaptation of the scale to Turkish language was
performed via back translation technique, content validity was ascertained by expert opinions; reliability was examined with
test-retest reliability and internal consistency, validity was examined with construct validity. The preliminary application was
done after the translation of scale into Turkish to achieve language validity. The scale was applied to the sample group after the
application for test-retest twice at a 15 day interval.
Results: The internal consistencies of the exercise, diet, cigarette, stress control dimensions of the children’s cardiovascular
health promotion attitude scale were found between 0.62 and 0.75, and scale’s internal consistency was 0.79, test–retest
reliability was found to be 0.60. Exploratory factor analysis extracted that the scale had a four-factor structure and
confirmatory factor analysis affirmed this four-factor structure (x2
/df = 1.285; RMSEA = .030; GFI = .95; CFI = .98 ve NNFI
= .98).
Conclusion: The children’s cardiovascular health promotion attitude scale is a valid and reliable tool to determine the school
aged childrens’ attitude toward cardiovascular health

Anahtar Kelimeler

Children’s Cardiovascular Health Promotion Attitude Scale, Validity, Reliability.

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (1996). Etkili öğrenme ve öğretme. (sy.100- 105). İzmir. Kanyılmaz Matbaa.
• Akgül, A. (1997). Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri. SPSS uygulamaları. (sy. 150-200). Ankara.Yükseköğretim Kurulu Matbaası.
• Arvidson,C. (1990). Children’s cardiovascular health promotion attitude scale: an ınstrument development. Unpublished Doctoral Dissertation, Texas Woman’s University, Denton, TX, USA.
• Bahar, Z. ve Öztürk Haney, M. (2013). Okul sağlığı ve okul sağlığı hemşireliği. Sağlıkla Hemşirelik Dergisi, 3, 6-7.
• Burns, N. ve Grove, S.K. (2009). The practice of nursing research: appraisal, synthesis and generation of evidence. Saunders, (6th ed) St Louis.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Testlerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde kullanılan bazı istatistikler. İçinde: sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 15. baskı. Ankara. Pegem Akademi.
• Eagle, T.F., Gurm, R., Smith, C.A., Corriveau, N., DuRussell-Weston, J., Palma-Davis, L. et al. (2013). A middle school intervention to improve health behaviors and reduce cardiac risk factors. The American Journal of Medicine, 126, 903-908.
• Ebrahim, S. ve Smith, G.D. (2001). Exporting failure: coronary heart disease and stroke in developing countries. International Journal of Epidemiology, (30), 201-205.
• Erdoğan, S., Nahcivan, N.Ö., Esin, M.N. ve İbrikçi, S. (1994). Sağlığı sürdürme, sağlığı geliştirme ve hemşirelik. Hemşirelik Bülteni, 8 (32), 28-36.
• Fleming, T. L., Green, J. I., Martin, J. C. ve Wicks, M. N. (2000). Effectiveness of cardiovascular health promotion education ıntervention on the attitudes of urban american school-age children. Journal of Community Health Nursing, 17(1), 49-60.
• Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2002). Kültürlerarası ölçek uygulaması için rehber II: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 4 (2), 9-20.
• Hozawa, A. (2011). Attributable fractions of risk factors for cardiovascular diseases. Journal of Epidemiology, 21, 81–86.
• Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit ındexes in covariance structure analysis: conventional criteria versusnew alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6, 1–55.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi.(7.Basım, sy. 100-135). Ankara. Sim Matbaası.
• Knox, G.J., Baker, J.S., Davies, B., Rees, A., Morgan, K., Cooper, S.M. et al. (2012). Effects of a novel schoolbased cross-curricular physical activity intervention on cardiovascular disease risk factors in 11- to 14-yearolds: the activity knowledge circuit. American Journal of Health Promotion, 27, 75-83.
• Metin, B., Akın A. ve Güngör, İ. (1998). DSÖ sağlık raporu. 21 yy.’da yaşam herkes için bir vizyon. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü. Ankara.
• Miller, M. P., Gillepie, J., Billian, A. ve Davel, S. (2001). Prevention of smoking behaviour in middle school students: student nurse interventions. Journal of Public Health Nursing, 18(2), 77-81.
• Öner, N. (1994). Türkiye’de kullanılan psikolojik testler. (3. Basım, sy.10-39) İstanbul. Boğaziçi Üniversitesi Matbaası
• Philip, P.M., Parambil, N.A., Bhaskarapillai, B. ve Balasubramanian, S. (2013). Evaluation of a specially designed tobacco control program to reduce tobacco use among school children in Kerala. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 14 (6), 3455-3459.
• Potts, N. ve Mandleco, B. (2002). Pediatric nursing. caring for children and their families. (sy. 200-300). New York. Delmar Company.
• Rakel, R. (1990). Textbook of family practice. (sy.1500- 1550). Philadelphia. Saunders Company.
• Robinson, C. ve Thomas, S. (2004). The interaction model of client health behavior as a conceptual guide in the explanation of children’s health behaviors. Public Health Nursing, 21, 73–84.
• Rouzbahani, A.,Rouzbahani, R., Rouzbahani, H., Barkhordar, M., Rouzbahani, F.,Rezaei, M. et al. (2009). Promotion of healthy heart knowledge and attitude in elementary school students in Shahrekord, Iran. ARYA Atherosclerosis Journal, 5, 64-68.
• Sağlık Bakanlığı (2010). Türkiye kalp ve damar hastalıklarını önleme ve kontrol programı. birincil, ikincil, üçüncül korumaya yönelik stratejik plan ve eylem planı (2010-2014). T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Yayın No: 812. Ankara. Anıl Matbaası. (4-30).
• Smith, C. M. ve Maurer, F. A. (1995). Community Health Nursing Theory and Practice. (2. Basım, sy.12-21). Philadelphia. Saunders Company.
• Spradley, B.W. ve Allender, J. A. (1996). Community health nursing concepts and practice. (4th ed., sy. 20- 50).Lippincott Company. Philadelphia.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik.1. baskı. Seçkin Yayıncılık. (100-115). Ankara.
• Tell, G.S., Polak, J.F., Ward, B.J., Kitnerr, S.J., Savage, P.J. ve Robbins J. (1994). Relation of smoking with carotid artery wall tickness and stenosis in older adults. The cardiovascular health study. Circulation, 90 (6), 2905-2908.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Klavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Ankara. Özyurt Matbaası. (40-55).
• Underhill, S., Woods, S. ve Froelicher, E. (1989). Cardiac nursing. Lippincott Company.
• Wimbush, F. ve Peters, R. (2000). Identification of cardiovascular risk. Public Health Nursing, (17) 3, 148-154.
• World Health Organization. (2003). Report of the world health organization study group. diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Erişim adresi: http://whqlibdoc. ho.nt/trs/