Hipertansif hastaların tedavi uyumu ve yaşam kalitesi

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 2, 98 - 108, 01.05.2014

Yasemin Gün , Medet Korkmaz

Öz

Giriş: Hipertansiyon, Dünya Sağlık Örgütüne göre dünyadaki her sekiz ölümden birinin sorumlusu olup en öldürücü üçüncü
hastalıktır. Amaç: Bu çalışma, hipertansiyon tanısı almış hastaların yaşam kalitesi, tedavi uyumları ve etkileyen faktörleri
incelemek amacıyla tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Yöntem: Araştırma Isparta Uluborlu İlçe Devlet Hastanesinde Ekim 2011,
Ocak 2012 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini tedavi ya da kontrol için başvuran ve çalışmaya katılma
kriterlerini karşılayan 165 gönüllü birey oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak, “Sosyo-Demografik Özellikler Formu”,
“Hill Bone Hipertansiyon Tedavisine Uyum Ölçeği” ve “SF–36 Yaşam Kalitesi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın
uygulanması için etik kurul izni dâhil gerekli izinlerin tümü alınmıştır. Bulgular: Bulgularımıza göre orta öğretim grubu,
beslenme açısından okur-yazar ve ilköğretim gruplarından daha uyumsuzdur. İlginç bir şekilde en düşük beslenme uyumu
yüksek öğretim grubuna aittir. Fazla kilolu, 1. ve 2. derece obez olan grupların total uyum düzeylerinin birbirlerinden anlamlı
düzeyde daha yüksek olduğu saptanmış ancak, 3. derece obez grubun uyum düzeyinin diğer grupların hepsinden daha düşük
olduğu saptanmıştır. SF–36 fiziksel fonksiyon, rol güç fiziksel fonksiyon, ağrı, genel sağlık, vitalite ve sosyal fonksiyon
skorlarının tamamı erkeklerde kadınlara göre daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Sonuç olarak hastaların sadece
%15,8’inin tedaviye tam uyumlu olduğu, tedaviye uyumda yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durumun yanı sıra yaşam
kalitelerinin etkili olduğu belirlenmiştir. Hipertansif hastaların tedavi ve bakımında bu faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Hipertansiyon, Tedavi uyumu, Yaşam kalitesi Treatment adaptation and Quality of life of hypertensive patients

Treatment adaptation and Quality of life of hypertensive patients

Öz

Background: Hypertension is responsible for one of every eight deaths, and it is third most deadly disease of the world
according to the World Health Organization. Objectives: This study was made as a descriptive type in order to examine the
quality of life of patients who diagnosed with hypertension, compliance with treatment, and the factors affecting it. Methods:
Research was made at Uluborlu Town Hospital between October 2011 to January 2012. Sample of the research are 165
voluntary individuals who applied to a policlinic for treatment or control and also meets the criteria for participating in the
study. Data collection tools used in this study is; Socio-demographic form, Hill Bone Hypertension Treatment Compliance
Scale (HBHTCS) and SF-36 Quality of Life Scale. All of necessary permits included ethics committee approval for the
implementation of research was taken. Results: According to our findings secondary education group are incompatible than
literacy and primary education groups in terms of nutrition. Interestingly, the lowest dietary compliance belongs to a group of
higher education. Overweight, first and secondary obese patients’ compliance levels are gradually higher than each other but
compliance level of third degree obese group were lower than all other groups. All of the SF-36 scores such as physical
functioning, role-power physical function, pain, general health, vitality and social functioning scores were higher in men
compared to women. Conclusion: As a result, it was determined that only 15.8% of patients is fully compliant with treatment,
age, gender, education level, marital status, as well as the quality of life to be effective in adaptation to the treatment. These
factors should be considered in the treatment and care of hypertensive patients.

Anahtar Kelimeler

Hypertension, Adaptation of treatment, Quality of life

Kaynakça

• Akgül, C. (2008) Hipertansiyon hastalarında antihipertansif uyumun değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İstanbul, Türkiye.
• Altun, B., Arıcı, M., Nergizoğlu, G., Derici, Ü., Karatan, O., Turgan, Ç. Et al. (2005) Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the patent study) in 2003. Journal of Hypertension; 23: 1817-1823.
• Anadol, Z. (2008) hipertansif hastalarda ilaç uyumu ve hastanın yaşamına etkileri. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Aydın, Türkiye.
• Arıcı, A., Altun, B., Erdem, Y., Derici, Ü., Nergizoğlu, G., Turgan, Ç. ve ark. (2008) Türkiye Hipertansiyon Prevalans Çalışması Özeti: Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği, Erişim:26.05.2008. http//www.turkhipertansiyon.org/ - 24k.
• Arıcı, M., Çağlar, Ş. (2002) Hipertansiyon ve oluşturduğu sorunlar. Hacettepe Tıp Dergisi; 33 (1): 4-9.
• Arısoy, E.S. (Ed.) (2003) Hipertansiyon. T.C. Sağlık bakanlığı birinci basamağa yönelik tanı ve tedavi rehberi, Ankara: 37-44.
• Arpacı, M., Kardeşoğlu, E., Yiğiner, Ö., Özmen, N., Cingözbay, B.Y., Cebeci, B.S. (2008) Sosyoekonomik düzeyi farklı bölgelerde bulunan iki sağlık ocağında takip edilen hipertansiyon hastalarının tedaviye uyum süreci ve değişik özelliklerinin karşılaştırılması. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni; 7 (4):333-338.
• Aydemir, O., Özdemir, C., Köroğlu, E. (2005) The impact of comorbid conditions on the SF-36: primary-care-based study among hypertensives. Archives of Medical Research; 36: 136- 141.
• Bardage, C., Isacson, D.G.L. (2001) Hypertension and health related quality of life: an epidemiological study in Sweden. Journal of Clinical Epidemiology; 54 (2) 172-181.
• Booth, J. (1977) A short history of blood pressure measurement. Proceedings of the Royal Society of Medicine, 70: 793-799.
• Brashers, V.L. (2010) Alterations of cardiovascular function, In: Mccance, K.L., Huether, S.E., Brashers, V.L., Rote, N.S. (Eds.) Pathophysiology: the biologic basic for disease in adults and children, (6 th ed., pp. 1149-1156), Missouri, Mosby.
• Chobanian, A.V., Bakris, G.L., Black, H.R., Cushman, W.C., Green, L.A., Izzo, J.L., et al. (2003) Seventh report of the joint national committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. The JNC 7 report. Hypertension; (42):1206-1252.
• Çingil, D., Delen, S., Aksuoğlu, A. (2009) Karaman il merkezinde yaşayan hipertansiyon hastalarının ilaç kullanım durumlarının ve bilgilerinin incelenmesi, Archives of the Turkish Society of Cardiology; 37(8):551-556.
• Dalak, H. (2010) Esansiyel hipertansiyonu olan bireylerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile sosyal destek arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin, Türkiye.
• Elliott ,WJ. (2003) Optimizing medication adherence in older persons with hypertension. International Urology and Nephrology. 35(4): 557-562.
• Gascón, J.J., Sánchez-Ortuño, M., Llor, B., Skidmore, D. Saturno, P.J. For the Treatment Compliance in Hypertension Study Group. (2004) Why hypertensive patients do not comply with the treatment, Results from a qualitative study. Family Practice, 21: 125–130.
• Göçgeldi, E., Babayiğit, M.A., Hassoy, H., Açıkel, C.H., Taşçı, İ., Ceylan, S. (2008) Hipertansiyon tanısı almış hastaların algıladıkları yaşam kalitesi düzeyinin ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi; 50: 172-179.
• Gögen, S., Özdemir, Y. (2005) Birinci basamak sağlık kuruluşunda hipertansif hastaların takibi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni; 4 (1):8–15.
• Hacıhasanoğlu, R. (2009) Hipertansiyon da tedaviye uyumu etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8 (2): 167-172.
• Hacıhasanoğlu, R., Gözüm, S. (2011) The effect of patient education and home monitoring on medication compliance, hypertension management, healthy lifestyle behaviours and BMI in a primary health care setting, Journal of Clinical Nursing. 20, 692–705.
• Jones, DW. (2002) The National High Blood Pressure Education Program Thirty Years and Counting. Ed. Hall JE. Hypertension. 39: 941-942.
• Karademir, M. Koseoğlu, İ.H., Vatansever, K., Akker, M.V.D. (2009) Validity and reliability of the Turkish version of the Hill–Bone compliance to high blood pressure therapy scale for use in primary health care settings, European Journal of General Practice, December, Vol. 15, No. 4 : Pages 207-211.
• Kearney, P.M., Welton, M., Reynolds, K., Whelton, P.K. (2004) Worldwide prevalence of hypertension: a systematic review. Journal of Hypertension; 22: 11-19.
• Kim, M.T., Hill, M.N., Bone, L.R., Levine, D.M. (2000) Development and testing of the Hill-Bone Compliance to High Blood Pressure Therapy Scale. Progress in Cardiovascular Nursing, 15(3):90-6.
• Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Fişek, G., Ölmez, N., Memiş, A. (1999) Kısa Form-36'nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi; 12: 102-6.
• Kyngäs, H. (1999) Compliance of patients with hypertension and associated factors. Journal of Advanced Nursing, 29(4), 832- 839.
• Lambert, E.V., Steyn, K., Stender, S., Everage, N., Fourie, J.M., Hill, M. (2006) Cross-cultural validation of the Hill-Bone compliance to high blood pressure therapy scale in a south African, primary healthcare setting, Ethnicity & Disease; 16: 286-291.
• Li, W., Liu, L., Puente, J.G., Li, Y., Jiang, X., Jin, S., et al. (2005) Hypertension and health related quality of life: an epidemiological study in patients attending hospital clinics in china. Journal of Hypertension; 23: 1667-1676.
• Macedo, M.E., Lima, M.J., Silva, A.O., Alcantara, P., Ramalhinho, V., Carmona, J. (2005) Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Portugal: the pap study. Journal of Hypertension; 23: 1661-1666.
• Murray, C.J., Lopez, A.D. (1997) Global mortality, disability and the contribution of risk factors: global burden of disease study. Lancet; 349:1436-1442.
• Ogedegbe, G., Mancus, C.A., Allegrante, J.P., Charlson, M.E. (2003) Development and evaluation of medication adherence self-efficacy scale in hypertensive African-American patients. Journal of Clinical Epidemiology; 56: 520-529.
• Okan, A. (2010) Bolu valiliği yaşlı merkezine kayıtlı 65 yaş ve üstü kişilerin hipertansiyon farkındalığı ve evde bakım uygulamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bolu, Türkiye.
• Onat, A., Türkmen, S., Karabulut, A., Yazıcı, M., Can, G., Sansoy, V. (2004) Türk Yetişkinlerinde Hiperkolesterolemi ve Hipertansiyon Birlikteliği: Sıklığına ve Kardiyovasküler Riski Öngördürmesine İlişkin TEKHARF Çalışması Verileri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi; 32:533-541.
• Ong, K.l., Cheung, B.M.Y., Man, Y.B., Lau, C.P., Lam, K.S.L. (2007) Prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension among United States adults 1999–2004. Hypertension; 49: 69-75.
• Oparil, S., Weber, M.A. (2006) Hypertension: A companion to Brenner and rector’s the kidney. Ed by Suzanne W.B. Saunder’ s Company, p. 1-2.
• Önal, E., Tümerdem, E. (2001) Yaşlılıkta hipertansiyon. Turkish Journal of Geriatrics; 4: 141-145.
• Parabaş, N. (2009) Konya ili Hadim İlçe merkezindeki 40 yaş ve üzeri popülasyonda hipertansiyon prevalansı ve farkındalık durumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye. Pınar R. (1997) Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Sendrom Dergisi, 9(9):117-24.
• Stein, J.D., Brown, G.C., Brown, M.M., Sharma, S. Hollands, H. Stein, H.D. (2002) The Quality of Life of Patients With Hypertension, The Journal of Clinical Hypertension, Vol. IV, No. III., p.181-188.
• Trevisol, D.J., Moreira, L.B., Kerkhoff, A., Fuchs, S.C., Fuchs, F.D. (2011) Health-related quality of life and hypertension: a systematic review and meta-analysis of observational studies, Journal of Hypertension, 29:179–188.
• Whelton, P.K., He, J., Muntner, P. (2004) Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in North America, North Africa and Asia. Journal of Human Hypertension; 18:545–551.
• Whitword, A. (2003) World Health Organization (WHO) /international society of hypertension (ISH) statement on management of hypertension. Journal of Hypertension; 21 (11):1983-1992. Erişim: 11. 06. 2012.
• www.Who.int/cardiovascular_diseases/guidelines/hypertension /en/-19k. Yıldız, M., Küçükazman, M. (2008) Hipertansiyon epidemiyolojisi. Güncel İç Hastalıkları Dergisi. 2008; 1: 1-3.
• Yurdakul, S., Aytekin, S. (2010) Kadınlarda hipertansiyon. Archives of the Turkish Society of Cardiology; 38 (1) 25-31.