Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 3, 125 - 131, 01.08.2013

İbrahim Topçu Nihal Ünaldı Türkkan Feride Eşkin Bacaksız Hanife Tiryaki Şen Ahmet Karadal Aytolon Yıldırım

Öz

Giriş: Sağlık çalışanlarının, beklentileri karşılanmadığı takdirde, kurumlarına karşı geliştirebilecekleri olumsuz tutum ve davranışları ifade eden örgütsel sinizmin belirlenmesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir ölçüm araçlarına gereksinim vardır. Amaç: Bu çalışma, sağlık çalışanlarında Örgütsel Sinizm Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliğini sınamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Metodolojik olarak gerçekleştirilen çalışmanın örneklemi İstanbul’da yer alan Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde çalışan hekim, hemşire ve ebelerden oluşan 140 sağlık çalışanından oluşmaktadır. Veri toplama araçlarını sosyo-demografik bilgileri sorgulayan soru formu ve Örgütsel Sinizm Ölçeği oluşturmaktadır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini sınamak için kapsam geçerliği, madde analizi, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile iç tutarlılık katsayısı kullanılmıştır. Bulgular: Ölçek ifadelerinin kapsam geçerlik indeksinin .80 ve madde toplam puan korelasyon değerlerinin .59 - .91 aralığında ileri derecede anlamlı olduğu bulunmuştur (p < .001). Ölçek alt boyutlarının iç tutarlık katsayıları .86 - .93 ve ölçek bütününde ise α = .94 olarak hesaplanmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda, ölçek maddelerinin faktör yüklerinin .54 - .85 aralığında olduğu ve uygulanan doğrulayıcı faktör analizinde ise, uyum indekslerinin iyi ve kabul edilebilir uyum gösterdiği saptanmıştır.Sonuç: Bilişsel, duyuşsal ve davranışsal olarak 3 alt boyut ve 14 maddeden oluşan Örgütsel Sinizm Ölçeği’nin sağlık çalışanlarında uygulanabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sinizm, Sağlık Çalışanları, Geçerlik-Güvenirlik, Ölçek Uyarlama.

The Reliability and Validity of The Organizational Cynicism Scale On Health Professionals

Öz

Background: It’s needed to use valid and reliable measurement tools for determining Organizational Cynicism that represents negative
attitudes and behaviors which health professionals may develop against the institutions if their expectations are not met. Objectives: The
current study was conducted to measure the reliability and validity of the Organizational Cynicism Scale on health professionals. Methods:
The sample of the methodologically conducted study is composed of 140 health workers who are pyhsicians, nurses and midwives which
employed in Hospitals of Ministry of Health in Istanbul. Sociodemographic information included questionnaire and Organizational Cynicism
Scale are used as data collection tools. For testing the reliability and validity of the scale, content validity, item analysis, exploratory and
confirmatory factor analysis and internal consistency were used. Results: Content validity index of the scale .80 and item total score
correlation values of the scale were found very significantly between .59 - .91 (p < .001). Internal consistency coefficients for the subdimensions .86 - .93; and total of the scale's Cronbach’s alpha cofficient value was found α = .94. The result of the exploratory factor
analysis, factor loadings of the scale items ranged from .54 to .85 and the result of the applied confirmatory factor analysis, fit indexes
showed a good fit, and acceptable accordance. Conclusion: It was determined that the Organizational Cynicism Scale which includes 14
items and three sub-dimensions; cognitive, affective and behavioural is a valid and reliable tool that can be applied on health professionals.

Anahtar Kelimeler

Organizational Cynicism, Health Professionals, Validity-Reliability, Scale Adaptation.

Kaynakça

• Akgül, A. (2005). Faktör analizi. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları, (2.Baskı, sy. 441). Ankara: Emek Ofset.
• Aksayan, S., Gözüm, S. (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 4(1), 9-14.
• Aksayan, S., Emiroğlu, N. (2002). Araştırma tasarımı, Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri. İçinde İ.Erefe (Ed.) (1.Baskı, sy. 78). İstanbul:Odak Ofset.
• Altınöz, M., Çöp, S., Sığındı, T. (2011). Algılanan örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm ilişkisi: Ankara’daki dört ve beş yıldızlı konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15(21), 285-315.
• Andersson, LM.(1996). Employee cynicism: An examination using a contract violation framework, Human Relations, 49(11), 1395-1418.
• Arabacı, B.İ. ( 2010). The effects of depersonalization and organizational cynicism levels on the job satisfaction of educational inspectors, African Journal of Business Management, 4(13), 2802-2811.
• Arslan, E.T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi akademik personelinin genel ve örgütsel sinizm düzeyi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12- 27.
• Bayram, N. (2009). Güvenilirlik analizi-faktör analizi, Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi, (2.Baskı sy. 193-206). İstanbul: Güven Mücellit Matbaacılık Ltd. Şti.
• Baz, M., Kaya, S., Savaş, K. (2011). İşveren ve iş gören ilişkileri, Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 91-92.
• Brandes, PM. (1997). Organizational cynicism: Its nature, antecedents and consequences, Unpublished Phd Dissertation: The Universty of Cincinnati.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Testlerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde kullanılan bazı istatistikler, Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı,(16. Baskı sy. 167-171). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Eğitim Yönetimi Dergisi, 32, 470- 483.
• Byrne, B.M. (1998). Structural Equation Modelling with LISREL, PRELIS and SIMPLIS: Basic Concepts, Applications and Programming, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, London.(1. Baskı pp. 3-37).
• Çam, M., Arabacı, L. (2010). Tutum ölçeği hazırlamada nitel ve nicel adımlar, Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 2, 65-68.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, (2. Baskı sy.177-205). Ankara: Pegem Akademi. Dean, JW., Brandes, P., Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism, Academy of Management Review, 23(2), 341-352 .
• Delken, M. (2004). Organizational cynicism: A study among call centers. Unpublished Master Thesis, University of Maastricht. pp.12.
• Efeoğlu, İE., İplik, E. (2011). Algılanan örgütsel adaletin örgütsel sinizm üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik ilaç sektöründe bir uygulama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 343-360.
• Efilti, S., Gönen, Y., Öztürk, F. (2008). Örgütsel sinizm: Akdeniz Üniversitesinde görev yapan yönetici sekreterler üzerinde bir alan araştırması. 7. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi (Kongre Kitabı). Trabzon. 22-24 Ekim, 279-90.
• Erdost, HE., Karacaoğlu, K., Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin Türkiye’deki bir firmada test edilmesi, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (Kongre Kitabı). Sakarya. 25-27 Mayıs, 514-523.
• Erefe İ. (2002). Veri toplama araçlarının niteliği. Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri.İçinde İ.Erefe (Ed.) (1.Baskı, sy. 169-188). İstanbul:Odak Ofset.
• Gözüm, S., Aksayan, S. (2003).Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5(1), 3-14.
• Greenglasse, ER., Burke, RJ., Fiksenbaum, L.(2001). Workload and burn out in nurses, Journal of Community& Applied Social Psychology, 11(3), 211-215.
• Gül, H., Ağıröz, A. (2011). Mobbing ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: Hemşireler üzerinde bir uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 27-47.
• Harrington, D. (2009). Confirmatory Factor Analysis. Oxford University Press. Newyork, USA
• İnce, M. (2011). Organizational cynicism as a factor that affects the organizational change in the process of globalization and an application in Karaman’s public institutions, European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 37, 104- 121.
• James, MSL. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of potantial positive and negative effects on school systems, Unpublished Doctoral Dissertation, College of Business, The Florida State University, USA. pp.1.
• Jöreskog, K. Sörbom, D. (2001). LISREL 8: User’s Reference Guide, Scientific Software International Inc.
• Kalağan, G., Güzeller, CO. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 83-97.
• Kalay, F., Oğrak, A. (2012). Örgütsel sessizlik, mobbing ve örgütsel sinizm ilişkisi: Örnek bir uygulama. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (Kongre Kitabı). İzmir. 24- 26 Mayıs, sy.492-495.
• Karasar, N. (2000), Bilimsel Araştırma Yöntemi, (10. Baskı) Ankara: Nobel Yayınları.
• Özgener, Ş., Öğüt, A., Kaplan, M. (2008). İşgören-işveren ilişkilerinde yeni bir paradigma: Örgütsel sinizm, Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar, (İçinde, M.
• Özdevecioğlu, H. Karadal (Ed.) (1. Baskı sy. 54-68) Ankara: İlke Yayınevi.
• Özen Kutaniş, R., Dikili, A. (2010). Değişim boyutuyla örgütlerde sinizm, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, İçinde DE.Özler (Ed.) (1.Baskı, sy. 269-283) Bursa:Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Özler, DE., Atalay, CG. (2011). A research to determine the relationship between organizational cynicism and burnout levels of employees in health sector, Business and Management Review,1(4), 26–38.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik, (1. Baskı sy.112). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, (1.Baskı ss. 14-49). Ankara: Ekinoks Eğitim Yayıncılık.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel sinisizm, örgütsel destek ve örgütsel adalet ilişkisi: Elektrik dağıtım işletmesi çalışanları örneği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 363-387.
• Tokgöz, N., Yılmaz, H. (2008). Örgütsel sinizm: Eskişehir ve Alanya’daki otel işletmelerinde bir uygulama, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 283-305.
• Ural, A., Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi, (3. Baskı sy. 281-286). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yurdugül, H. (2005). Davranış bilimlerinde ölçek geliştirme çalışmaları için bazı ayrıntılar, Erişim tarihi: 12.02.2011 http://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/FA_OrneklemGe nislikleri.pdf