Menopoz Dönemi Obez Kadınlarda Swanson Bakım Kuramının Kullanımı ve Hemşirelerin Rolü

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 148 - 152, 15.04.2021

Özlem Doğu , Sevcan Kutluğ

https://doi.org/10.46483/deuhfed.638674

Öz

Menopoz, ovaryum aktivitesinin yitirilmesi sonucunda menstruasyonun kalıcı olarak sonlanmasıdır. Menopoz, fizyolojik bir olay olmasına rağmen birçok semptom ile karakterize olup kadın yaşamına önemli etkileri olan bir dönemdir. Menopoz dönemi ve obezite arasında güçlü bir ilişki vardır. Obezitenin menopoz dönemi kadınlarında görülen semptomların şiddetini arttırması ve bireyin yaşam kalitesini düşürmesiyle birlikte metabolik sendrom, diabetes mellitus, kardiyovasküler hastalıklar, meme ve endometrium kanseri gibi kronik hastalıklar için risk faktörü olması menopoz döneminde obez kadınlara verilecek hemşirelik desteğinin önemini arttırmaktadır. Swanson’un 1993 yıllında geliştirdiği kuram, bireyin kişiye özgü ve bütüncül bir psikososyal destek almasını, aldığı bakım sonucunda iyileşme sürecinin hızlanmasını, kendine olan güveni ve bağımsızlığının artmasını amaçlamaktadır. Ayrıca hemşirelerin bireyin yaşadığı zorlukları anlamaları ve bu zorlukları çözmeleri için bir rehber olacaktır. Bu sayede, hemşirelik sürecinde kuramın kullanılması menopoz dönemindeki obez kadınlarda bakımın sistematik ve etkin olmasını sağlamaktır. Bu derlemede; Swanson tarafından geliştirilen bakım kuramının hemşirelik tanıları kullanılarak menopoz dönemindeki obez kadınların bakımında kullanılabilirliği konusunda farkındalık yaratmak ve bu kuramın menepoz dönemindeki obez kadınların bakımına yol gösterici bir rehber olmasını sağlamak amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Menopoz, Obezite, Semptom, Swanson Bakım Kuramı, Hemşirelik Bakımı

The Use of Swanson Theory of Caring in Obese Women in Menopause and the Role of Nurses

Öz

Menopause is as the permanent termination of menstruation as a result of loss of ovarian functions. Although menopause is a physiological situation, it is characterized by many symptoms and has a significant impact on women's life. Obesity increases the severity of the symptoms in menopausal women, decreases the quality of life of the individual as well as a risk factor for chronic diseases, these situations increase the importance of nursing support to obese women during menopause. The theory developed by Swanson in 1993, an individual's personal and holistic psychosocial support, as a result of the care who received is aims to speed up the healing process and increase self-confidence and independence. It will also be a guide for nurses to understand difficulty lived of the in the individual’s and solve these difficulties. Thus, the theory of nursing process in the care of menopausal obese women is to ensure systematic and effective use. In this respect; the aim of this review is to raise awareness by using nursing diagnoses about the availability of caring theory developed by Swanson for obese women during menopause and compile the theory of caring as a result of the literature review in the direction of the keywords in order to provide a guide for the care of the obese women during menopause.

Anahtar Kelimeler

Menopause, Obesity, Symptom, Swanson Care Theory, Nursing Care

Kaynakça

• 1. Özcan H, Oskay Ü. Menopoz döneminde semptom yönetiminde kanıta dayalı uygulamalar. Göztepe Tıp Dergisi. 2013;28(4):157-163.
• 2. Sherman S. Defining the menopausal transition. Am J Med. 2015;118(12):3-7.
• 3. Demirci H, Kökkaya D. Klimakterik dönemdeki kadınlarda algılanan sosyal desteğin menopozal tutum ve yakınmalar üzerine etkisi. 3. Uluslararası Bilim Sempozyumu; 5-8 Eylül 2018; Pristina-Kosovo.
• 4. Chopra SM, Misra A, Gulati S, Gupta R. Overweight, Obesity and related non-communicable diseases in asian ındian girls and women. Eur J Clin Nutr. 2013;67: 688–696. 5. Smith H. Obesity and its complications in women. S Afr Pharm. J. 2012;79(10):26-30.
• 6. Çayır A, Atak N, Köse SK. Beslenme ve diyet kliniğine başvuranlarda obezite durumu ve etkili faktörlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2011;64(1):13-19
• 7. Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Ankara; 2018. URL:http://www.temd.org.tr/admin/uploads/tbl_gruplar/20180525144116-2018-05-25tbl_gruplar144108.pdf
• 8. Aydın Y, Celbek G, Kutlucan A, Önder E, Güngör A, Alemdar R. ve ark. Batı karadeniz bölgesinde obezite prevelansı: melen çalışması. Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism. 2012;16:52-57.
• 9. Tuna F. Postmenopozal kadınlarda obezite oranları ve kemik mineral yoğunluğu düzeyleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2019;6(1):3-7.
• 10. AlQuaiz J, Siddiqui A, Tayel S, Habib F. Determinants of severity of menopausal symptoms among saudi women in riyadh city. Climacteric. 2014;17(1):71-78.
• 11. Im EO, Ko Y, Chee W. Ethnic differences in the clusters of menopausal symptoms. Health Care For Women Int. 2014;35(5):549-565.
• 12. Blümel JE, Chedraui P, Aedo S, Fica J, Mezones HE, Barón G. Obesity and its relation to depressive symptoms and sedentary lifestyle in middle-aged women. Maturitas. 2015;80(1):100-105.
• 13. Thurston RC, Sowers MR, Chang Y, Sternfeld B, Gold EB, Johnston JM. et al. Adiposity and reporting of vasomotor symptoms among midlife women: the study of women’s health across the nation. Am J Epidemiol. 2008;167(1):78–85.
• 14. Chim H, Tan BHI, Ang CC, Chew EMD, Chong YS, Saw SM. The prevalence of menopausal symptoms in a community in singapore. Maturitas. 2002;41(4):275-282. 15. İnceboz Ü, Demirci H, Özbaşaran F, Çoban A, Nehir S. Factors affecting the quality of life in climacteric women in manisa region, Balkan Med J. 2010;27(2):111-116.
• 16. Baltacı G. Obezite ve egzersiz. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Dairesi Başkanlığı. 2012; 11-79.
• 17. Bal MD, Şahin NH. The effects of personality traits on quality of life, Menopause. 2011;18(12):1309–1316.
• 18. Özgür G, Yıldırım S, Komutan A. Menopoz sonrası kadınların öz bakım gücü ve etki eden faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010;13(1):35-43.
• 19. World Health Organization. Proposed working definition of an older person in africa for the mds project. Geneva; 2002. URL: https://www.who.int/healthinfo/survey/ageingdefnolder/en/
• 20. Özer Ü, Gözükara F. Şanlıurfa’da kadınların menopozla ilgili yaşadıkları sorunların baş etme yollarının ve bakış açılarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşire Fakültesi Dergisi. 2016;3(1):16-26.
• 21. Dinçer Y, Oskay Ü. Menopoz döneminde kadınların cinsellik ile ilgili sorunlarının incelenmesi: kalitatif bir çalışma. Kadın Sağlığı Hemşireleri Dergisi. 2018;4(2):16-28.
• 22. Küçükkelepçe DŞ, Yılmaz S. Kadın hayatının her evresinde; obezite. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2018;1(4):548.
• 23. Çelik AS, Pasinlioğlu T. Klimakterik dönemde yaşanan semptomlar ve hemşirenin rolü. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2013;1(1):48-56.
• 24. Kaya M. Kadın sağlığında güncel yaklaşımlar ve hemşirenin rolü. II. Uluslararası Katılımlı Kadın & Sağlık Kongresi; 13-16 Mayıs 2013; Sakarya.
• 25. İşbir GG, Mete S. Hemşirelik bakımında model kullanımına bir örnek: bulantı kusma sorunu olan bir gebenin roy uyum modeline göre incelenmesi. DEUHFED [online].2009;2(2):75-86. URL:https://docplayer.biz.tr/11871185-Deuhyo-ed-2009-2-2-75-86-hemsirelikte-model-kullanimina-ornek-75.html
• 26. Swanson KM. Nursing as informed caring for the well-being of others. J Nurs Scholarsh. 1993;25(4):352-357.
• 27. Wojnar DM. Caring. İçinde Peterson S, Bredow TS, Middle range theories: application to nursing research. 2. Edition. Wolters Kluwer Health; 2009: 190-193.
• 28. Murphy F, Philpin S. Early miscarriage as ‘matter out of place: an ethnographic study of nursing practice in a hospital gynaecological unit. Int J Nurs Stud. 2010;47(5):534–541.
• 29. Jansson C, Adolfsson A. Application of “swanson’s middle range caring theory” in sweden after miscarriageınt. Int J Clin Med. 2011;2(2):102-109.
• 30. Adolfsson A. Metaanalysis to obtain a scale of psychological reaction after perinatal loss: focus on miscarriage. Psychol Res Behav Manag. 2011;4:29-39.
• 31. Andershed B, Olsson K. Review of research related to kristen swanon’s middle-range theory of caring, Scand J Caring Sci. 2009;23(3):598-610.
• 32. Swanson KM. Empirical development of a middle range teory of caring. Nurs Res. 1991;40(3):161-166.
• 33. Albay H, Kaplan S. Menopozal dönem yaşam kalitesini nasıl etkiliyor? Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;4(1):1-24.
• 34. Karaca PP, Oskay ÜY. Düşük yapan kadınların bakımında swanson bakım kuramı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2017;14(3):228-232.
• 35. Dedeli Ö, Fadıloğlu Ç. Obezitede güçlendirme ve hemşirelik yaklaşımları. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2012;4(2):94-101.
• 36. Moyet LJC. Hemşirelik tanıları el kitabı. 3. basım. Erdemir F. Nobel Tıp Kitap Evi Ltd. Şti.; 2012:105-481.
• 37. Ackley BJ, Ladwig GB. Nursing Diagnosis Handbook: An Evidence-Based Guide to Planning Care. New York:Tenth Edition. Elsevıer; 2014:25-245.
• 38. Birol L. Hemşirelik Süreci. 10. Basım. Akademisyen kitapevi; 2016:35-646.
• 39. İlhan SE, Ançel G, Yönt GH. Hemşirelik tanıları, girişimleri, sonuçları. 1. Baskı. Andaç Yayınları; 2017:191-453.
• 40. Scully N, Wilson D. Fundamentals Of Nursing. Elsevier Sağlık Bilimleri. 2014:2-163.
• 41. Acaroğlu R, Kaya H. Hemşirelik Tanıları Tanımlar ve Sınıflandırma 2018–2020. 11.Baskı. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri; 2020:30-544.
• 42. Wilkinson JM, Barcus L, Pearson Hemşirelik Tanıları El Kitabı. 1.Baskı. Kapucu S, Akyar İ, Korkmaz F. Pelikan Yayınları; 2018:21-978.
• 43. Phelps LL, Ralph SS, Taylor CM. Hemşirelik Tanıları Referans El Kitabı. 10. Baskı. Karahan A, Kav S, Güneş Tıp Kitapevleri; 2019:15-406.
• 44. Ahern LD, Corles IB, Davıs SD, Kwong JJ. Infusing Swanson’s theory of caring into an advanced practice nursing model for an infectious diseases anal dysplasia clinic. J Assoc Nurses AIDS Care. 2011;22(6):478-488.
• 45. Çetin ÖE, Eroğlu K. Menapoz dönemindeki kadınların yaşadıkları sorunlar ve baş etme yolları.DEUHFED[online].2015;8(4):219-225. URL:http://deuhyoedergi.org/index.php/DEUHYOED/article/view/215. 06 Kasım 2019
• 46. Smith MC, Parker ME. Nursing theories and nursing practice. İçinde Swanson KM, Kristen Swanson’s Theory of Caring. 4. Edition. F.A. Davıs Company; 2015:521-531.