Okul Öncesindeki Çocukların Beslenme Alışkanlıklarının Büyüme ve Gelişmeleri Üzerine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 186 - 196, 15.04.2022

Rıdvan Akdoğan , Serap Balcı

https://doi.org/10.46483/deuhfed.955264

Öz

Amaç: Araştırma, bir ilin üç merkez ilçesinde bulunan sekiz anaokuluna devam eden okul öncesi dönemdeki çocukların beslenme alışkanlıklarını ve beslenmenin büyüme-gelişmeleri üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve metodolojik bir tasarım olarak gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini bir ile bağlı üç merkez ilçesinde yer alan anaokullarındaki toplam 202 anasınıfında eğitim gören 4705 çocuk, örneklemini ise 335 çocuk oluşturdu. Veriler; Bilgi Formu, literatür doğrultusunda geliştirilen Beslenme Değerlendirme Anketi (BDA), Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Beden Kitle İndeksi Persentili (BKİ), boy ve kilo ölçümleri için dijital tartı ve antropometri aleti ile elde edildi. Elde edilen veriler yüzdelik dağılım, ortalama, Person ki-kare, Bağımsız gruplarda t testi, Kruskal Wallis testi, Bağımsız gruplarda tek yönlü varyans, Çoklu regresyon ile analiz edildi. Bulgular: Araştırma sonucunda çocukların yaş ortalamasının 5,26±,45 yıl, erkek çocukların kız çocuklara göre daha fazla ve çocukların büyük bir oranla tam aşılı olduğu belirlendi. Araştırmada çocukların genel olarak BKİ persentil değerlerinin ve AGTE puan ortalamalarının normal aralıklarda olduğu saptandı. Çocukların bazı beslenme alışkanlıkları (süt, et, ekmek tüketen ve kola tüketmeyenler) ile AGTE puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde ilişki (p<.05) olduğu bulundu. Çocukların beslenme alışkanlıkları ile BKİ persentil değerleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı saptandı. Sonuç: Okul öncesi kurumlarda, okul sağlığı hemşireleri tarafından çocukların büyüme ve gelişmelerinin izlenmesi çok önemlidir. Bu izlem, çocuğun beslenme sürecini, becerilerinin gelişimini, büyüme durumunu ve hastalık yönünden değerlendirilmesini ve böylece olumlu sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Çocuk, Beslenme Alışkanlıkları, Büyüme, Gelişme, Beden Kitle İndeksi

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

The Effect of Nutritional Habits of Pre-School Children on The Growth and Development

Öz

Objectives: The research was carried out as a descriptive and methodological design in order to determine the nutritional habits of preschool children attending eight kindergartens in three central districts of a province and the effect of nutrition on their growth and development. Materials and Methods: The population of the research consisted of 4705 children studying in a total of 202 kindergarten classes in the central districts of three of one city, and 335 children in the sample Data; The Information Form was obtained with the Nutrition Evaluation Questionnaire (NEQ) developed in line with the literature, Ankara Developmental Screening Inventory (AGTE), Body Mass Index Percentile (BMI), digital scales for height and weight measurements, and an anthropometry instrument. The obtained data were analyzed with percentage distribution, mean, Person chi-square, t test in independent groups, Kruskal Wallis test, One-way variance in independent groups, Multiple regression. Results: As a result of the research, it was determined that the mean age of the children was 5.26±.45 years, boys were more than girls and most of the children were fully vaccinated. In the study, it was determined that the children's BMI percentile values and mean AGTE scores were within normal ranges. It was found that there was a significant correlation (p<.05) between the children's eating habits (who consumed milk, meat, bread and did not consume cola) and their AGTE score averages. It was determined that there was no significant relationship between children's eating habits and BMI percentile values. Conclusion: It is very important to monitor the growth and development of children by school health nurses in pre-school institutions. This follow-up will ensure that the child's nutritional process, the development of his skills, his growth status and the evaluation of the disease, and thus positive results can be obtained.

Anahtar Kelimeler

Preschool Child, Nutritional Habits, Growth, Development, Body Mass Index

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• 1. Gözen, D. Çocuk Sağlığının Göstergesi: Büyümenin İzlenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (HEAD), 2010;7(1): 5-13.
• 2. Kobak, C. ve Pek, H. Okul Öncesi Dönemde (3-6 Yaş) Ana Çocuk Sağlığı ve Anaokulundaki Çocukların Beslenme Özelliklerinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2015;30(2): 42-55.
• 3. UNICEF. Malnutrition. https://data.unicef.org/topic/nutrition/malnutrition/# 2018. Erişim tarihi: 16.07.2018.
• 4. Aktaç, Ş., Kızıltan, G., & Avcı, S. Beslenme Eğitimi Müdahalesine Aile Katılımının Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Beslenme Durumlarına Etkisi. İlköğretim Online, 2019;44(199):415-431.
• 5. Taşdemir Yiğitoğlu, G., Kıray Vural, B., Körükçü Ö. 4-5 Yaş Grubu Çocukların Sosyal Gelişim Düzeyleri İle Öz Bakım Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 2018;26(3): 897-905.
• 6. Gürol Ekinci, M. Okul Öncesi Çocuklarda Beslenme. Ayrıntı Dergisi, 2019;5(59):1-4.
• 7. Tedik, S. E. Fazla Kilo/Obezitenin Önlenmesinde ve Sağlıklı Yaşamın Desteklenmesinde Hemşirenin Rolü. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 2017;1(2): 54-62.
• 8. Kim, S. Y., & Cha, S. M. Evaluation Of Dietary Behaviors Of Preschool Children İn Seoul And Gyeonggi-Do Associated With The Level Of Parents' Health Consciousness: Using Nutrition Quotient For Preschoolers (NQ-P). Nutrition Research And Practice, 2020;15(2): 248.
• 9. Patel, V., Romano, M., Corkins, M.R., Dimaria-Ghalili, R.A., Earthman, C., Malone, A., Et Al. Nutrition Screening And Assessment İn Hospitalized Patients: A Survey Of Current Practice İn The United States. Nutr Clin Pract. 2014;29: 483–90.
• 10. Smith, S., Elias, B.L., Baernholdt, M. The Role Of İnterdisciplinary Faculty İn Nursing Education: A National Survey. Journal of Professional Nursing, 2019;35(5): 393-397.
• 11. Menekli, T., & Fadıloğlu, Ç. Beslenme Değişim Süreçleri Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2012;19(2): 1-21.
• 12. Selwood, K., Ward, E., & Gibson, F. Assessment and management of nutritional challenges in children’s cancer care: a survey of current practice in the United Kingdom. European Journal of Oncology Nursing, 2010;14(5): 439-446.
• 13. Polat, S., & Erci, B. Psychometric properties of the Child Feeding Scale in Turkish mothers. Asian nursing research, 2010;4(3): 111-121.
• 14. Gower, J. R., Moyer-Mileur, L. J., Wilkinson, R. D., Slater, H., & Jordan, K. C. Validity and reliability of a nutrition knowledge survey for assessment in elementary school children. Journal of the American Dietetic Association, 2010;110(3): 452-456.
• 15. Erdim, L., Ergün, A., & Kuğuoğlu, S. Okulçağı Çocuklarında Çocuk Beslenme Anketinin Geçerlik ve Güvenirliği. Clinical and Experimental Health Sciences, 2017;7(3): 100-106.
• 16. Arslan, N., Akbaş, A., Kameri, M., Korkmaz, Ö., Polat, B., & Aydın, A. Sağlıklı Süt Çocuklarında Beslenme Tipleri Ve Annelerin Bebek Beslenmesi Uygulamaları: Anket Çalışması. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2007; 21(1): 1-5.
• 17. Karataş, N. Araştırmada Örnekleme. İçinde İ. Erefe (Ed.), Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. Ankara, Odak Ofset Baskı: 2004;125-138.
• 18. Savaşır I, Sezgin N, Erol N. Ankara Gelişim Tarama Envanteri (Ankara Development Screening Inventory). Ankara: Rekmay Ltd.Şti. 1998.
• 19. Neyzi, O., Günöz, H., Furman, A., Bundak, R., Gökçay, G., & Darendeliler, F. Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2008;51(1): 1-14.
• 20. Menekşe, D., & Balcı, S. Effect of Body Mass Index andWaist-Hip Ratio on Blood Pressure in Adolescents: A Descriptive and Correlational Study. Turkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri, 2017;9(2): 99-106.
• 21. Yeşil, E., Özdemir, M., Çolak, G. A., & Aksoydan, E. Bel/Boy Oranı ve Diğer Antropometrik Ölçümlerin Kronik Hastalık Riski ile İlişkisinin Değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;2: 241-246
• 22. Özkoçak, V., Hınçal, S. H., Gültekin, T., & Bektaş, Y. 5-14 Yaş Grubu Çocukların Antropometrik Değerleri Ve Somatotipik Özellikleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2018;67: 53-61.
• 23. Pelt, G., Levitt, E., Thairu, L. Improving feeding practices: current patterns, common constraints, and the design of interventions. Food Nutrition Bull, 2003;24: 45-82.
• 24. Çamurdan, A. D. Bebeklikten Okul Öncesi Döneme Kadar Vitamin-Mineral Desteği. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 2007;1(2): 52-59.
• 25. Terzi A. Ö. Bir-Üç Yaş Grubu Sağlıklı Çocuklarda Beslenme Alışkanlıkları ve Günlük Posa Alım Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. 2005.
• 26. Mutlu, B., Yıldız, S., Balcı, S., Erkut, Z. 1-2 Yaş Grubu Çocuğu Olan Annelerin Beslenme Konusundaki Uygulamaları. Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Dergisi, 2017; 9: 65-77.
• 27. Mortensen, E.L., Mıchaelsen, K.F., Sanders, S.A., Reınısch, J. M. The Association Between Duration Of Breastfeeding And Adult İntelligence. The Journal Of The American Medical Association, 2002;287(18): 2365-2371.
• 28. Tunçkılıç, M., Aydın, N., & Küğcümen, G. Anne Sütü Ve Emzirmenin Yenidoğan Üzerine Etkisi Ve Ebelik Yaklaşımı. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2019;(4)3: 1-8.
• 29. WHO. 10 Facts On Breastfeeding, 2017.https://www.who.int/topics/breastfeeding/en/ https://www.who.int/features/factfiles/breastfeeding/en/ Erişim Tarihi: 13.10.2019.
• 30. Victora, C., Bahl, R., Barros, A., Franca, G.V.A, Horton, S., Krasevec, J., Murch, S., Sankar, M. J., Walker, N., & Rollins, N.C. Breastfeeding in the 21st Century: Epidemiology, Mechanisms and Lifelong Effect. The Lancet 2016;387(10017): 475-490.
• 31. TNSA. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye, Kasım 2019. Erişim Tarihi: 13.10.2019. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• 32. Yılmazbaş, P., Kural, B., Uslu, A., Sezer, G., & Gökçay, G. Annelerin Gözünden Ek Besinlere Başlama Nedenleri Ve Annelerin Mamalar Hakkındaki Düşünceleri. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 2015;78(3): 76-82.
• 33. Szajewska H., Ruszczynski M. Systematic Review Demonstrating That Breakfast Consumption İnfluences Body Weight Outcomes İn Children And Adolescents İn Europe. Crit Rev Food Sci Nutr. 2010;50: 113-119.
• 34. Mesas AE., Munoz-Pareja M., Lopez-Garcia E., Rodriguez-Artalejo F. Selected Eating Behaviours And Excess Body Weight: A Systematic Review. Obes Rev. 2012;13: 106-135.
• 35. Molgaard, C. Larnjaer, A., Arnberg, K., Michaelsen, K. H., Milk and Growth in Children: Effect of Whey and Casein. Milk and Milk Products in Human Nutrition. 2011; 67: 67-78.
• 36. Cox, B., Sneyd, M, J. School Milk And Risk Of Colorectal Cancer: A National Case-Control Study. American Journal Of Epidemiology, 2011;173(4): 394-403.
• 37. TC. Sağlık Bakanlığı. Temel Besin Grupları. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Dairesi Başkanlığı. Beslenme. Erişim Tarihi: 13.10.2019. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenme/temel-besin-gruplari.html, 2017.
• 38. Gates, M., Rhona, M., Hanning, R. D. Allison, G., McCarthy, D. D., Leonard, J., Tsuji, S. Assessing the impact of pilot school snack programs on milk and alternatives intake in 2 remote First Nation communities in northern Ontario, Canada. Journal of School Health, 2013;83(2): 69-76.
• 39. Gidding, S. S., Dennison, B. A., Birch, L. L., Daniels, S. R., Gilman, M. W., Lichtenstein, A. H., ... & Van Horn, L. Dietary recommendations for children and adolescents: a guide for practitioners. Pediatrics, 2006;117(2): 544-559.
• 40. Çelebi, Ş., Karaca, H. Yumurtanın Besin Değeri, Kolesterol İçeriği Ve Yumurtayı N-3 Yağ Asitleri Bakımından Zenginleştirmeye Yönelik Çalışmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2006;37(2): 257-265.
• 41. Ersoy, G., Rakıcıoğlu N., Karabudak E. ve ark. Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER Bölüm 8: Yaşam Sürecinde Beslenmenin Önemi ve Enerji Dengesi. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara: 2016;1031: 101-118.
• 42. Atli, S., Osmanoğlu, N. Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Uygulanan Beslenme Menülerinin Sağlıklı Beslenme Açısından Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2021;18(2): 691-711.
• 43. TNSA. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye, Kasım 2014. Erişim Tarihi: 13.10.2019. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf
• 44. TC. Sağlık Bakanlığı. Beslenme Durumu ve Alışkanlıkların Değerlendirmesi Sonuç Raporu. ISBN: 978-975-590-483-2. T.C. Sağlık Bakanlığı 2014, Yayın No: 931 Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Yayın No: SB-SAG-2014/02. Erişim Tarihi: 13.10.2019.https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/kitaplar/diger-kitaplar/TBSA-Beslenme-Yayini.pdf
• 45. Wolfenden, L., Wyse, R. J., Britton, B. I., Campbell, K. J., Hodder, R. K., Stacey, F. G., … & James, E. L. Interventions For İncreasing Fruit And Vegetable Consumption İn Children Aged 5 Years And Under. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2012; 14: 11.
• 46. Gharib N, Rasheed P. Energy and macronutrient intake and dietary pattern among school children in Bahrain: a cross-sectional study. Nutr J. 2011;5(1): 10-62.