TEFSİR İLMİ AÇISINDAN CEVHERÎ’NİN "TÂCU’L-LUGA VE SIHÂHU’L-ARABİYYE" ADLI ESERİ

Yıl 2017, Sayı: 45, 123 - 146, 15.06.2017

İskender Şahin

https://doi.org/10.21054/deuifd.400142

Öz

Kur'ânî
kavramların anlaşılmasında Arapça sözlükleri vazgeçilmez bir filolojik kaynaktır.
Vahyi anlama sorunu çerçevesinde başlayan sözlük çalışmaları, Cevherî ile daha
da ileri bir seviyeye ulaşmıştır. Sadece sahih kelimeleri toplama maksadıyla
yola çıkan müellif, Kur'ân'ın indiği Hicaz bölgesinde yıllarca kalmak suretiyle
bu amacını gerçekleştirmiş ve nihayetinde "Sıhah" olarak meşhur olan
eserini vücuda getirmiştir. Söz konusu eser, yaklaşık bin kadar ayeti ihtiva
etmekte ve içerisinde pek çok Kur'ân lafzının tefsirini barındırmaktadır. Bir
bakıma küçük bir dilbilimsel tefsir olarak da değerlendirebileceğimiz Sıhah,
sahih kelimeleri ihtiva etmesi yönüyle filolojik tefsir için önemli ve sağlam
bir kaynaktır.  

Anahtar Kelimeler

Sözlük, Cevherî, Dilbilimsel Tefsir, Sıhah, Kur’an

IN TERMS OF SCHOLARLY COMMENTARY JEVHERI’S WORK NAMED “TÂCU’L-LUGA VE SIHÂHU’L-ARABIYYE”

Öz

Arabic dictionaries in understanding of the Qur'anic concept
is an indispensable philological sources. Dictionary works started in the
context understanding problem of revelation has reached a level even further
with Jawhari. Only the word out with the purpose of collecting authentic words,
by remaining years
in the Hijaz in revealed Quran have achieved this goal and finally "Sıhah" brought the work, which is as famous
square. This work, contains approximately a thousand verses and contains
interpretation of many words of the Qur'an. Sıhah can appreciate as a small
linguistic interpretation in a way, is trustworthy and reliable important
source for an philological interpretation because it contains the authentic words.

Anahtar Kelimeler

Dictionary, Jawharî, Philologial Commentary, Sıhah, Quran

Kaynakça

• Celaleddin es-Suyûtî, el-İtkan fî Ulûmi'l-Kur'ân, thk.: Mustafa Rayb el-Buğa, Daru İbn Kesir-Daru'l-Ulumi'l-İnsaniye, Dimeşk-Beyrut, 1414.
• Celaleddin es-Suyûtî, el-Mühezzeb fî ma Vakaa fi'l-Kur'âni mine'l-Mühezzeb, thk. el-Tehamî er-Racî el-Haşimî, Sundûku İhyai Turasi'l-Arabî, Devletü'l-İmarati'l-Arabiyyeti'l-Müttehide, trsz.
• El-Cevherî, Ebû Nasr İsmail bin Hammâd, Tâcu’l-Luga ve Sıhâhu’l-Arabiyye, tahk. ve tab. Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1430/2009.
• Ebubekir Ahmed bin Hasan bin Ali el-Beyhaki, es-Sünenü'l-Kübra, thk. Muhammed Abdulkadir Ata, Daru'l-İlmiye Beyrut, 1424.
• Ebû Ubeyde Mamer b. el-Müsennâ, Mecâzu’l-Kur’ân, thk. M. Fuad Sezgin, Mektebetü’l-Hancî, Kahire trs.
• el-Ferrâ, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyad, Meâni’l-Kur’an, thk. İbrahim Şemseddin, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2002.
• Hulusi Kılıç, “Cevherî, İsmail bin Hammâd”, TDVİA, İstanbul, 1993.
• Hüseyin Yaşar, Kur’an’da Anlamı Kapalı Ayetler, Beyan Yayınları, İstanbul, trs.
• Ignace Goldziher, Klasik Arap Literatürü, çev.: Azmi Yüksel-Rahmi Er, İmaj yay., Ankara1993.
• İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Usulü, TDV. Yayınları, Ankara, 1997.
• Muhammed Abid el-Cabirî, Arap Aklının Oluşumu, çev.: İbrahim Akbaba, İz. Yay., İstanbul, 1997.
• Mustafa Özel, Kur’an ve Tefsir Terimleri Sözlüğü, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2006.
• Nevin Karabela, “Cevherî ve Sözlük Bilmine Katkıları”, Uluslararası Türk Dünyasının İslamiyete Katkıları Sempozyumu(Bildiriler), SDÜİF, Isparta, 2007.