“Her Şey Aslına Döner”: Bayrâmî-Melâmî Şâir Hüseyin Lâmekânî’nin İki Tasavvufî Risâlesi

Yıl 2021, Sayı: 54, 45 - 63, 15.12.2021

Nesrin Sofuoğlu

https://doi.org/10.21054/deuifd.1016444

Öz

Bayrâmî-Melâmî şeyhi ve mutasavvıf şair Hüseyin Lâmekânî 16. yy. sonları ile 17. yy. başlarında yaşamıştır. Doğum tarihi bilinmeyen Lâmekânî’nin vefâtına düşürülen tarih beyitlerine göre ölüm tarihi 1035/1625’dir. Lâmekânî mahlası ile yazdığı Dîvân ve Esrâr-nâme çevirisi gibi manzum eserlerin yanı sıra tasavvufî risâleler ve mektuplar kaleme almıştır. Lâmekânî’nin ayrıca manzum ve mensur karışık olarak yazılmış “Küllü şey’in yerci‘u ilâ aslihî” hadîsini şerh eden risâleleri de bulunmaktadır. Risâlenin bir nüshası şairin Dîvân’ının bulunduğu mecmua içerisinde yer almaktadır. Diğer risâle ise Ankara Milli Kütüphanedeki bir yazma eserde Risâle-i Hüseyin Lâmekânî ismiyle kayıtlıdır. Bu risâlelerde vahdet-i vücûd anlayışı doğrultusunda Tanrı, âlem ve varlık konularına dînî ve tasavvufî deliller ışığında açıklık getirilmektedir.
Bu çalışmada Hüseyin Lâmekânî’nin Risâle fî Külli Şey’in Yerci‘u ilâ Aslihî adlı risâlelerinin metin neşri, sadeleştirmesi yapılmıştır. Ayrıca eserler bağlamında Lâmekânî’nin vahdet-i vücûd anlayışı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Lâmekânî, Mutasavvıf şair, Risâle, Hadîs Şerhi

Kaynakça

• Aclûnî. Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs Ammâ İştehera Mine’l-Ehâdîs Alâ Elsineti’n-Nâs. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1351.
• Atâyî, Nev’îzâde. Hadâ’iku’l-Hakâik Fî Tekmileti’ş-Şakâik. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu, 2017.
• Ayvansarâyî, Hafız Hüseyin. Vefeyât-ı Ayvansarâyî. Ed. Ramazan Ekinci. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2017.
• Evliyâ Çelebi. Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. İstanbul: Yapı ve Kredi Bankası, 1996.
• Gölpınarlı, Abdülbaki. Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: Gri Yayınları, 1992.
• Ilić, Slobodan. “Lâmekânî Hüseyin Efendi.” TDVİA. 94–95. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2003.
• İsmâil Hakkı. Rûhü’l-Beyân. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 2010.
• Mevlânâ, Celâleddîn Rûmî. Mesnevî-i Şerîf Şerhi. Ed. A. Avni Konuk. İstanbul: Gelenek Yayıncılık, 2004.
• Müstakimzâde, Süleyman Sa’deddin Efendi. Risâle-i Melâmiyye-i Şuttâriyye. İstanbul: İ.Ü. Ktp., İbnülemin, nr. 3357, n.d.
• Tuman, Mehmet Nâil. Tuhfe-i Nâilî. Ed. Mustafa Tatçı - Cemal Kurnaz. Ankara: Bizim Büro Yayınları, 2001.