İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımındaki Mahremiyet Algısı

Yıl 2023, Sayı: 57, 7 - 32, 29.06.2023

Hüseyin Kasım Koca , Mustafa Mücahit

https://doi.org/10.21054/deuifd.1208161

Öz

Gelişen teknolojiyle birlikte insan hayatına giren sosyal medya uygulamaları yaygın kullanım alanı bulmuştur. İletişimi kolaylaştırması beklenen bu uygulamalar zamanla insanın özel hayatına ilişkin bilgilerin de paylaşıldığı bir ortam haline gelmiştir. Daha görünür olmak, beğeni ve takipçi sayısını artırmak gibi amaçlarla paylaşılan özel içeriklerin zamanla bireyin mahremiyetini ihlal edebileceği söylenebilir. Yaşanan bu olumsuz durum birçok insanı etkilediği gibi ilahiyat fakültesinde öğrenim gören öğrencileri de etkilemektedir. Araştırmada ilahiyat fakültesi öğrencilerinin sosyal medyadaki mahremiyet algıları incelenmiştir. Bu amaçla öğrencilerin kendi mahremiyetinin bilincinde olma düzeyleri, ifşa, gözetim farkındalığı ve mahremiyet ihlallerine yönelik tepkileri ele alınmıştır. Betimsel araştırma modelinin kullanıldığı çalışmada örneklem grubu Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Öğrencilerin mahremiyet bilincinin ortalamanın üzerinde çıktığı araştırmada diğer boyutlar ise ortalama düzeyinde ya da daha alttadır. Öte yandan bağımsız örneklemlere ilişkin bulgulara göre; ifşa faktörü dışında gözetim, farkındalık, tepki, kendi ve başkaları bilinci faktörlerinde katılımcıların bağlantı türüne göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İlahiyat Öğrencileri, Sosyal Medya, Mahremiyet, Mahremiyet Bilinci

Kaynakça

• Avşar, Semra Aydın. Anne-baba ve Ergen Çocukların Mahremiyet Algısındaki Farklılıkların Sosyal Medya Üzerinden Okunması. İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı, 2010. Çalık, Nilüfer Sena. “Beden, Mesken ve Bilgi Mahremiyeti Açısından Sosyal Medyadaki Tasarrufların Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi”. Turkish Akademic Research Review 1/3 (Mayıs 2018), 25-44. Çelikoğlu, Nalan. Türkiye’de Üniversite Gençliğinde Mahremiyetin Dönüşümü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Dedeoğlu, Sevgi Güven. “Özgürlük, Mahremiyet, Demokrasinin Değeri ve Bilişim Toplumunda Maruz Kaldığı Tehditler”. Journal Of Yaşar Universty 9/34 (2014), 5887-5897.
• Duran, Büşra Nur. “Sesin ve Sözün Mahremiyeti”. Din, Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu ed. Yavuz Ünal vd. Samsun: Ordu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay, 2016.
• Erdem, Elif. Elektronik Medya ve Yeni Bir Medya Olarak Sosyal Ağlar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Folkman, Susan. “Privacy and Confidentiality”. American Psychological Association, 1/17 (2000), 49-57.
• Gönenli, Gülşah. - Hürmeriç, Pelin. “Sosyal Medya: Bir alan Çalışması Olarak Facebook’u Kullanım”. Sosyal Medya Akademi, ed. T. KaraE. Özgen. İstanbul: Beta yay, 2012. Güllük, İsmail. “Avret Mahremiyeti Prensipleri Açısından Görüntü, Gerçeklik, Sanal Alem ve Cinsellik Üzerine Fıkhi Bir Analiz”. İslam Hukuk Araştırmaları Dergisi 1/23 (2014), 105-128.
• Gündoğdu, Yusuf Bahri. “Mahremiyet Eğitiminin Temeli İnsanlık Şerefi: Ailenin Mesuliyetleri”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 2/7 (Temmuz 2017), 387-394.
• Güven, Sevgi Kesim - Kovanlıkaya, Çağlayan. “Postmodern Rear Window: Facebook”. 6th International Symposium Communication in the Millenium. İstanbul: Yalova Sosyal Bilimler, 2008.
• Kalaman, Sefer. “Yeni Medya ve Mahremiyetin Dönüşümü: Facebook Türkiye Örneği”. UHİVE Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 1/14 (Şubat 2017), 2-31.
• Kaptan, Saim. Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Bilim Yayınevi, 1998.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Yayınları, 2017.
• Korkmaz, İlhan. “Facebook ve mahremiyet: Görmek ve Gözetle(n)mek”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 3/5 (2013).
• Martı, Huriye. “Hz. Peygamberin Hadislerinde Bir Değer Simgesi Olarak Beden ve Mahremiyeti”. Marife 9/2 (2009), 9-23.
• Öztekin, Hülya - Öztekin, Ahmet. “Modernleşme-Mahremiyet İlişkisi ve Siber Mekânda Mahremiyetin Aleniyete Dönüşmesi”. e-Journal of New World Sciences Academy 5/4 (2010), 526-540.
• Öztürk, Deniz, vd. “Mahremiyet Bilinci Ölçeği: Türkçe Geçerlilik ve Güvenirlilik Ölçeği”. Türkiye Klinikleri 1/27 (2019), 57-64.
• Pekdemir, Şevket. “Mahremiyet Algısı Hak Olgusu”. Mahremiyet Algıları Sempozyumu, ed. Yavuz Ünal vd. Samsun: Ordu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2016.
• Sayan, Yunus Emre. "Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Sosyal Medya Kullanımı: Başkanlık ve Birimleri Üzerine Bir Araştırma". Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 4/2 (Aralık 2021), 317-340 .
• Türk Dil Kurumu Sözlük, “Mahremiyet” Erişim 18 Mayıs 2023. https://sozluk.gov.tr/ Yılmaz, Fikret. “XVI. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Mahremiyetin Sınırlarına Dair”. Toplum ve Bilim 1/83 (2000), 92-110.
• Yüksel, Mehmet. “Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Kültürel Gelişimi”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 1/58 (Ocak 2003), 181-213.