Kur'ân'daki “Tasdik İlişkisi” Bağlamında Paulus'a Dair Bir Çözümleme

Yıl 2023, Sayı: 58, 33 - 61, 27.12.2023

Zafer Duygu

https://doi.org/10.21054/deuifd.1346748

Öz

Geleneksel Hristiyanlık farklı dinî, felsefî, kültürel katmanların karışımından oluşan senkretik bir yapı olarak doğmuştur. Başlangıçta Hristiyanlığın temeli, Tarsus’tan bir Yahudi addedilen Paulus tarafından atılmıştır. Paulus, aslında İsa’nın havarilerinden değildir, hatta İsa cemaatine yaptığı zulümlerle tanınmıştır. Fakat o, sonradan, Mesih tarafından seçildiği iddiasıyla bazı öğretiler öne sürerek kilisenin kurucusu olmuştur. Bu itibarla Paulus, Hristiyanlığın büyük bir azizidir.
Paulus konusunda Müslümanların zihinlerinde öteden beri tereddütler hâsıl olmuştur. O, birçok Müslüman entelektüelce İsa’nın özgün mesajını tahrif eden “sahte elçi” olarak görülmüştür. Ancak onu dinî bir şahsiyet, hatta havari olarak gören Müslüman entelektüeller de vardır. Hatta Paulus’un ismi bu doğrultuda Kur’ân tefsirlerine ve meallerin dipnotlarına girmiştir. İslâm Dünyası’nda faaliyet gösteren Hristiyan misyonerlerin tebliğ metotları ve söylemleri de yer yer Müslüman kesimlerde Paulus hakkında olumlu imaj oluşmasında etkilidir.
Bu makalede Paulus, Kur’ân bağlamında ele alınmaktadır. Önce, Paulus’un Hristiyanlık’taki önemi ve ona ilişkin bazı tartışmalar hatırlatılmakta, sonra Paulus’un söylemleri Kur’ân’ın temel inanç prensipleri özelinde yorumlanarak birkaç ayetteki detaylar açısından çözümlenmektedir. Makalede, Paulus’un, Kur’ân’da önceki vahiylerle ve peygamberlerle kurulan tasdik ilişkisi kapsamına girip giremeyeceği sorusuna yanıt aranmaktadır.

Anahtar Kelimeler

PAULUS, KUR'AN, İNCİL, KİTAB-I MUKADDES, TASDİK İLİŞKİSİ

An Analysis of Paul in the Context of the "Relationship of Confirmation (Taṣdīq)" in the Qur'an

Öz

Kaynakça

• Aksakal, Zeynep Nermin. “Kur’ân’a Göre Ehl-i Kitabın Kutsal Kitaplardaki Ayetleri Tahrifi, Gizlemesi ve Ayetlerle Amel Keyfiyeti”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (KTUİFD) 4/2 (31 Aralık 2017), 73-108.
• Ali, Abdullah Yusuf. The Holy Qur’an. Wordsworth Editions Ltd., 5th edition., 2001.
• Anthony, Sean W. “The Composition of Sayf b. ‘Umar’s Account of King Paul and His Corruption of Ancient Christianity”. Der Islam 85/1 (Ocak 2009). https://doi.org/10.1515/ISLAM.2010.003
• Ashton, John. Understanding the Fourth Gospel. New York: Oxford University Press, 2007.
• Aslan, Reza. Zelot Nasıralı İsa’nın Hayatı ve Dönemi. çev. Nalan Tümay. Okuyanus Yayınları, 2014.
• Aşirov, Tahir. “İbn Hazm’ın Yeni Ahit Mektuplarına Bakışı”. İbn Hazm: Uluslararası Katılımlı İbn Hazm Sempozyumu Bildiri Kitabı, 26-28 Ekim 2007-Bursa. ed. Muhammet Tarakçı - Süleyman Sayar. İstanbul: Ensar Yayınları, 2010.
• Aydemir, Abdullah. “Ashâbü’l-karye”. TDV İslam Ansiklopedisi. 3/468-469. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Aydın, Fuat. Pavlus Hristiyanlığına Giriş. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2017.
• Aykıt, Dursun Ali. Misyon ve İnciller / Misyonerliğin Tarihsel Kökenleri. İstanbul: Kesit Yayınları, 2006.
• Batuk, Cengiz. Pavlus’u Düşünmek. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2006.
• Biçer, Ramazan. İslam Kelamcılarına Göre İncil. Gelenek Yayınları, 2004.
• Brown, Raymond E. “Does the New Testament Call Jesus God?” Theological Studies 26/4 (Aralık 1965), 545-573. https://doi.org/10.1177/004056396502600401
• Cedid, İskender. Tevrat ve İncil’in Değişmezliği Yorumları ve İncelemeleri. İstanbul: GDK Yayınları, 2020.
• Crollius, A. Roest, “İnkültürasyon”, çev.: Ali İsra Güngör, Dinî Araştırmalar, 1/1. (1998), 93-105.
• Davud, Abdulehad. İncil ve Salib. ed. Kudret Büyükcoşkun. İnkılab Yayınları, 1999.
• Doğan, Bilal. Pavlus ve Pelagius Bağlamında Hristiyanlıkta Asli Günah Doktrini. İzmir: Birleşik Matbaacılık, 2018.
• Duygu, Zafer. Hristiyanlık ve İmparatorluk Geç Antikçağ’da Kilise-Devlet İlişkileri ve Kristoloji Paradigmaları. Timaş Yayınları, 2023.
• Duygu, Zafer. İnciller Güvenilir Metinler Midir? Metodolojik ve Karşılaştırmalı Analizler. İstanbul: Düşün Yayınları, 2. Baskı., 2022.
• Duygu, Zafer. İsa, Pavlus, İnciller: Hristiyanlık Neden ve Nasıl Ortaya Çıktı? İstanbul: Düşün Yayınları, 4. Baskı., 2022.
• Duygu, Zafer. “İsa ve Musa Yasası (Νόμος Μωυσῆ) Meselesi”. Bilimname 2018/35 (30 Nisan 2018), 283-304. https://doi.org/10.28949/bilimname.385902
• Duygu, Zafer. “İsa’nın Yeni Ahit’te ‘Tanrı Oğlu’ olarak tanımlanması meselesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 59/1 (01 Nisan 2018), 155-181. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001486
• Duygu, Zafer. İslam ve Hristiyanlık: Hristiyanlara Göre İki Dinin Karşılaşması ve İlk Etkileşimler. İstanbul: Timaş Yayınları, 2021.
• Ebu Leyla, Muhammed. “İbn Hazm’a Göre İnciller”. İbn Hazm: Uluslararası Katılımlı İbn Hazm Sempozyumu Bildiri Kitabı, 26-28 Ekim 2007-Bursa. ed. Muhammet Tarakçı - Süleyman Sayar. 599-634. İstanbul: Ensar Yayınları, 2010.
• Ehrman, Bart D. İncil Nasıl Değiştirildi? çev. Özlem Toprak. İstanbul: Truva Yayınları, 2007.
• Ehrman, Bart D. İsa’ya Rağmen Hıristiyanlık. çev. Mahmut Aydın. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Ehrman, Bart D. Lost Christianities: The Battles for Scripture and the Faiths We Never Knew. New York: Oxford University Press, 2005.
• Ehrman, Bart D. Lost Scriptures: Books That Did Not Make It into the New Testament. New York: Oxford University Press, 2003.
• Eisenman, Robert. James the Brother of Jesus: Recovering the True History of Early Christianity. Londra: Faber&Faber, 1997.
• Esen, Muammer. “Kur’an’ın Ehl-i Kitaba Bakışı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 51/1 (01 Nisan 2010), 93-110. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001016
• Gündüz, Şinasi. Pavlus Hıristiyanlığın Mimarı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• Güngör, Ali İsra, “Kilise’nin Yeni Misyon Anlayışında İnkültürasyon’un Yeri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12/1, (2002), 171-185.
• Hanson, Richard Patrick Crosland, The Search for the Christian Doctrine of God: The Arian Controversy 318-381, Edinburgh: T&T Clark, 1998.
• Hoover, Jon. “İslâmî Monoteizm ve Teslis”. çev. Zeynep Yücedoğru. Oksident 1/1 (06 Ağustos 2019), 117-143. https://doi.org/10.5281/zenodo.3360748
• Kaplan, İbrahim. “Erken Dönemde Hıristiyan Karşıtı Söylemin Ortaya Çıkmasını Hazırlayan Sebepler”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47/2 (01 Ağustos 2006), 165-183. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000052
• Kaplan, İbrahim. İslâm’a göre Hıristiyanlık: erken dönem İslâm kaynaklarında Hıristiyanlık üzerine değerlendirmeler. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2008.
• Kara, Yasin, Nasranilere/Ebionitlere 11. Yüzyılda Müslüman Teolojide Tanıklık: Kadı Abdulcabbar Örneklemi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Dan. Mahmut Ay, (Ankara, 2022).
• Kaya, Remzi. “Ehl-i Kitap”. TDV İslam Ansiklopedisi. 10/516-519. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Lüdemann, Gerd. Paul: The Founder of Christianity. Amherst, N.Y: Prometheus, 1St Edition., 2002.
• Maccoby, Hyam. Paul and Hellenism. London : Philadelphia: Trinity Press International, A edition., 1991.
• Maccoby, Hyam. The Mythmaker: Paul and the Invention of Christianity. New York: HarperCollins, Attribute not applicable for product edition., 1987.
• Madrigal, Carlos. Apologia İncil ve Hristiyan İnancı Sorgulanıyor. İstanbul: Dharma Yayınları, 2009.
• Meral, Yasin. Yahudi Dini Literatüründe Mesih, Deccal ve Gog-Magog. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
• Muhammad, Bilal. “Muslim Perspectives on St. Paul”. Berkeley Institute for Islamic Studies (blog). Erişim 22 Şubat 2022. https://bliis.org/research/saint-paul-islam/
• Orum, Fatih. Tasdik Tebyin ve Nesih. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları, 2016.
• Oymak, İskender. Metot ve Çalışma Alanları Açısından Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. Ankara Okulu Yayınları, 2010.
• Özdeş, Talip. “Kur’an’a Göre Îsâ’nın Allah’ın Kelimesi Olması ve İncil’in Mahiyeti: Kur’an Perspektifinden Hıristiyan İnancıyla Mukayeseli Bir İnceleme”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24/3 (15 Aralık 2020), 1497-1516. https://doi.org/10.18505/cuid.785750
• Özzorluoğlu, Süleyman Tevfik. Kur’an-ı Kerim. İstanbul, 1932.
• Pines, Shlomo. The Jewish Christians of the Early Centuries of Christianity According to a New Source. Kudüs: Academy of Sciences and Humanities, 1966.
• Schoeps, H. J. Paul: The Theology of the Apostle in the Light of Jewish Religious History. çev. H. Knight. Cambridge: West Minister Press, 1961.
• Schoeps, Hans Joachim. Jewish Christianity: Factional Disputes in the Early Church. Philadelphia: Fortress Press, First American Edition., 1969.
• Shaw, Brent D. “The Myth of the Neronian Persecution”. Journal of Roman Studies 105 (Kasım 2015), 73-100. https://doi.org/10.1017/S0075435815000982
• Stanton, Graham. The Gospels and Jesus. Oxford ; New York: Oxford University Press, 2nd edition., 2002.
• Tacchini, Davide. “Paul the Forgerer: Classical and Modern Radical Views of the Apostle of Tarsus”. Islamochristiana 34 (2008), 129-147.
• Tarakçı, Muhammet. “Tevrat ve İncil’in Tahrîfi ile İlgili Kur’ân Âyetlerinin Anlaşılması Sorunu”. Usul İslam Araştırmaları 2/2 (01 Aralık 2004).
• Tarakçı, Muhammet. “Hıristiyanlık’ta Vahiy Anlayışı”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/2 (01 Haziran 2003).
• Turan, Süleyman. Misyonerliğin Kurucusu Pavlus. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006.