INVESTIGATION OF DIRECTIONAL CHANGE OF VIBRATION CAUSED BY BLASTING

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 2, 30 - 43, 01.05.2010

Doğan Karakuş

Öz

Bench blasting performed at open pit mines which have positive effect on production activities
and production costs have also some negative environmental effects. Blast vibration is at the
beginning of these negative effects. In the previous studies, explosive quantity and distance- resultant
particle velocity relation is used for determining and evaluation of spread properties and
characteristics of blast vibration. But also the site coefficients K and β are determined. These
coefficients can be determined by only experimental study and have subjective evaluation. In this
study, environmental effects of blasting on a Solid Waste Landfill facilities which is established at near
a quarry is examined. Consequently the different site coefficients are observed at the different region
of mining area (North region, South region).

Anahtar Kelimeler

Bench Blasting, Ground Vibration, Environmental Effect

PATLATMADAN KAYNAKLANAN TİTREŞİMLERİN YÖNSEL DEĞİŞİMİNİN ARAŞTIRILMASI

Öz

Açık işletmelerde yapılan basamak patlatmaları üretim faaliyetlerini kolaylaştırması ve maliyetleri
olumlu etkilemesinin yanında çevresel etki açısından değerlendirildiğinde olumsuz bir takım etkileri
de bulunmaktadır. Bunların başında patlatmadan kaynaklanan titreşimler gelmektedir. Yapılan
çalışmalarda yayılma mekanizması ve karakteristiği belirlenen titreşimlerin değerlendirilmesinde ve
tahmin edilmesinde patlayıcı miktarı, mesafe-bileşke partikül hızı ilişkisi kullanılmaktadır. Ancak
tahmin modellerinde bu ana değişkenlerin yanında arazi katsayıları olarak adlandırılan K ve β
bulunmaktadır. Bu katsayılar deneysel çalışmalar ile tespit edilebilmekte ve çoğu zaman yorumsal
farklılıkları içerebilmetedir. Bu çalışmada da riskli bölge olarak tespit edilen bir Katı Atık Depolama
Tesisinin işletme binalarına komşu maden işletmesinde yapılan patlatmaların çevresel etkileri tespit
edilmiştir. Maden işletmesinin farklı bölgelerinde (Güney Bölgesi, Kuzey Bölgesi) yapılan
patlatmalardan farklı yönsel yayılma modelleri oluşturularak arazi katsayılarındaki fark ortaya
konulmuştur

Anahtar Kelimeler

Basamak Patlatması, Yer Titreşimi, Çevresel Etki

Kaynakça

• Ambraseys NR, Hendron AJ. (1968) “Dynamic behaviour of rock masses. Rock mechanics in engineering. practices”. London: Wiley;. p. 203–7
• Dowdıng, C.H., (1985) Blast Vibration Monitoring and Control , USA; p.297
• Duvall WI, Petkof B. (1959) “Spherical propagation of explosion of generated strain pulses in rocks”, USBM, RI-5483,. p. 21–2.
• Duvall WI, Fogleson DE. (1962) “Review of criteria for estimating damage to residences from blasting vibration”, USBM-I 5968
• Erkoç, Ö.Y, )1998) “Patlama İle Çevreye Verilen Sarsıntılar ve Hasar Kriteri Üzerine Bir Tartışma”, 3. Delme ve Patlatma Sempozyumu, p. 129-139
• “Indian Standard Institute. Criteria for safety and design of structures subjected to underground blast”. ISI Bull 1973;IS-6922
• Langefors U, Kihlstrom B, Westerberg H. 1978 “Ground vibrations in blasting. Water Power”
• Karakuş D. (2000) “”Patlatmadan Kaynaklanan Yer Sarsıntılarının Binalar Üzerindeki Etkisinin Araştırılması”, DEU Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
• Khandelwal M., Signh T.N., (2007), “Evaluation of blast-induced ground vibration predictors” Soil Dynamics and Earthquake Engineering 27, 116–125
• Onur A.H., Konak G., Karakuş D., (2006)"Madencilik ve Sanayii Faaliyetleri Sonucu Oluşan Titreşimlerin Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetim Yönetmeliğine Göre Değerlendirilmesi, Örnek Uygulama", Doğu Karadeniz Bölgesi Maden Kaynaklarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, p. 157-165