RELATIONS BETWEEN MİOCENE PALEOCOGRAPHY AND MARBLE DEPOSITS OF SE – ANATOLIA

Yıl 2002, Cilt: 4 Sayı: 2, 53 - 64, 01.05.2002

Burhan Erdoğan A. Bahadır Yavuz

Öz

In the southern Turkey near Hazro, Hani and Çermik towns of Diyarbakır light and dark beige and pink
limestones are exploited for marble. These limestones which are Miocene in age, are not deformed and
characterized by flat-laying beds. The Miocen carbonate platform was extending from Ergani and Hani in the
north and to Haran near Syrian border in the south.
Along the northern edge of the carbonate platform which aligned from Çermik to Hazro in a NE-SW trend,
barrier-reefs were evolved in which the marble quarries of Hazro, Hani and Çermik are located. To the farther
north of the platform edge and in front of the southerly advancing napped piles of the Taurus Mountain, the Lice
detrital basin was formed during the same period.
Behind the NE-SW trending barrier-reefs, the entire SE-Anatolia was a back-reef area characterized by
clayey and detrital limestones. These limestones do not yield block for marble production. In the back-reef area,
however, sporadic discontinuous patch-reefs were formed that are suitable for marble excavation.
The northern edge of the Miocene carbonate platform were extending from Siirt to Adıyaman and this zone
is a promising area to find large and new reserves of the same kind of reef limestones for marble production.

Anahtar Kelimeler

Marble, Barrier reef, Patch reef, Miocene

GÜNEYDOĞU ANADOLU’NUN MİYOSEN PALEOCOĞRAFYASI İLE MERMER YATAKLARININ İLİŞKİSİ

Öz

Son yıllarda Güneydoğu Anadolu Bölgemizde Diyarbakır’a bağlı Hazro, Hani, ve Çermik İlçeleri
yakınlarında bej, açık bej ve pembe renkli kireçtaşları, blok mermer üretmek için işletilmekte ve bu ürünler ihraç
edilmektedir.
Deformasyon geçirmemiş ve yatay konumdaki bu kireçtaşlarının paleontolojik incelemeler sonucu Miyosen
yaşında olduğu bulunmuştur. Miyosen kireçtaşlarının tortullaştığı alan kuzeyde Ergani ve Hani bölgesinden
başlayarak güneyde Suriye sınırında Harran’a kadar uzanmaktadır. Hazro, Hani ve Çermik yöresindeki
kireçtaşları tipik olarak resifal fasiyesde çökelmiştir ve bunlar platformun kuzey sınırı boyunca set resifleri
oluşturur. Set resiflerinin sıralandığı bu sınırın daha kuzeyinde ise kırıntılı Lice formasyonu çökelmiştir ve Lice
havzası daha kuzeyden ilerleyen, napların önünde gelişmiş bir havzadır.
Set resiflerinin sıralandığı Miyosen platformunun güneyinde ise set ardı havza bulunmaktadır ve burada ince
tabakalı killi ve kırıntılı kireçtaşları çökelmiştir ve bunlar blok mermer üretimine uygun değildir. Ancak ara ara
ve yanal yönde devamsız olan yama resifleri bu geniş alanda gelişmiş ve blok mermer üretilecek kireçtaşları bu
sınırlı alanlarda çökelmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Miyosen set resiflerinin gelişebileceği platformun kuzey kenarı Siirt’ten
Adıyaman’a kadar uzun bir alanda yer almaktadır ve bu alan blok üretilecek benzer kireçtaşlarının
bulunabileceği büyük bir potansiyel oluşturur.

Anahtar Kelimeler

Mermer, Set resifi, Yama resifi, Miyosen

Kaynakça

• Erdoğan B. (1977): “Geology, Geochemistry and Genesis of the Sulfite Deposits of the Ergani-Maden Region”, SE. Turkey, Ph.D. Thesis, Univ. New Brunswick, Canada, 288 p.
• Erdoğan B. (1982): “Bitlis Masifi’nin Avnik (Bingöl) Yöresinde Jeolojisi ve Yapısal Özellikleri”, E.Ü. Yerbilimleri Fakültesi, Doçentlik Tezi, 106 s.
• Görür N. (1998): “Türkiye’nin Triyas-Miyosen Paleocoğrafya Atlası”, İTÜ-MTA Ankara, 55 s.
• Riga de Righi M., Cortesini A. (1964): “Gravity Tectonics in Foothills Structure Belt of Southwest Turkey”, Am. Assoc., Petroleum Geologists Bull., V. 48, p. 1911-1937.
• Hall R. (1976): “Ophiolite Emplacement and Evolution of the Tarsus Suture Zone”, Southeast Turkey. Geology. Soc. America. Bulltein, v. 87, p. 1078-1088.
• Yılmaz (1993): “New evidence and model on the evolution of the southest Anatolian region”, Geol. Soc. America Bulltein, v. 105, p. 251-271.
• Perinçek D., Özkaya İ. (1981): “Arabistan Levhası Kuzey Kenerı Tektonik Evrimi”, Yerbilimleri Bülteni Haccettepe Üniversitesi, c. 8, p. 91-101.
• Tuna D. (1973): “V1 Bölge Litostratigragisi Adlamasının Açıklayıcı Raporu”, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Raporu, No 813, 131 s.
• Perincek D., Kozlu H. (1984): “Stratigraphy and Structure Relations of the Units in the Afşin–Elbistan–Doğanşehir Region (Eastern Taury)”, Geology of the Taurus Belt. International Semposium Proceedings, Ankara Turkey, Maden Teknik ve Arama Enstitüsü Bülteni, p 181-198.