Stratigraphy of Between Akkise and Yalıhüyük (Konya)

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 65, 369 - 382, 15.05.2020

Ahmet Turan

https://doi.org/10.21205/deufmd.2020226506

Cited By: 2

Öz

In the vicinity of Akkise-Yalıhüyük (south of Konya) region, the Mesozoic sequence of the autochthonous Geyikdağı and the allochthonous Bozkır units is overlain by Neogene-Quaternary Neo- autochthonous cover units with an angular unconformity. Geyikdağı Unit is represented by Late Cretaceous Saytepe formation cosisting of abundant rudist neritic carbonates at the bottom and Campanian-Maastrihtian Alan formation made up of cherty, clayey pelagic limestone and marls at the top. These autochthonous units are overlain by Maastrihtian Hatip ophiolitic melange forming the lower tectonic zone of the allochthonous Bozkır unit. The second allochthonous tectonic unit in the region is represented by Boyalıtepe formation including Late Cretaceous pelagic deposits such as cherty limestone, clayey limestone-marl and radiolarite. The upper allochthonous package of the study area is also represented by the Middle Triassic-Jurassic Gencek formation consisting of medium-thick bedded, abundantly jointed neritic carbonate. The boundaries of autochthonous and allochthonous and Neo-autochthonous rocks in the region are generally faulted. Therefore, the semi-peneplene-peneplene areas of the region are in the form of a depression area. As a result of lacustrine transgression in the Miocene-Early Pliocene period, lacustrine deposition environments were formed in these depression areas. Therefore, today, some lacustrine sediments such as gravelly-sandy-muddy detritics (Sille formation), muddy-clayey carbonates (Ulumuhsine formation) and volcano-sedimentary units (Küçükmuhsine formation) and also dacitic-andesitic volcanics (Erenlerdağı volcanics) are seen in these depression areas. The newest deposits of the study area are the foothill-alluvial fan deposits (Topraklı formation) which were deposited in Late Pliocene-Pleistocene and alluvials in Holocene age.

Anahtar Kelimeler

Akkise, Yalıhüyük, tectono-stratigraphy, Geyikdağı-Bozkır and Neo-Autochthonous units

Akkise-Yalıhüyük (Konya) Arasının Stratigrafisi

Öz

Akkise-Yalıhüyük (Konya güneyi) ve yakın çevresinde,   otokton Geyikdağı Birliği ile allokton Bozkır Birliği’ne ait Mesozoyik istifleri ve bunları açısal diskordansla örten, Neojen-Kuvaterner yaşlı Neo-Otokton kaya birimleri gözlenmektedir.  Geyikdağı Birliği altta bol rudistli neritik karbonatların oluşturduğu Geç Kretase yaşlı Saytepe formasyonu, üstte de çörtlü,  killi pelajik kireçtaşı ve marnlardan yapılmış Kampaniyen-Maastrihtiyen yaşlı Alan formasyonu ile temsil olunur. Söz konusu bu otokton birimler, allokton Bozkır Birliğinin alt tektonik dilimine ait Maastrihtiyen yaşlı Hatip ofiyolitik melanjı ile tektonik bir biçimde üzerlenmektedir. Bölgedeki ikinci allokton dilimi ise çörtlü kireçtaşı, killi kireçtaşı-marn,  radyolarit içerikli ve Geç Kretase’de oluşmuş pelajik istifleri kapsayan Boyalıtepe formasyonu oluştur. İnceleme alanının üst allokton paketi de, orta-kalın tabakalı, bol eklemli ve Orta Triyas-Jura yaşlı neritik karbonatlardan oluşan Gencek formasyonu ile temsil edilmektedir. Bölgedeki otokton ve alloktonlar ile Neo-Otokton kayaların sınırları, genelde faylı  olup, bölgenin yarı peneplen-peneplen alanları, birer çöküntü sahası durumundadır. Bu çöküntülerin meydana getirdiği çanaklarda, Geç Miyosen-Erken Pliyosen sürecindeki göl transgresyonu ile ilişkili bir biçimde,  çakıllı-kumlu-çamurlu detritikler (Sille formasyonu), çamurlu-killi göl karbonatları (Ulumuhsine formasyonu), volkano-sedimentler (Küçükmuhsine formasyonu), dasitik-andezitik bileşimli volkanikler (Erenlerdağı volkanitleri) yer alır. İnceleme alanının en yeni çökelleri, Geç Pliyosen-Pleyistosen’de şekillenmiş olan dağ eteği-alüvyal yelpaze çökelleri  (Topraklı formasyonu) ve Holosen sürecinde oluşa gelmiş alüvyonlardır.

Anahtar Kelimeler

Akkise, Yalıhüyük, tektono-stratigrafi, Geyikdağı

Kaynakça

• [1] Besang, C., Eckhart, F. J., Harre, W., Kreuzer, H., Müller, P., 1977, Radiometrische altersbestimmungen an Neogen eruptiugesteinen der Turkei, Jb, B25, 3 – 36.
• [2] Blumenthal, M., 1956, Karaman-Konya havzası güneybatısında Toros kenar silsilelerive şist-radyolarit formasyonlarının stratigrafi meselesi; M.T.A Derg., 48, 1-36.
• [3] Eren, Y., 1993, Eldeş-Derbent-Tepeköy-Söğütlü (Konya) arasının jeolojisi; S. Ü. Fen Bil. Ens., doktora tazi, 182s (yayınlanmamış). [4] Göger,.E., ve Kıral, K., 1973, Kızılören dolayının (Konya’nın batısı) genel stratigrafisi: M.T.A. raporu, no: 5204 (yayınlanmamış).
• [5] Görmüş, M., 1984, Kızılören (Konya) dolayının jeoloji incelemesi; S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, yüksek lisans tezi, 67 s. (yayınlanmamış).
• [6] Hakyemez, Y., Elibol, E., Umut, M., Bakırhan, B., Kara, İ., Dağıstan, H., Metin,T., Erdoğan, N., 1992, Konya-Çumra-Akören dolayının jeolojisi; M.T.A. Rap. No: 9449, 73s (yayınlanmamış), Ankara
• [7] Koçyiğit, A. 1976, Karaman-Ermenek (Konya) bölgesinde ofiyolitli melanj ve diğer oluşuklar; Türkiye Jeol. Kur. Bült., 19-2, 89-103 s.
• [8] Koçyiğit, A., 1977, Karaman-Ermenek arasındaki bölgenin tektoniği: Türkiye Jeoloji Kur. Bült., 20-1, 1-8.
• [9] Koçyiğit, A., 1984, Tectono-stratigraphic characteristic of Hoyran Lake region (Isparta Bend); Inter. Symp. on the geology of the Taurus belt, 53-67, Ankara.
• [10] Kadir, S., Karakaş, Z., 2000, Konya Miyosen yaşlı volkanik birimlerin mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelenmesi ile neoform kil mineral oluşumlarının irdelenmesi: MTA Derg., 122, 95-106.
• [11] Karakaş, Z., Kadir, S., 1998, Konya kuzeyi Neojen göl basenindeki birimlerin jeolojik ve mineralojik incelenmesi; MTA Derg., 120, 121-133.
• [12] Özcan, A., Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., Uysal, Ş., Şentürk, K. ve Işık, A.,1988, Late Paleozoic evolution of the Kütahya – Bolkardağ belt, METU Journal of Pure and Appl. Sci., 21, 1/3, 211 – 220.
• [13] Özcan, A., Göncüoğlu, M. C., Turhan, N., Uysal, Ş., Şentürk, K., Uysal, Ş., Işık, A.,1990, Konya-Kadınhanı-Ilgın dolayının temel jeolojisi; M.T.A. Rap., No: 9535.
• [14] Özçelik, O. 1984, Toroslar'da Bozkır yöresinin jeolojisi, tektonik evrimi ve petrol olanakları; S.Ü. Müh. Mim. Fak., doktora tezi, (yayınlanmamış), 221.
• [15] Özgül, N., 1976, Toroslar ’ ın bazı temel jeoloji özellikleri; Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19/1, 65 – 78.
• [16] Özgül, N., 1997, Bozkır-Hadim-Taşkent (Orta Toroslar’ın kuzey kesimi) dolayında yer alan tektono-stratigrafik birliklerin stratigrafisi; MTA Derg.,119, 113-174.
• [17] Turan, A., 1990, Toroslar’da Hadim (Konya) ve güneybatısının Jeolojisi, Stratigrafisi ve Tektonik Gelişimi; S. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi, 229 s. (yayınlanmamış)
• [18] Turan, A., Küpeli, Ş., Karakoç, İ., 1997, Lorasdağı – Çaldağı ile Hatunsaray (Konya batısı) arasında kalan bölgenin stratigrafisi ve bazı tektonik özellikleri; Geosound Yerbilimleri Dergisi, 30, 305 – 318.
• [19] Turan, A., 2010a, Akören (Konya, Orta Toroslar) Çevresinin Jeolojik Özellikleri; Selçuk Üniv. Müh.-Mim. Fak. Derg., Cilt: 25, Sayı: 4, 17-36.
• [20] Turan, A., 2010b, Alakova-Kavak (Konya Güneyi) Arasının Tektono-Stratigrafisi; Selçuk Üniv. Müh.-Mim. Fak. Derg. Cilt: 25, Sayı: 3, 25-40.