Seyfe Gölü (Mucur-Kırşehir) Sulak Alanı Havzasındaki Su Kaynaklarının Hidrojeolojik ve Hidrokimyasal Değerlendirmesi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 65, 581 - 597, 15.05.2020

Cansu Yurteri

https://doi.org/10.21205/deufmd.2020226524

Öz

Seyfe Gölü sulak alanı; 1487 km²
lik drenaj alanına sahip Seyfe kapalı havzasının güneyinde yer almaktadır.
Sulak alan ve çevresi Tabiatı Koruma Alanı, I. Derece Doğal Sit Alanı ve Ramsar
Alanı statülerine sahiptir. Bu çalışmada Seyfe Gölü sulak alanı ve havzası
jeolojik, hidrojeolojik ve hidrokimyasal yönden değerlendirilmiştir. Bu
kapsamda havzadaki su kaynaklarının hidrokimyasal özellikleri, sulamada kullanılabilirlikleri
ve kalitesi incelenmiştir. Çalışma alanında Paleozoyik yaşlı Kırşehir masifi
metamorfik serileri, Senozoyik yaşlı örtü birimler ile Kuvaterner yaşlı alüvyon
birimler yüzlek vermektedir. Eylül 2019 döneminde drenaj alanı içerisinde
yerinde ölçümler ve örnekleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yerinde ölçüm
sonuçlarına göre; suların sıcaklıkları 14.5°C-21.2ºC, pH değerleri ise 7.15-8.65
arasında değişmektedir. Sular nötr-bazik karakter göstermektedir. Çalışma
alanındaki suların özgül elektriksel iletkenlik değerleri ise 370 µS/cm-30.500
µS/cm arasında değişmektedir. Havzadaki su kaynakları Ca-HCO₃, Ca-Cl
ve Na-SO₄ fasiyesindedir. Su kaynaklarının debileri 0.03 ile 1 l/s
arasında değişmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Hidrokimya, Hidrojeoloji, Kırşehir, Seyfe Gölü, Sulak Alan

Hydrogeological and Hydrochemical Evaluation of Water Resources in Seyfe Lake (Mucur-Kırşehir) Wetland Basin

Öz

Seyfe Lake wetland, which has a catchment area of 1487 km2, is located south of the Seyfe closed basin in Kirsehir province. The wetland and its surroundings have the status of Nature Reserve Area, First Degree Natural Protected Area and Ramsar Area. In this study; geological, hydrogeological and hydrochemical aspects of Seyfe Lake wetland and its basin were evaluated. In this scope, hydrochemical properties, irrigation usability and quality of the water resources in the basin were investigated. In the study area, metamorphic series of Paleozoic Kırşehir massif, Cenozoic cover units and Quaternary alluvial units are exposed. The field campaign was carried out in the drainage area in September 2019 and in-situ measurements and water sampling were carried out. According to the in-situ measurements; temperatures of the waters vary between 14.5°C-21.2ºC and pH ranges between 7.15-8.65. Character of these waters are neutral to basic. Specific electrical conductivity values of the waters in the study area are between 370-30500 µS/cm. Water resources in the basin belong to Ca-HCO3, Na-HCO3 and Na-SO4 facies. Discharge rate of the springs are measured between 0.03 and 2.5 l/s. In the study area, suitability of the water resources for irrigation is evaluated using Wilcox and US Salinity Laboratory classification. It is determined that majority of the sampled waters are suitable for irrigation.

Anahtar Kelimeler

Hyrogeochemistry, Hydrogeology, Kirsehir, Seyfe Lake, Wetland

Kaynakça

• Tiner, R.W. 2016. Wetland Indicators: A Guide To Wetland Identification, Deliniation, Classification, and Mapping. 2nd edition. CRC Press, Florida, 630s.
• WWF, 2008. Türkiye’deki Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu. Doğal Hayatı Koruma Vakfı, Türkiye, 129 s.
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, DSİ, 1969. Seyfe Ovası Kristalize Kalker Sahasının Karst Etüdü ve Seyfe Kaynağının Geliştirilmesi Raporu. Ankara, Türkiye.
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, DSİ, 1979. Kırşehir Seyfe Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu. Ankara, Türkiye.
• Başaran, V. 2011. Seyfe Gölü su kalitesi ve dip çamuru ağır metal özelliklerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 151s, Ankara.
• Çiftçi, E. 2013. Seyfe Gölü Havzası’nda (Kırşehir) Doğal Ortam-Yeraltısuyu İlişkisi. Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 138 s, Elazığ.
• Önalgil, N. 2013. Seyfe Gölü (Kırşehir) Güncel Çökellerinin Sedimantolojisi, Mineralojisi, Jeokimyası ve Oluşumu. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 95 s, Eskişehir.
• Kıymaz, S., Karadavut, U., 2014. Türkiye'de Seyfe Gölü Yüzey Su Kalitesinin Değerlendirilmesinde Çok Değişkenli İstatistiksel Analizlerin Uygulanması: Journal of Agricultural Sciences. Cilt 20, s. 152-163.
• Erdoğan, S. 2007. Ramsar Sözleşmesi ve Uluslararası Süreç. s99-107. Özbek, H. 2007. Sulak Alan Yönetim Planlaması Rehberi. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Kuş Araştırmaları Derneği, Türkiye, 176s.
• Ramsar, 1992. Ramsar Sözleşmesi (Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme), Ülke profili: Türkiye. http://www.ramsar.org/wetland/turkey. (Erişim Tarihi: 14.11.2019).
• Piper, A.M. 1944. A Graphic Procedure in Geochemical Interpretation of Water Analyses. Eos, Transactions American Geophysical Union, Cilt. 25, s. 835-1060. DOI:10.1029TR025i006p00914
• Schoeller H. 1955. Geochimie des Eaux Souterraines, France, Rev. Inst. Franc. Petrole, 10:3, s. 181-213.
• Wilcox, L.V. 1955. Classification and use of irrigation water. USDA, Circular No: 969, Washington DC, 19s.
• Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü MTA, 1991. 1/100000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi No: Kırşehir G-18 Paftası ve açıklaması. Ankara,Türkiye, 12s.
• Seymen, İ. 1982. Kaman dolayında Kırşehir masifinin jeolojisi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Maden Fakültesi, Doçentlik Tezi, 164 s, İstanbul. [16] Hem, J.D. 1985. Study and Interpretation of the Chemical Characteristics of Natural Water. 3rd edition. USGS Water Supply Paper 2254, US Gov. Print. Office, Virginia, 263 s.
• Mazor, E. 1991. Applied Chemical and Isotopic Groundwater Hydrology. 1st edition. Edmundsbury Press, Buckingham, 264 s.
• Şahinci, A. 1991a. Doğal Suların Jeokimyası. Reform Matbaası, İzmir, 548 s.
• Doğan, L. 1981. Hidrojeolojide Su Kimyası. DSİ yayınları, 178s, Ankara.