Burdur İli Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 70, 317 - 327, 17.01.2022

İbrahim Kırbaş , Tolga Kocakulak

https://doi.org/10.21205/deufmd.2022247028

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, Burdur ilinin tüm ilçelerini kapsayan, karbon ayak izi değeri belirlenmiştir. Karbon ayak izinin belirlenmesinde kapsam 1, kapsam 2 ve kapsam 3 faktörleri hesaba dahil edilmiştir. Kapsam 1’de konut, serbest tüketici ve ulaşımdan kaynaklı salınımlar incelenmiştir. Kapsam 2’de konut, sanayi, ticarethane ve kurumlara ait elektrik tüketiminden dolayı meydana gelen salınımlar dahil edilmiştir. Kapsam 3’te ise çöp işleme tesislerinde meydana gelen salınımlara yer verilmiştir. Kapsam 1 içerisinde bulunan konut faktörü, kömür ve doğalgaz kullanımına bağlı, ulaşım faktörü ise hem araç tiplerine hem de yakıt cinslerine bağlı olarak değerlendirmesi yapılmıştır. Burdur ili CO2 emisyon salınımı kapsam 1 ile 723,54, kapsam 2 ile 364,29 ve kapsam 3 ile 9,76 ve toplamda ise 1.097,60 bin ton/yıl olarak belirlenmiştir. Kapsam 1’de gerçekleşen CO2 salınımının %58,14’ü konut, %32,41’i ulaşım, %9,46’sı serbest tüketiciler tarafından gerçekleştirildiği görülmüştür. Ulaşımda, %69,33’lük oranla en çok emisyon salınımı dizel taşıtlar tarafından gerçekleşirken, %16,41’lik oranla benzinli, %14,19 oranla LPG’li ve %0,17’lik oranla ise elektrikli taşıtların kapsadığı görülmüştür. Kapsam 2 kategorisinde konutun 75,57, sanayinin 182,45, ticarethane ve kurumların 822,83, aydınlatmanın 17,12 ve tarımsal sulamanın 6,28 bin ton/yıl CO2 emisyonu salınımı gerçekleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Burdur iline ait ağaç sayısı ile yıllık emilen CO2 emisyon miktarı 559,16 bin ton/yıl olarak belirlenmiştir. Belirlenen kapsamlar doğrultusunda Burdur ilinde yıllık 538,44 bin ton CO2 emisyon açığı vermektedir. Bu açığın giderilmesi için yaklaşık 45 milyar ağaç yetiştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karbon Ayak İzi, Sera Gazı, İklim Değişikliği, Küresel Isınma, Burdur

Determination of Burdur Province Carbon Footprint

Öz

In this study, the carbon footprint value covering all districts of Burdur province was determined. Scope 1, scope 2 and scope 3 factors were taken into account in determining the carbon footprint. In Scope 1, emissions originating from housing, free consumer and transportation have been examined. In Scope 2, emissions due to electricity consumption of houses, industry, businesses and institutions are included. Scope 3 includes emissions that occur in garbage processing facilities. The housing factor included in Scope 1 is based on the use of coal and natural gas, while the transportation factor has been evaluated based on both vehicle types and fuel types. The CO2 emission in Burdur is determined as 723.54 with scope 1, 364.29 with scope 2, 9.76 with scope 3 and 1097.60 thousand tons / year in total. 58,14% of the CO2 emission realized in Scope 1 was realized by housing, 32.41% by transportation, 9.46% by free consumers. In transportation, while diesel vehicles emit the most emission with a rate of 69.33%, it was observed that gasoline with 16.41%, LPG with 14.19% and electric vehicles with a rate of 0.17%. In the Scope 2 category, it has been concluded that houses emit 75.57 tons of CO2, 182.45 to industry, 822.83 to businesses and institutions, 17.12 to lighting, and 6.28 thousand tons / year to agricultural irrigation. The number of trees belonging to the province of Burdur and the amount of CO2 emission annually have been determined as 559.16 thousand tons / year. In line with the determined scopes, Burdur has an annual deficit of 538.44 thousand tons of CO2 emission. In order to eliminate this deficit, it is necessary to grow abouth 45 million trees.

Anahtar Kelimeler

Carbon Footprint, Greenhouse Gas, Climate Change, Global Warming, Burdur

Kaynakça

• Mızık, E., Yiğit Avdan, Z. 2020. Sürdürülebilirliğin Temel Taşı: Ekolojik Ayak İzi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(2): 451-467. Doi: 10.21324/dacd.630825
• Lin D, Hanscom L, Murthy A, Galli A, Evans M, Neill E, Mancini MS, Martindill J, Medouar F-Z, Huang S, Wackernagel M. 2018. Ecological Footprint Accounting for Countries: Updates and Results of the National Footprint Accounts, 2012–2018. Resources, 7(3):58. https://doi.org/10.3390/resources7030058
• WWF. 2012. Türkiye'nin Ekolojik Ayak İzi Raporu, https://www.wwf.org.tr/yayinlarimiz/raporlarimiz/?1412/, Son Erişim Tarihi: 17.04.2021
• Isman, M., Archambault, M., Racette, P., Konga, C. N., Llaque, R. M., Lin, D., Ouellet-Plamondon, C. M. 2018. Ecological Footprint assessment for targeting climate change mitigation in cities: A case study of 15 Canadian cities according to census metropolitan areas. Journal of cleaner production, 174, 1032-1043. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.10.189
• Mancini, M. S., Galli, A., Niccolucci, V., Lin, D., Bastianoni, S., Wackernagel, M., Marchettini, N. 2016. Ecological footprint: refining the carbon footprint calculation. Ecological indicators, 61, 390-403. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2015.09.040
• Fakher, H. A. 2019. Investigating the determinant factors of environmental quality (based on ecological carbon footprint index). Environmental Science and Pollution Research, 26(10), 10276-10291. https://doi.org/10.1007/s11356-019-04452-3
• Bello, M. O., Solarin, S. A., Yen, Y. Y. 2018. The impact of electricity consumption on CO2 emission, carbon footprint, water footprint and ecological footprint: the role of hydropower in an emerging economy. Journal of environmental management, 219, 218-230. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.04.101
• Erden Özsoy, C. 2015. Düşük Karbon Ekonomisi Ve Türkiye’nin Karbon Ayak İzi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(9), 198-215. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hakisderg/issue/7583/99549
• Solarin, S. A. 2019. Convergence in CO2 emissions, carbon footprint and ecological footprint: evidence from OECD countries. Environmental Science and Pollution Research, 26(6), 6167-6181. https://doi.org/10.1007/s11356-018-3993-8
• Chen, J., Fan, W., Li, D., Liu, X., & Song, M. 2020. Driving factors of global carbon footprint pressure: Based on vegetation carbon sequestration. Applied Energy, 267, 114914. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.114914
• Wang, S., Chen, B. 2018. Three-Tier carbon accounting model for cities. Applied Energy, 229, 163-175. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2018.07.109
• Özgen, I., Binboğa, G., Güneş, S. T. 2021. An assessment of the carbon footprint of restaurants based on energy consumption: A case study of a local pizza chain in Turkey. Journal of Foodservice Business Research, 1-21. https://doi.org/10.1080/15378020.2021.1889910
• Schueler, M., Hansen, S., Paulsen, H. M. 2018. Discrimination of milk carbon footprints from different dairy farms when using IPCC Tier 1 methodology for calculation of GHG emissions from managed soils. Journal of Cleaner Production, 177, 899-907. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.12.227
• Sununta, N., Sedpho, S., Sampattagul, S. 2018. City carbon footprint evaluation and forecasting case study: dan sai municipality. Chemical Engineering Transactions, 63, 277-282. http://dx.doi.org/10.3303/CET1863047
• Argun, M. E., Ergüç, R., Yunus, Sarı. 2019. Konya/Selçuklu ilçesi karbon ayak izinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2), 287-297. Doi: 10.15317/Scitech.2019.199
• Kocaman, A. 2020. Sanayi Şehri Karabük İlindeki Fosil Yakıt Kaynaklı Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi ve Orman Varlıklarının Emisyonu Azaltmadaki Etkisi. İzlek Akademik Dergi, (3), 44-55.
• Kumaş, K., Akyüz, A. Ö., Zaman, M., Güngör, A. 2019. Sürdürülebilir Bir Çevre İçin Karbon Ayak izi Tespiti: MAKÜ Bucak Sağlık Yüksekokulu Örneği. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 6(1), 108-117. https://doi.org/10.31202/ecjse.459478
• Kumaş, K., Onur, İnan, Akyüz, A. Ö., Güngör, A. 2019. Muğla Dalaman Havalimanı Uçaklardan Kaynaklanan Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi. Akademik Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 7(2), 291-297. https://doi.org/10.21541/apjes.466338
• Civelekoğlu, G., Bıyık, Y. 2020. Isparta İlinde Karayolu Kaynaklı Karbon Ayak İzinin Hesaplanması. Bilge International Journal of Science and Technology Research, 4(2), 78-87.
• Kaplan, A., Örücü, Ö. K. 2019. Burdur Gölü ve Çevresinin Peyzaj Değerleri Açısından Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 4(2), 105-121. https://doi.org/10.30785/mbud.555622
• TÜİK. 2021. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, Ocak 2021.
• EPDK. 2021. T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, 2020 yılı Doğalgaz piyasası sektör raporu.
• GAZBİR. Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği, 2020 yılı Doğalgaz dağıtım sektör raporu.
• TEDAŞ, CK Akdeniz, https://www.ckakdeniz.com.tr/, Son Erişim Tarihi: 17.04.2021
• EPDK. 2021. T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasası Sektör Raporu, Ocak 2021. https://www.epdk.gov.tr/Detay/DownloadDocument?id=aUa1d3URIMU=, Son Erişim Tarihi: 17.04.2021
• Gürsoy Haksevenler, B., Çelik Onat, G., Akpınar, B., Bedel, T. 2020. Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(2): 319-333. DOI: 10.21324/dacd.639370.
• DEFRA. 2016. Greenhouse gas reporting - Conversion factors 2016, https://www.gov.uk/government/publications/greenhouse-gas-reporting-conversion-factors-2016, Son Erişim Tarihi: 17.04.2021
• TÜİK. 2020. Taşıt-kilometre İstatistikleri, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, Sayı:33627 Yayın tarihi: 21 Mayıs 2020.
• Ali, Berk, Keskin, A. H. 2020. Tarım İşletmelerinde Traktör Kullanım Durumu ve Marka Tercihleri; Konya İli Çumra İlçesi Örneği. Ziraat Mühendisliği, (370), 4-17, https://doi.org/10.33724/zm.710528.
• Sümer, S., Sabancı, A., Ülker, K. “Tarım Traktörlerġnde, Güç Ve Yüklenme Koşullarına Bağlı Olarak, Özgül Yakıt Tüketimi Ve Egzoz Gazı Sıcaklığı Arası İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma”
• Atabey, T. 2013. Karbon ayak izinin hesaplanması: Diyarbakır örneği. Fırat Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Carus, S., Çatal, Y. 2012. Burdur Yöresi Orman İşletmeciliğinin Temel Özellikleri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1): 53-59. https://dergipark.org.tr/tr/pub/makufebed/issue/19422/206556
• Carus, S., Çatal, Y. 2008. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Meşcerelerinde 7-Ağaç Örnek Nokta Yöntemiyle Meşcere Ağaç Sayısının Çap Basamaklarına Dağılımının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2: 158-169.
• IPCC. 2019. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) report. 24 September 2019.
• TÜİK, Trafiğe kayıtlı otomobillerin yakıt cinsine göre dağılımı, 2004 – 2021.