THE EFFECT OF THE TRADITION ON THE CENTRALIZATION OF THE PERIPHERY: KARASID EXAMPLE

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 4, 587 - 602, 26.12.2018

Gaye Yavuzcan

https://doi.org/10.16953/deusosbil.460676

Öz

Rum Seljuqs which played an important role in
establishment and development of Turkish-Islamic administration perception in
Anatolia has established a state that assembled Anatolian Turks under a
political entity. The main dynamics of the social central zone that has been
formed under this state’s dominion, should have been transferred to Turkoman
Principalities after the state’s dissolution. At this point, Karasids have a privileged
position on the grounds of their relations with Danishmendids. This paper does
not aim to argue the views supporting or rejecting the Karasid-Danishmendid
relations. In this paper, the effect of the tradition relating Karasids to
Danishmendids on the construction of a new center on former periphery will be
evaluated. 

Anahtar Kelimeler

Karasids, Danishmendids, Center, Periphery

ÇEVRENİN MERKEZLEŞMESİNDE GELENEĞİN ETKİSİ: KARESİOĞULLARI ÖRNEĞİ

Öz

Türkiye Selçuklu
Devleti, Anadolu’da Türk-İslâm idare anlayışının yerleşmesi ve olgunlaşmasında
büyük pay sahibi, Anadolu Türklüğünü büyük ölçüde siyasî çatısı altında
toplamış bir devlettir. Bu devletin hâkimiyet devrinde oluşan toplumsal merkezî
alanın temel dinamikleri, devletin güç yitimine uğramasıyla beliren Türk
Beyliklerine de aktarılmış olmalıdır. Bu noktada Karesioğulları, Türkiye
Selçuklu Devleti ile çağdaş ve onun tarafından ilhak edilmiş bulunan
Dânişmendliler ile akrabalık temelinde inşa edilen gelenek dolayısıyla ayrı bir
konumu işgal eder. Bu çalışmanın amacı Karesioğulları’nın Dânişmendliler
soyundan geldiğini red yahut kabul eden görüşleri tartışmak değil; bu türden
bir akrabalığa ilişkin salt geleneğin mevcudiyetinin dahi Karesioğulları’nın
çevrede yeni bir merkez inşa etmesine olası katkısını tetkik etmektir.

Anahtar Kelimeler

Karesioğulları, Dânişmendliler, Merkez, Çevre

Kaynakça

• Ahmed bin Mahmud (1977). Selçukname. C. II, Hazırlayan: Erdoğan Merçil, İstanbul: Kervan Kitapçılık.
• Aksarayî (2000). Müsâmeretü’l ahbâr. Çeviren Mürsel Öztürk, Ankara: TTK.
• Anderson, B. (2009). Hayali cemaatler, milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. Çev. İskender Savaşır, 5. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Barkan, Ö. L. (1994). Kolonizatör Türk dervişleri. İstanbul: Hamle Yayınları.
• Çakmak, M. A. (2003). Anadolu Selçuklu Devleti emirlerinden Saadeddin Köpek’in siyasi entrikaları. 60. Yılında ilim ve fikir adamı Prof. Dr. Kâzım Yaşar Kopraman’a armağan içinde (ss.271-279). Yayına Hazırlayan E. Semih Yalçın, Ankara: Elektronik Basım Yayım Sanayi ve Ticaret Ltd Şti.
• Demir, N. (2004). Dânişmendnâme. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Duverger, M. (1982). Siyaset sosyolojisi, siyasal bilimin öğeleri. Çev. Şirin Tekeli, 2. Baskı, İstanbul: Varlık Yayınları.
• El-Ömerî (2014). Türkler hakkında gördüklerim ve duyduklarım, mesâlikul ebsâr. Çeviri ve Notlar: D. Ahsen Batur, İstanbul: Selenge Yayınları.
• Emecen, F. (2016). İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu beylikler dünyası. 3. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Erdem, İ. (2003). Sahib-i Divan Şemseddin Cüveyni’ni Anadolu’ya gelişi, yeni Moğol rejiminin kurulması ve sonuçları. E. Semih Yalçın (Yayına Hazırlayan), 60. Yılında ilim ve fikir adamı Prof. Dr. Kâzım Yaşar Kopraman’a armağan içinde (ss. 331 – 339). Ankara: Elektronik Basım Yayım Sanayi ve Ticaret Ltd Şti.
• Ersan, M. (2010). Türkiye Selçuklu Devletinin dağılışı. Ankara: Birleşik Kitabevi.
• İbn Battuta (2000). İbn Battuta seyahatnamesi. C. I, Çeviri, İnceleme ve Notlar: A. Sait Aykut, İstanbul: YKY.
• İbn Bibi (1996). el evamirü’l ala’iye fi’l umuri’l ala’iye (Selçuk name). Hazırlayan: Mürsel Öztürk, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İnalcık, H. (2009). Batı Anadolu’da yükselen denizci gazi beylikleri, Bizans ve Haçlılar. İdris Bostan, Salih Özbaran (Ed.) Başlangıçtan XVII. yüzyılın sonuna kadar Türk denizcilik tarihi 1 içinde (ss.31-47). İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Kafadar, C. (1995). İki cihan âresinde, Osmanlı Devleti’nin kuruluşu. Çev. Ceren Çıkın, Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Kanat, C. (2005). Memlûk Devleti’nin Batı Anadolu Beylikleri ile olan münasebeti. Uluslararası Batı Anadolu Beylikleri Sempozyumu: Bildiriler içinde (ss. 166-173). 19-20 Ekim 2004, Editör: Necdet Hacıoğlu, Yayına Hazırlayan: Nahide Şimşir, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Basımevi.
• Karateke, H. (2005). Legitimizing the order: the Ottoman rhetoric of state power. Leiden: Brill Academic Publishers.
• Kesik, M. (2000). Cenâbî’ye göre Türkiye Selçukluları. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, (36), 213-259.
• Ocak, A. Y. (1993). Dânişmendnâme. TDVİA, 8, 478-480.
• Öden, Z. G. (1999). Karası Beyliği. Ankara: TTK.
• Öden, Z. G. (2001). Karesi Bey. TDVİA, 24, 487-488.
• Öden, Z. G. (2001a). Karesioğulları. TDVİA, 24, 488-489.
• Öden, Z. G. (2005). Karesi ve ilk zamanları. Uluslararası Batı Anadolu Beylikleri Sempozyumu: Bildiriler içinde (ss. 42-45). 19-20 Ekim 2004, Editör: Necdet Hacıoğlu, Yayına Hazırlayan: Nahide Şimşir, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Basımevi.
• Özaydın, A. (1993). Danişmendliler. TDVİA, 8, 469-474.
• Shils, E. (2002). Merkez ve çevre. Türkiye Günlüğü, Çev. Yusuf Ziya Çelikkaya, (70), 86-95.
• Sümer, F. (2009). Selçuklular (Anadolu Selçukluları / tarih), TDVİA, 36, 380-384.
• Turan, R. (1995). Türkiye Selçuklularında hükümet mekanizması (vezir ve divan), İstanbul: MEB.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1994). Ondört ve onbeşinci asırlarda Anadolu Beyliklerinde toprak ve halk İdaresi. Belleten, C. II, Sa. 5/6, Nisan 1938, Ankara: TTK, 99-106.
• Uzunçarşılı, İ. H. (2011). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri. 6. Baskı, Ankara: TTK.
• Werner, E. (1986). Büyük bir devletin doğuşu, Osmanlı feodalizminin oluşma süreci. Çev. Orhan Esen, Yılmaz Öner, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Wittek, P. (2013). Osmanlı İmparatorluğu’nun doğuşu. Çev. Fatmagül Berktay, 3. Baskı, İstanbul: Pencere Yayınları.
• Yücel, Y. (1991). Anadolu Beylikleri hakkında araştırmalar, C. 1: Çobanoğulları Beyliği, Çandaroğulları Beyliği, Mesalikül Ebsar’a göre Anadolu Beylikleri. Ankara: TTK.
• Zachariadou, E. A. (2000). Karesi ve Osmanlı Beylikleri: İki rakip devlet. Elizabeth A. Zachariadou (Ed.), Osmanlı Beyliği (1300-1389) içinde (ss. 243-255). Çevirenler: Gül Çağalı Güven, İsmail Yerguz, Tülin Altınova, , 2. Baskı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.