On the Basis of the Production Relationship Effects of Modernism and Post-Modernism on Underdeveloped Countries

Yıl 2014, Cilt: 16 Sayı: 3, 413 - 453, 22.01.2015

Kemal Er

https://doi.org/10.16953/deusbed.39137

Cited By: 5

Öz

Abstract

It is a well-known reality that capitalism forms the economic system of the world. Therefore, fordism and post-fordism contained in the economic system are also under the influence of capitalism. As shown in the research, fordism affects the modernism, and in the next step dealt post-fordism influences the post-modernism. On the other hand, the modernism and post-modernism theories have been considered through different perspectives by the “development literature” and the “underdevelopment literature”. It is not possible to find a solution against the social development problem unless these theories are taken into consideration in terms of “underdevelopment” perspective. For this reason, in this article, investigation of the modernism and post-modernism theories has been concentrated in terms of underdevelopment based on production relations which determines economic systems. According to the findings acquired in literature review, modernism and post-modernism are beneficial for developed countries based on relations of production. Starting this point, this study aims to emphasize the factors that could be disadvantageous for underdeveloped countries and attempts to offer new policies intended to prevent the undesired effects of these factors.

Keywords: Underdevelopment, Capitalism, Modernism, Post-modernism, Fordism, Post-fordism, School of Dependency.

 

Anahtar Kelimeler

Underdevelopment, Capitalism, Modernism, Post-modernism

Üretim İlişkileri Temelinde Modernizm ve Post-Modernizmin Azgelişmiş Ülkeler Üzerine Etkileri

Öz

Öz

Dünya ekonomik sisteminin kapitalizm tarafından şekillendirildiği bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla, ekonomik sistem içinde yer alan fordizm ve post-fordizm de kapitalizmin etkisi altında bulunmaktadır. Burada yapılan araştırmada görüldüğü gibi, fordizm modernizmi etkilemekte, daha sonra gündeme gelen post-fordizm de post-modernizmi etkilemektedir. Öte yandan, modernizm ve post-modernizm, “gelişme yazını” ve “azgelişme yazını” tarafından farklı açılardan ele alınmaktadır. Bu teorilere “azgelişmişlik” açısından bakılmadığında, toplumsal kalkınma sorununa gelişmeyi destekleyici bir çözüm getirilememektedir. O nedenle, bu makalede, ekonomik sistemleri de belirleyen üretim ilişkileri de dikkate alınarak, modernizm ve post-modernizm teorilerinin azgelişme açısından incelenmesi üzerine yoğunlaşılmaktadır. Literatür araştırmalarından elde edilen sonuçla, üretim ilişkileri temelinde modernizm ve post-modernizm gelişmiş devletlerin çıkarlarına işlemektedir. Çalışmada buradan hareketle, azgelişmiş devletlerin zararlarına olabilecek faktörler vurgulanmaya ve bu faktörlerin etkisini ortadan kaldırmaya yönelik politika önerilerinde bulunulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Azgelişme, Kapitalizm, Modernizm, Post-modernizm, Fordizm, Post-fordizm, Bağımlılık Okulu.

Anahtar Kelimeler

Azgelişme, Kapitalizm, Modernizm, Post-modernizm

Kaynakça

• Aron, R. (1989). Sosyolojik düşüncenin evreleri. (Çev.: K. Alemdar). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aguayo, R. (1994). Japon mucizesinin mimarı. (Çev.: Y. K. Tunçbilek). İstanbul: Form Matbaacılık.
• Aytaç, Ö. ve İlhan, S. (2008). Yeni kapitalizmin kaotik evreni: Belirsizlik, sömürü ve ahlâki kriz. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1): http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/dergi.htm, (14.04.2013).
• Aytuğ, H. K. (2011). Küresel rekabetin işletmelerin üretim ve istihdam yapısı üzerindeki etkileri. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2 (2): 45-77. http://iys.inonu. edu.tr/ webpanel/ dosyalar/970/file/M3.pdf, (02.10.2012).
• Baran, P. A. (2007). Büyümenin ekonomi politiği. (Çev. E. Günçe). Ankara: Eriş Yayınları.
• Berman, M. (1988). All that is solid melts into air the experience of modernity. New York: Penguin Books.
• Bernstein, J. M. (1991). Theodor W. Adorno the culture industry: Selected essays on mass culture. London and Newyork: Routledge. http://www.scribd.com/doc/33808165/Adorno-Theodor-W-The-Culture-Industry-Selected-Essays-on-Culture, (03.05.2011).
• Best, S. ve Kellner, D. (1998). Postmodern teori eleştirel soruşturmalar. (Çev. M. Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Boratav, K. (2013). Neoliberallere göre neoliberalizm, Eurasian Forum on Social Sciences, The World Economic Development Paradigm: Market and Beyond, 1. Cilt, 18 – 21 Ekim 2012, Bakü, ss. 34-40. http://www.asbf12.hacettepe.edu.tr/ Avrasiya%20-%20Kitab%201.pdf, (15.08.2013).
• Buğra, A. (2009). Kapitalizm, yoksulluk ve Türkiye’de sosyal politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Callinicos, A. (2001). Postmodernizme hayır, marksist bir eleştiri. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Cem, İ. (1977). Türkiye’de geri kalmışlığın tarihi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Çaşkurlu, S. (2010). Küresel işgücünün krizi ve küresel eşitsizlik. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 21 (77): 49-100. http://ekonomikyaklasim.org/ojs/ index.php/eyd/issue/view/10, (12.05.2014).
• Chang, H. ve Grabel, I. (2005). Kalkınma yeniden alternatif iktisat politikaları el kitabı. (Çev.: E. Özçelik). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Chossudovsky, M. (2003). The globalization of poverty and the new world order. canada: Center for Research on Globalization.
• Değer, M. E. (2011). Emperyalizmin tuzaklarındaki ülke oltadaki balık Türkiye. Ankara: Kilit Yayınları.
• Demers, D. ve Viswanath, K. (1999). Mass media, social control, and social change. Ames: IOWA State University Press.
• DİSK Birleşik Metal İşçileri Sendikası (2001). Dünyada ve Türkiye’de yatırımlar. İstanbul: Birleşik Metal-İş Yayınları.
• Doğan, A. ve Öztürk, N. (2010). Yeni kalkınma kuramları. Bütçe Dünyası Dergisi, 33 (1): 35-55. http://www.butce.org/Html/dergi/33/dogan_ozturk3.pdf, (22.09.2012).
• Dolun, L. ve Atik, A. H. (2006). Kalkınma teorileri ve modern kalkınma bankacılığı uygulamaları. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü. Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Matbaası.
• Dowd, D. (2008). Kapitalizm ve kapitalizmin iktisadı, eleştirel bir tarih. (Çev.: C. Gerçek). İstanbul: Yordam Kitap.
• Durkheim, E. (1997). The division of labor in society. (Çev.: W. D. Halls). New York: Macmillan Publishers.
• Eagleton, T. (1999). Postmodernizmin yanılsamaları. (Çev.: M. Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eisenstadt, S. N. (2007). Modernleşme, başkaldırı ve değişim. (Çev.: U. Coşkun). Ankara: Doğu Batı yayınları.
• Er, K. (2007). “Çalışanlar açısından toplam kalite yönetimi yabancılaşma ilişkisi: Elektronik sanayi örneği”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4 (1): 1-40. www.insanbilimleri.com/ojs/index.php/uib/article/download/42/212, (06.05.2011).
• Erbaş, H. (1999a). Metodoloji tartışmaları ışığında göç ve etnisite. Sosyolojisi Dergisi, 2: 17-39.
• Erbaş, H. (1999b). Gelişme yazını ve geleceği. Doğu Batı Dergisi, 8: 9-25. Ankara: Felsefe Sanat ve Kültür Yayınları.
• Ercan, F. (1996). Modernizm kapitalizm ve azgelişmişlik. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Featherstone, M. (1991). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (Çev.: M. Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ertuna, İ. Ö. (2005). Kapitalizmin son direnişi. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Gartman, D. (1998). “Postmodernizm; or, the cultural logic of post-fordism?,” The Sociological Quarterly. 39 (1): 119-137. http://web.uvic.ca/~jlutz/courses/hist317/pdfs/PDF%20on%20Fordism%20%26%20 Post-Fordism.pdf, (27.09.2012).
• Goethe, J. W. (2003). Faust. (Çev.: K. Çetinoğlu). İstanbul: Beyaz Balina Yayınları.
• Göker, A. (1995). Bilim teknoloji sanayi üçlemesi. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Harrison, D. (2005). The sociology of modernization and development. New York: Routledge.
• Harmancı, M. (2004). Çok uluslu şirketler ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları. Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş.
• Harvey, D. (1999). Postmodernliğin durumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• Horkheimer, M. (1998). Akıl tutulması. (Çev.: O. Koçak). İstanbul: Metis Yayınları.
• Horkheimer, M. ve Adorno, T. (1995). Aydınlanmanın diyalektiği felsefi fragmanlar 1. (Çev.: O. Özügül). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Hürriyet Gazetesi (10.06.2013). “Taksim’de gezi mitingi”. http://www. hurriyet.com.tr/ gezihaberleri/23468420.asp, (05.03.2014).
• Kaplan, A. (1997). Küresel çevre sorunları ve politikaları. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Kara, O. ve Erkan, B. (2011). Türkiye’nin emek yoğun mal ihracatındaki karşılaştırmalı üstünlüklerin makro ekonomik üstünlüklerle ilişkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (1): 67-93.
• Kızılçelik, S. (2000). Frankurt okulu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kumar, K. (2004). Sanayi sonrası toplumdan post-modern topluma çağdaş dünyanın yeni kuramları. (Çev.: M. Küçük). Ankara: Dost Kitabevi.
• Lash, S. ve Lury, C. (2007). Global culture industry: The mediation of things. Malden: Polity Pres.
• Lyotard, J. F. (1990). Postmodern durum. (Çev.: A. Çiğdem). İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Lipietz, A. (1997). “The post-fordist world: Labour relations, international hierarchy and global ecology”. (Çev.: A. Cameron). Review of International Political Economy, 4 (1): 1-41. http://www 2.cddc. vt.edu/ digital fordism/ fordism_materials/ papers/ lipietz/ lipietz.pdf, (03.09.2012).
• Marx, K. ve Engels F. (2003). Komünist parti manifestosu. 1. Basım. Ankara: Eriş Yayınları.
• Milliyet Gazetesi (11.03.2011). “Japonya'da 8.9 büyüklüğünde deprem... Tsunami vurdu...”. http://www.milliyet.com.tr/japonya-da-8-9-buyuklugunde-deprem--tsunami-vurdu-/dunya/sondakika/11.03.2011/1362858/default.htm, (08.05. 2011).
• Monden, Y. (1994). Toyota production system an integrated approach to just in time. London: Institute of Indistrual Engineers.
• Muehlebach, A. (2011). “On affective labor in post-fordist Italy”. Cultural Anthropology, 26 (1): 59-82. (e-journal) http://www. anthropology. utoronto. ca/ people/ faculty-1/ faculty- profiles/ muehlebach/ Muehlebach %20-%20On%20Affective%20Labor.pdf, (03.09.2012).
• Muray, R. (1995). Yeni Zamanlar. S. Hall ve M. Jacques (Der.) Fordizm ve post-fordizm: İçinde 46-62. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Orhan, S. S. ve Bakkalcı, A. C. (2009). Çin’de ikili istihdam yapısı ve etkileri. Sosyo Ekonomi Dergisi, (2): 49-76.
• Özalp, O. N. (2013). Arap baharı bağlamında Orta Asya’da toplumsal protesto dinamikleri ve potansiyeli. Akademik Araştırmalar Dergisi, 56: 215-230. http://www.tau.edu.tr/img/files/A2.pdf, (12.07.2013).
• Prages, D. (1978). Global ecopolitics. United States of America: Duxbury Press.
• Rosenau, P. M. (2004). Post-modernizm ve toplum bilimleri. (Çev.: T. Birkan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Smith, A. (2011). Milletlerin zenginliği. (Çev.: H. Derin). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Şaylan, G. (2002). Postmodernizm. Ankara: İmge kitabevi.
• Şenses, F. (2003). Neo liberal ekonomi politikaları, İşgücü Piyasaları ve İstihdam. 2000 – 2003 Petrol-İş yıllığı: İçinde 149-161 İstanbul: Petrol-İş Yayınları.
• Taylor, C. (1995). Modernliğin sıkıntıları. (Çev. U. Canbilen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tekeli, İ. (2010). Sanayi toplumu için sanayi yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Topal, A. (2009). Ulusal kalkınmacılıktan küresel neoliberalizme anti-emperyalizm: Latin Amerika Deneyimi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 41: 113-138.
• Turner, B. S. (2003). Oryantalizm, postmodernizm ve globalizm. (Çev.: İ. Kapaklıkaya). İstanbul: Anka Yayınları.
• Urhan, V. (2010). Foucault. İstanbul: Say Yayınları.
• Yerasimos, S. (2001). Azgelişmişlik sürecinde Türkiye. İstanbul: Belge Yayınları.
• Yılmaz, A. (1996). Modernden postmoderne siyasal arayışlar. Ankara: Vadi Yayınları.
• Yentürk, N. (1993). Post-Fordist gelişmeler ve dünya iktisadî işbölümünün geleceği. Toplum ve Bilim Dergisi, (56-61): 42-57.
• Wagner, P. (1996). Modernliğin sosyolojisi. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Wallerstein, I. (2000). Bildiğimiz dünyanın sonu. (Çev.: T. Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.