GAZETE KÖŞE YAZISI SÖYLEMİ KAPSAMINDA YENİ BARO DÜZENLEMESİ: SÖYLEM-TARİHSEL YAKLAŞIM ÇERÇEVESİNDE BİR ÇÖZÜMLEME

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 1001 - 1023, 30.09.2021

Pınar Danış

https://doi.org/10.16953/deusosbil.770572

Cited By: 1

Öz

Söylemin eleştirel olarak incelenmesine yönelik yaklaşımlarından olan Söylem-Tarihsel Yaklaşım, ‘olumlu biz’, ‘olumsuz onlar’ temsilinin gerçekleştirilmesine aracılık eden söylemsel stratejileri içermektedir. Bu stratejilerden biri olan ve çalışmamızın inceleme kapsamını oluşturan yükleme, ‘biz’ ve ‘onlar’ arasındaki grup içi olumlu ve grup dışı olumsuz etiketlemeyi amaçlayan yüklemeleri ortaya koymaktadır. Bu çalışmada yükleme, toplumsal aktörlerin, olayların ve olguların gazetenin ve yazarın ideolojik eğilimi doğrultusunda betimlendiği ve okuyucuların, bu çerçevede ikna edilmesinin amaçlandığı bir medya metin türü olan gazete köşe yazıları çerçevesinde incelenmektedir. Bu çalışmanın amacı, karşıt ideolojik yönelime sahip gazetelerde yükleme stratejilerinin belirlenmesi; böylece aynı gerçekliğin farklı ideolojik yönelime sahip gazetelerde nasıl betimlendiğinin ve söylemin karşıt ideolojiler tarafından nasıl biçimlendirildiğinin ortaya koyulmasıdır. Veritabanını oluşturan köşe yazılarının çözümlenmesi sonucunda farklı ideolojik yönelime sahip gazetelerde yeni baro düzenlemesinin farklı biçimde temsil edildiği ve bir gazetede olumlu olarak betimlenen toplumsal aktörlerin ve olguların, diğer gazetede olumsuz olarak betimlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu açıdan çalışmanın bulguları, medya söylemi ve politik ideoloji arasındaki koşut bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Söylem, Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Söylem-Tarihsel Yaklaşım, Medya Söylemi, Gazete Köşe yazısı Söylemi

Kaynakça

• Blommaert, J. (2005). Discourse. Cambridge: Cambridge University Press.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Söylemden İdeolojiye: Eleştirel Söylem Çözümlemesi. A. Kocaman (Haz.), Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar içinde (ss. 101-113). Ankara: Dil Derneği Yayınları.
• Devran, Y. (2010). Haber Söylem İdeoloji. İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
• Ercan, G. S. (2003). Gazete Köşe Yazılarında Dil Kullanımı: Kaçınma ve Cinsiyet Değişkeni. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ercan, G. S. & Danış P. (2019). Söylem, Söylem Çözümlemesi ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi: Tanımları ve Kapsamları. DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 527-552.
• Ercan, G S. & Dizdarcı, E. (2016). Medyada Yargı: Gazete Köşe Yazıları Örneği. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (12), 98-119.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.
• Fairclough, N. (1995). Media Discourse. London: Edward Arnold.
• Fairclough, N. (2001). Language and Power (2. baskı). London: Longman.
• Fairclough, N. (2010). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. London: Routledge.
• Fairclough, N. & Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis. T. A. van Dijk (Haz.), Discourse as Social Interaction içinde (ss. 258–84). London: Sage.
• Harvey, D. (1996). Justice, Nature and the Geography of Difference. Oxford: Blackwell.
• Oktar, L. (2001). “The Ideological Organization of Representational Processes in the Presentation of Us and Them”, Discourse and Society, 12, 313-346.
• Oktar, L. (2002). Gazete Söyleminde İdeolojik Yapılar. S. Yağcıoğlu (Haz.), 1990 Sonrası Laik-Antilaik Çatışmasında Farklı Söylemler: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım içinde (ss. 37-52). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Reisigl, M. (2017). The Discourse-Historical Approach. J. Flowerdew ve J. E. Richardson (Haz.), The Routledge Handbook of Critical Discourse Studies içinde (ss. 44-59). London: Taylor & Francis.
• Reisigl, M. & Wodak, R. (2001). Discourse and Discrimination: Rhetorics of Racism and Antisemitism. London: Routledge.
• Reisigl, M. & Wodak. R. (2008). The Discourse-Historical Approach. R. Wodak ve M. Meyer, (Haz.), Methods of Critical Discourse Analysis içinde (ss. 87-121). London: Sage.
• Richardson, J. (2007). Analyzing Newspapers: An Approach from Critical Discourse Analysis. Houndmills: Palgrave.
• Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wahl‐Jorgensen, K. (2004). Playground of the pundits or voice of the people? Comparing British and Danish opinion pages. Journalism Studies, 5(1), 59-70.
• Wodak, R. (2001). The Discourse-Historical Approach. R. Wodak ve M. Meyer (Haz.), Methods of Critical Discourse Analysis içinde (ss. 63-94). London: Sage.
• Wodak, R. (2009). The Discourse of Politics in Action: Politics as Usual. Hampshire: Palgrave Macmillan.
• Wodak, R. (2014). Critical Discourse Analysis. C. Leung ve B. V. Street (Haz.), The Routledge Companion to English Studies, içinde (ss. 302-316). New York: Routledge.
• Wodak, R. (2015). Critical discourse analysis, discourse-historical approach. K. Tracy, C. Ilie, T. Sandel (Haz.), The International Encyclopedia of Language and Social Interaction içinde (ss. 275-288). New York: John Wiley ve Sons.
• Wodak, R. & Meyer, M. (2001). Methods of Critical Discourse Studies. London: Sage.
• Wodak, R. & Meyer, M. (2009). Critical Discourse Analysis: History, agenda, theory and methodology. Methods of Critical Discourse Analysis içinde (ss. 1-33). London: Sage.
• van Dijk, T. A., (1998). Opinions and Ide¬ologies in the Press. A. Bell ve P. Garrett (Haz.), Approaches to Media Discourse içinde (ss. 21-62). Oxford: Blacwell.
• Yağcıoğlu, S. (2002). Eleştirel Söylem Çözümlemesi: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım. S. Yağcıoğlu (Haz.), 1990 Sonrası Laik-Antilaik Çatışmasında Farklı Söylemler: Disiplinler Arası Bir Yaklaşım içinde (ss. 3-34). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Yağcıoğlu, S. & A. Cem-Değer (2001). Logos or mytos: (de)legitimation strategies in confrontational discourses of sociocultural ethos. Discourse and Society, 12(6), 817-852. London: Sage.