TÜRKİYE’DE HANELERİN SİGARA TÜKETİM HARCAMALARINDA YASAL DÜZENLEMELERİN ETKİLERİ: 2007 VE 2019 YILLARI OAXACA-BLINDER AYRIŞTIRMASI

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 3, 961 - 982, 30.09.2022

Cansu Dağlıoğlu , Gökhan Özkubat , Sercan Demirogları , Şenay Üçdoğruk

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1109358

Cited By: 2

Öz

Türkiye, tütün kullanımının en yüksek olduğu ülkeler arasında üst sıralarda yer almaktadır. Bu sorunun üstesinden gelebilmek için 90’lı yılların ortalarından itibaren birtakım yasal düzenlemeler yapılmasına karşın bu anlamda atılan en ciddi adım 2008 yılında yürürlüğe giren 5727 Sayılı Kanun olmuştur. Bu çalışmanın amacı tütün kullanımının kontrol altına alınması için getirilen yasal düzenlemelerin Türkiye’de hanelerin sigara tüketim harcamalarına nasıl etki ettiğini araştırmaktır. Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı Bütçe Araştırması 2007 ve 2019 yılı verilerinin kullanıldığı bu çalışmada, Oaxaca-Blinder Ayrıştırma yöntemiyle söz konusu yıllar arasında hanelerin sigara tüketim tercihi ve harcamalarındaki değişimin kaynakları bazı sosyo-demografik değişkenler ele alınarak ortaya konulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre 2007 yılından 2019 yılına gelindiğinde yapılan yasal düzenlemelerin beklenen etkiyi gösteremediği, hanelerin sigara tüketim tercihi ve harcamalarında artışlar meydana geldiği tespit edilmiştir. Buna karşın evli, orta yaş grubu ve sonrası ile lisans ve lisansüstü eğitim seviyesinde olan hanelerde sigara tüketiminin sınırlanmış olması düzenlemelerin kısmen de olsa etkisini gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sigara, Heckman Örneklem Seçim Modeli, Oaxaca-Blinder Ayrıştırma Yöntemi

EFFECTS OF LEGAL REGULATIONS ON CIGARETTE CONSUMPTION EXPENDITURES OF HOUSEHOLDS IN TURKEY: OAXACA-BLINDER DECOMPOSITION FOR THE YEARS 2007 AND 2019

Öz

Turkey is one of the countries with a high level of tobacco use. Although some legal arrangements have been made to address this issue since the mid-1990s, the most significant step taken in this regard was Law No. 5727 in 2008. The purpose of this study is to look into how regulations on tobacco use affect households cigarette consumption expenditures in Turkey. In this study, in which the 2007 and 2019 data of the Turkish Statistical Institute Household Budget Survey were used, the sources of the change in the cigarette consumption preferences and expenditures of the households between the mentioned years were revealed by considering some socio-demographic variables with the Oaxaca-Blinder Decomposition method.The results show that the legislative regulations enacted between 2007 and 2019 did not have the desired impact and there was an increase in household cigarette use choices and expenditures. On the other hand, it was found that the restrictions on cigarette consumption in married families, middle-aged and above, and with undergraduate-graduate degree level indicate, albeit partially, the impact of the legislation.

Anahtar Kelimeler

Cigarette, Heckman Sample Selection Model, Oaxaca-Blinder Decomposition Method

Kaynakça

• Alam, A. Y., Iqbal, A., Mohamud, K. B., Laporte, R. E., Ahmed, A., & Nishtar, S. (2008). Investigating socio-economic-demographic determinants of tobacco use in Rawalpindi, Pakistan. BMC Public Health, 8(1), 1-9.
• Aldan, A. (2020). Türkiye’de Ortalama Çalışma Saatinde Değişimin Kaynakları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(4), 1702-1716.
• Alkan, Ö. (2017). Türkiye’de gençlerin tütün kullanımında cinsiyet farklılıklarının araştırılması. Bağımlılık Dergisi, 18(2), 35-45.
• Aristei D., & Pieroni, L. (2008). A double-hurdle approach to modelling tobacco consumption in Italy. Applied economics, 40(19), 2463-2476.
• Babcock, P., & Marks, M. (2011). The falling time cost of college: Evidence from half a century of time use data. Review of Economics and Statistics, 93(2), 468-478. Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 11 Haziran 2013, No:6487. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130611-1.htm (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
• Blinder, A. S. (1973). Wage discrimination: reduced form and structural estimates. Journal of Human resources, 436-455.
• Cetinkaya, V., & Marquez, P. V. (2017). Tobacco Taxation in Turkey : An Overview of Policy Measures and Results. World Bank, Washington, DC.
• Chaloupka, F. J., & Pacula, R. L. (1999). Sex and race differences in young people's responsiveness to price and tobacco control policies. Tobacco Control, 8(4), 373-377.
• Cho, H. J., Khang, Y. H., Jun, H. J., & Kawachi, I. (2008). Marital status and smoking in Korea: the influence of gender and age. Social science & medicine, 66(3), 609-619.
• Chyderiotis, S., Benmarhnia, T., Spilka, S., Beck, F., Andler, R., Legleye, S., & Menvielle, G. (2020). Why do apprentices smoke much more than high school students? Understanding educational disparities in smoking with a Oaxaca-blinder decomposition analysis. BMC public health, 20(1), 1-12.
• Feliu, A., Filippidis, F. T., Joossens, L., Fong, G. T., Vardavas, C. I., Baena, A., ... & Fernández, E. (2019). Impact of tobacco control policies on smoking prevalence and quit ratios in 27 European Union countries from 2006 to 2014. Tobacco Control, 28(1), 101-109.
• García, J., & Labeaga, J. M. (1996). Alternative approaches to modelling zero expenditure: an application to spanish demand for tobacco. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 58(3), 489-506.
• Greene, W. (2012) Econometric Analysis. 7th Edition, Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Heckman, J. J. (1976). The common structure of statistical models of truncation, sample selection and limited dependent variables and a simple estimator for such models. In Annals of economic and social measurement, volume 5, number 4 (pp. 475-492). NBER.
• Heckman, J. J. (1979). Sample selection bias as a specification error. Econometrica: Journal of the econometric society, 153-161.
• Hersch, J. (2000). Gender, income levels, and the demand for cigarettes. Journal of Risk and Uncertainty, 21(2), 263-282.
• İpek, E. (2019). Türkiye’de alkol katılım ve tüketim kararları üzerine ampirik bir çalışma. Sosyoekonomi, 27(41), 57-70.
• Justus, M., Sant’Anna, E. G., Davanzo, E. S., & Moreira, G. C. (2018). The wage gap between smokers and non-smokers in Brazil.
• Kalkınma Bakanlığı (2018).On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023).Sağlıklı Yaşam ve Bağımlılıkla Mücadele Çalışma Grubu Bağımlılıkla Mücadele Alt Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
• Karaöz, M., Albeni, M., & Büyüktatlı, F. (2010). Yasal düzenlemelerin sigara tüketimi üzerindeki etkileri. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2).
• Khitarishvili, T., & Kim, K. (2014). The Great Recession and unpaid work time in the United States: Does poverty matter?. Levy Economics Institute, Working Paper, (806).
• Kilic, D., & Ozturk, S. (2014). Gender differences in cigarette consumption in Turkey: Evidence from the Global Adult Tobacco Survey. Health Policy, 114(2-3), 207-214.
• Lee, J. W., & Kidane, A. (1988). Tobacco consumption pattern: A demographic analysis. Atlantic Economic Journal, 16(4), 92-92.
• Lindström, M. (2010). Social capital, economic conditions, marital status and daily smoking: a population-based study. Public health, 124(2), 71-77.
• Marquez, P. V., & Moreno-Dodson, B. (2017). Tobacco tax reform at the crossroads of health and development: a multisectoral perspective. World Bank.
• Oaxaca, R. (1973). Male-female wage differentials in urban labor markets. International economic review, 693-709.
• OECD(2021), Health at a Glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/ae3016b9-en.
• Ohida, T., Sone, T., Mochizuki, Y., Kawaguchi, T., Kido, M., Harita, A.,& Minowa, M. (2000). Household size related to prevalence of smoking in women in Japan. Journal of epidemiology, 10(5), 305-309.
• Pekkurnaz, D., & Elitaş, Z. (2018). Gender gap in smoking: A nonlinear decomposition analysis for Turkey. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 358-376.
• Pirie, P. L., Murray, D. M., & Luepker, R. V. (1991). Gender differences in cigarette smoking and quitting in a cohort of young adults. American Journal of Public Health, 81(3), 324-327.
• Prickett, K. C., & Augustine, J. M. (2021). Trends in Mothers' Parenting Time by Education and Work From 2003 to 2017. Demography, 58(3), 1065-1091.
• Ramsey Jr, M. W., Chen-Sankey, J. C., Reese-Smith, J., & Choi, K. (2019). Association between marital status and cigarette smoking: Variation by race and ethnicity. Preventive medicine, 119, 48-51.
• Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12.07.2012, No:6354. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140118-1.htm (Erişim Tarihi:25.02.2022).
• Sağlıkla İlgili Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 05.12.2018, No:7151. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/12/20181205-8.htm (Erişim Tarihi: 22.02.2022).
• Sahan, C., Gunay, T., Simsek, H., Soysal, A., & Ergor, G. (2018). Socioeconomic factors associated with tobacco smoking in Turkey: a cross-sectional, population-based study. Eastern Mediterranean Health Journal, 24(8).
• Townsend, J., Roderick, P., & Cooper, J. (1994). Cigarette smoking by socioeconomic group, sex, and age: effects of price, income, and health publicity. Bmj, 309(6959), 923-927.
• Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/03/20190301-5.htm (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
• Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesi Hakkında Kanun, 7 Kasım 1996, No 4207. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4207-20130524.pdf (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
• Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. 3 Ocak 2008, No:5727. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/01/20080119-1.htm (Erişim Tarihi: 25.02.2022).
• Tüzen, M. F., & Erbaş, S. (2018). A comparison of count data models with an application to daily cigarette consumption of young persons. Communications in Statistics-Theory and Methods, 47(23), 5825-5844.
• Wang, H., Sindelar, J. L., & Busch, S. H. (2006). The impact of tobacco expenditure on household consumption patterns in rural China. Social science & medicine, 62(6), 1414-1426.
• Wang, Q., Shen, J. J., Sotero, M., Li, C. A., & Hou, Z. (2018). Income, occupation and education: Are they related to smoking behaviors in China?. PloS one, 13(2), e0192571.
• World Health Organization. (2003). WHO framework convention on tobacco control. World Health Organization.
• World Health Organization. (2008). MPOWER: a policy package to reverse the tobacco epidemic. Geneva: World Health Organization.
• World Health Organization. Tobacco (2021). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco (Erişim Tarihi:14.02.2022).
• Yen, S. T. (2005). Zero observations and gender differences in cigarette consumption. Applied Economics, 37(16), 1839-1849.
• Yun, W. J., Rhee, J., Kim, S. A., Kweon, S. S., Lee, Y. H., Ryu, S. Y., ... & Shin, M. H. (2015). Household and area income levels are associated with smoking status in the Korean adult population. BMC public health, 15(1), 1-9.
• Yürekli, A., Önder, Z., Elibol, H. M., Erk, N., Çabuk, A., Fisunoğlu, M., & Chaloupka, F. J. (2010). Türkiye’de Tütün Ekonomisi ve Tütün Ürünlerinin Vergilendirilmesi. Paris: Uluslararası Tüberküloz ve Akciğer Hastalıkları ile Mücadele Derneği.