REFLECTIONS OF THE 1974 CYPRUS PEACE OPERATION IN IZMIR LOCAL PRESS

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 4, 1375 - 1398, 26.12.2022

Ferhat Kaya

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1183100

Öz

The island of Cyprus, which has been one of the focal points of many states throughout history, was founded in the 20th century. it has caused serious events between the Turkish and Greek people in the Dec. The Greeks, through the terrorist organization they established, forced the Turks living on the island to leave the island with cruelty and massacre. Greece also secretly supported the atrocities committed on the island, Turkey first made diplomatic attempts to protect its own racists, and when it did not get results, it resorted to military intervention. This intervention, which will go down in history as the Cyprus Peace Operation, has had many reflections both inside and outside. The operation was closely followed by both the local press and the national press and the world press.
July August 20, 1974 and August 14, 1974, Turkey, in order to protect the lives, property and honor of the Turkish Cypriots on the island of Cyprus, in this study, we will consider the reflections of the local press of Izmir, the city of liberation, we will consider. We will evaluate the developments from the first day of the Cyprus Peace Operation until the end of the operation within the framework of the Aegean Express, Aegean Telegraph, Democrat Izmir and Yeni Asir newspapers, which enable the people of Izmir to closely follow the military operation taking place in Cyprus.

Anahtar Kelimeler

Local Press, Izmir, Cyprus, Turkey, Greece, Enosis

1974 KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI'NIN İZMİR YEREL BASININA YANSIMALARI

Öz

Tarih boyunca birçok devletin odak noktalarından birisi olan Kıbrıs adası, 20. yüzyılda Türk ve Rum halkı arasında ciddi olaylara sebep olmuştur. Rumlar kurdukları terör örgütü vasıtasıyla adada yaşayan Türkleri, zulüm ve katliam ile adadan gitmeleri için zorlamıştır. Yunanistan da adada yapılan zulümlere el altından destek olmuş, Türkiye de kendi ırkdaşlarını korumak amacıyla önce diplomatik girişimlerde bulunmuş, sonuç alamayınca da askeri müdahaleye başvurmuştur. Tarihe Kıbrıs Barış Harekâtı olarak geçecek olan bu müdahalenin hem içeride hem de dışarıda birçok yansıması olmuştur. Harekât gerek yerel basın gerek ulusal basın gerekse dünya basını tarafından yakından takip edilmiştir.
Bu çalışmamızda, 20 Temmuz 1974 ve 14 Ağustos 1974 tarihlerinde Türkiye’nin, Kıbrıslı Türklerin canını, malını ve namusunu korumak amacıyla Kıbrıs adasına yaptığı askeri harekatın, kurtuluşun şehri İzmir’in yerel basınına yansımalarını ele alacağız. Kıbrıs Barış Harekatı’nın yapıldığı ilk günden harekatın bittiği güne kadar yaşanan gelişmeleri, İzmir halkının Kıbrıs’ta yaşanan askerî harekâtı yakından takip etmesini sağlayan Ege Ekspres, Ege Telgraf, Demokrat İzmir ve Yeni Asır gazetelerinin çerçevesinde değerlendireceğiz.

Anahtar Kelimeler

Yerel Basın, İzmir, Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan, Enosis.

Kaynakça

• Bilgin, Ş. (1974, 15 Ağustos). Harekatın Gayesi, Yeni Asır.
• Cansın, H. (1974, 23 Temmuz). 59 Saatin Öğrettikleri, Yeni Asır.
• Cansın, H. (1974, 1 Ağustos). Kim Kazandı, Yeni Asır.
• Cansın, H. (1974, 18 Ağustos). Bundan Sonrası, Yeni Asır.
• Danış. (1974, 3 Ağustos). Ecevit’i Bir Defa Daha Alkışladım, Demokrat İzmir.
• Esen, B. (1974, 2 Ağustos). Uyduluğa Paydos, Demokrat İzmir.
• Esen, B. (1974, 15 Ağustos). Ehlisalip saldırısı mı! Demokrat İzmir.
• Esen, B. (1974, 18 Ağustos). Barış İçin Savaşa Devam, Demokrat İzmir.
• Fuad, F. (1974, 25 Temmuz). Harp Meydanı Sulh Masası, Ege Ekspres.
• İpekoğlu, N. (1974, 17 Ağustos). Kıbrıs Sorununun Getirdikleri 2, Demokrat İzmir.
• Karhan, K. (1974, 23 Temmuz). Ateşkes, Yeni Asır.
• Kocagöz, S. (1974, 25 Temmuz). Dr. Kissinger’in Burnu, Demokrat İzmir.
• Mengi, G. (1974, 22 Temmuz). Savaşıyoruz, Yeni Asır.
• Mengi, G. (1974, 24 Temmuz). Şimdi, Yeni Asır.
• Mengi, G. (1974, 16 Ağustos). Güneş Doğdu, Yeni Asır.
• Paykoç, N. (1974, 21 Temmuz). Daha İyisi Olamazdı, Ege Ekspres.
• Paykoç, N. (1974, 22 Temmuz). Önce Vatan, Ege Ekspres.
• Paykoç, N. (1974, 23 Temmuz). Yunanlı Dediğin, Ege Ekspres.
• Paykoç, N. (1974, 2 Ağustos). İşe Allah Karıştı, Ege Ekspres.
• Paykoç, N. (1974, 15 Ağustos). Kuyruk Acısı, Ege Ekspres.
• Paykoç, N. (1974, 18 Ağustos). Türk-Yunan, Ege Ekspres.
• Yalçın, Ö. (1974, 23 Temmuz). Türk Kanının Bedeli, Yeşil Adanın Tamamı Olmalıdır, Demokrat İzmir.
• Yener, J. (1974, 1 Ağustos). Üçüncü Bir Zafere Doğru, Ege Ekspres.
• Yener, J. (1974, 16 Ağustos). Bu İş Burada Biter, Ege Ekspres.
• Demokrat İzmir. (1974, 21 Temmuz). Özgürlüğün Zaferi.
• Demokrat İzmir. (1974, 22 Temmuz). Hümanizma ve Savaş.
• Demokrat İzmir. (1974, 26 Temmuz). 210 Kayıp Sağ Salim Bulundu.
• Demokrat İzmir. (1974, 4 Ağustos). Kıbrıs Olayı İçin Neler Söylediler.
• Demokrat İzmir. (1974, 10 Ağustos). Rumlara 24 Saat Mühlet Verdik.
• Demokrat İzmir. (1974, 11 Ağustos). Oturumu Terk ettik.
• Demokrat İzmir. (1974, 14 Ağustos). Amerika Kıbrıs’ta Otonomi İstediğini Açıkladı’’, ‘’Ecevit Görüşmelerden Memnun Değil.
• Demokrat İzmir. (1974, 16 Ağustos). Türkün Dostu.
• Ege Ekspres. (1974, 21 Temmuz). İzmir’de 6 bin İşçi Bir Günlük Yevmiyelerini Türk Hava ve Deniz Kuvvetlerine Bağışladı.
• Ege Ekspres. (1974, 21 Temmuz). Savaş Değil, Düğün Günü Yaşar Gibiyiz.
• Ege Ekspres. (1974, 24 Temmuz). Ecevit TBMM’de Zayiatımızı Açıkladı.
• Ege Ekspres. (1974, 31 Temmuz). Ateşkes Bugün ki Sınırlar Üzerinde Gerçekleştirilecek.
• Ege Ekspres. (1974, 14 Ağustos). Masaya Oturdular.
• Ege Ekspres. (1974, 17 Ağustos). Bu İş Burada Biter-Ateşi Kestik.
• Ege Ekspres. (1974, 18 Ağustos). Kıbrıs’ta İki Harekattaki Kaybımız.
• Ege Telgraf. (1974, 20 Temmuz). Türk Jetleri Yunan Uçaklarını Durdurdu’’, ‘’Girne-Lefkoşe Yolu Kontrol Altına Alındı.
• Ege Telgraf. (1974, 26 Temmuz). Yunan Vahşeti Devam Ediyor.
• Ege Telgraf. (1974, 26 Temmuz). Yüz Rum’u Daha Esir Aldık.
• Ege Telgraf. (1974, 8 Ağustos). Denktaş: Türklere Yapılan İşkence Devam Ediyor.
• Ege Telgraf. (1974, 8 Ağustos). Türk Heyeti Bu Sabah Uçakla Cenevre’ye Gitti.
• Ege Telgraf. (1974, 12 Ağustos). Atina’da Savaş Hazırlığı Var.
• Ege Telgraf. (1974, 12 Ağustos). Türk Köyleri Boşaltıldı.
• Ege Telgraf. (1974, 15 Ağustos). Magosa’ya Girdik.
• Ege Telgraf. (1974, 16 Ağustos). Lefkeyi de Aldık.
• Yeni Asır. (1974, 21 Temmuz). Şahlanış Karşısında.
• Yeni Asır. (1974, 26 Temmuz). Mavros: Yunanistan Federasyon ve Taksim’e Karşı!.
• Yeni Asır. (1974, 28 Temmuz). Cenevre’de Barış Ümidi Arttı.
• Yeni Asır. (1974, 29 Temmuz). Ecevit: Biz Her Türlü İhtimale Hazırız.
• Yeni Asır. (1974, 8 Ağustos). Rumlar İşkence ve Yağmadan Bıkmıyor.
• Yeni Asır. (1974, 9 Ağustos). Erbakan: Cenevre’ye Götürülen Prensipte Hükümet Mutabıktır.
• Yeni Asır. (1974, 10 Ağustos). Türk Köylerinin Derhal Boşaltılmasını İstedik.
• Yeni Asır. (1974, 11 Ağustos). Yuvarlak Masa Konferansı Kurtardı.
• Yeni Asır. (1974, 12 Ağustos). Ecevit Komutanlarla İki Görüşme Yaptı.
• Yeni Asır. (1974, 13 Ağustos). Mavros ve Klerides Geceki Karar Toplantısına Gelmedi.
• Armaoğlu, F. (2012). 20. yüzyıl siyasi tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Çay, A. (1989). Kıbrıs’ta kanlı noel-1963. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Çeçen, A. (2008). Kıbrıs çıkmazı. Ankara: Fark Yayınları.
• İsmail, S. (1988). Kıbrıs Barış Harekatının nedenleri-gelişimi-sonuçları. İstanbul: Akdeniz Haber Ajansı Yayınları.
• Tuncer, H. (2005) Kıbrıs sarmalı. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Apuhan, F. (2017). 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ve Bingöllü Kıbrıs gazileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Aydın, D. (2016). Trabzonlu gazilere göre Kıbrıs Barış Harekâtı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Çetiner, A.C. (2007). Kıbrıs Barış Harekâtında kara muharebeleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Kandemir, Ç. (2020). Türk-Amerikan ilişkileri ve dış politika açısından 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Kılıç, E. (2009). Kıbrıs Barış Harekâtı ve Erzincanlı Kıbrıs gazileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Kusutoğlu, A. (2017). Bursa basınında 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Özbaş, A. (2021). Edirne gazilerinin gözüyle Kıbrıs Barış Harekâtı: Sözlü tarih çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Sert, G. S. (2021). Sinop basınında 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sinop Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sinop.
• Şahin, G. (2012). Kıbrıs Barış Harekâtı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sürecinde Türk kamuoyu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tosun, Y. (2012). II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ve çevre ülkelerin soruna bakışı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Yücesoy, O. (2016). Kıbrıs Barış Harekâtı’nın Türkiye ve Yunanistan basını eksenli analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara. Dergi
• Güler, Y. (2004). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşuna kadar Kıbrıs meselesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 101-112.
• Karaduman, M. (2008). Yeni Asır gazetesi örneğinde yeni iletişim teknolojileri kullanımı, Yeni Düşünceler Dergisi, 3, 81-103.
• Kurt, H. (2021). Ordu yerel basınında Kıbrıs Barış Harekâtı. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11 (1), 173-190.
• Solak Şener, A. & Çakmak, F. (2020). Türk basın tarihi içinde muhalif bir gazete: Demokrat İzmir. Belgi Dergisi, 20 (2), 2475-2509.
• Yılmaz, H. (2017). Kıbrıs Barış Harekâtı ve sonuçları. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 87-98.
• kentyasam.com, (2021). Ege Telgraf Gazetesi kuruluşunun 62. yıldönümünü kutluyor. https://kentyasam.com/2021/08/10/ege-telgraf-gazetesi-kurulusunun-62-yildonumunu-kutluyor/, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).
• APİKAM, Apikam Koleksiyonu, https://www.apikam.org.tr/tr/Apikam-Arsiv/1/30?tab=74, (Erişim Tarihi: 10.11.2022).