CHILDISM (ÇOCUK DÜŞMANLIĞI / ÇOCUKİZM) KAVRAMI VE COVID-19 PANDEMİSİNİN BU BAĞLAMDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 816 - 843, 15.06.2023

Aylın Dikmen Özarslan

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1238329

Öz

Bu çalışmanın amacı Covid-19 sürecini çocuklar açısından değerlendirmektir. Ancak bunu yaparken, 2000’lerin başlarından itibaren İngilizce alan yazında sıkça karşımıza çıkan childism kavramını mercek olarak kullanmaktadır. Böylece sınırlı olan çocuk çalışmaları literatürüne bu kavram(lar)ı tanıtmak ve bu kavramların Covid-19 deneyimini değerlendirmede sunduğu olanakları görmek amaçlanmaktadır. Childism kavramı aşağı yukarı aynı zamanda iki düşünür tarafından iki farklı anlamda kullanılmıştır. Bunlardan biri Elisabeth Young-Bruehl’ın, çocuk düşmanlığı olarak kullanacağımız ve toplumsal yaşamın her alanına sızmış olan, fark etmediğimiz hatta normal olarak gördüğümüz çocuğa karşı önyargı, ayrımcılık ve adaletsizliği su yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır. John Wall’un, çocukizm olarak Türkçeleştireceğimiz kavramı ise çocukların, yetişkinlerle birlikte, yaşadıkları toplumun eş-inşacıları oldukları, sözlerinin ve deneyimlerinin yetişkinlerinki kadar deneyimli olduğu fikrine dayanmaktadır. Toplumda egemen olan normları eleştirerek ve yeniden inşa ederek çocuk-yetişkin karşıtlığını dönüştürmeyi amaçlamaktadır. Her iki kavramda özünde çocukları marjinalleştiren patriyarkal, yetişkinci topluma bir karşı duruş olarak şekillenmektedir. Pandemi dönemi ve salgınla mücadele amaçlı uygulama ve pratikler çocuklar açısından düşünüldüğünde sıklıkla çocuk düşmanlığı kavramı açısından değerlendirilmektedir. Çalışma pandemi döneminin bu açıdan değerlendirilmesini, çocukların yaşlarından dolayı sürekli karşı karşıya kaldıkları adaletsizliği görünür kılmak açısından bir fırsat olarak görmektedir. Genel olarak söylemek gerekirse çocuk düşmanlığı kavramı, çocuklara karşı her türlü önyargılı, ayrımcı, adaletsiz durumların ve pratiklerin tanınması ve tanımlanması için önemli bir araç iken çocukizm, bu önyargı ve adaletsizliğe karşı durabilmek, çocukları güçlendirerek yetişkinlerle aynı şekilde değerlendirilmelerinin sağlanması açısından yol göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Düşmanlığı, Çocukizm, Çocukluk Çalışmaları, Çocuklara Karşı Ayrımcılık, Covid-19

THE CONCEPT OF CHILDISM AND EVALUATION OF THE COVID-19 PANDEMIC IN THIS CONTEXT

Öz

The aim of this study is to evaluate the Covid-19 period in terms of children. While doing this, the concept of childism, which has been frequently encountered in the English literature since the early 2000s, is used as a lens. Thus, it is aimed to introduce this concept(s) to the limited child studies literature and to see the possibilities this concept offers in evaluating the Covid-19 experience. The concept of childism was used in two different senses by two thinkers at roughly the same time. One of them is Elisabeth Young-Bruehl's concept that aims to bring to light the prejudice, discrimination and injustice towards children that infiltrating all areas of social life which we are unaware of or even accept as normal. On the other hand, John Wall's concept is based on the idea that children, along with adults, are co-producers of their society and that their words and experiences are as valuable as adults. And it aims to transform the child-adult opposition by criticizing and reconstructing the norms that dominate the society. Both concepts are shaped as a stance against the patriarchal, adultist society that marginalizes children in essence. When the pandemic period and the measures, and practices to combat it are evaluated in terms of children, they are generally evaluated in terms of the concept of Young-Bruehl's childism (children hostility). This study sees the evaluation of the pandemic period from this perspective as an opportunity to make visible the injustice that children constantly face due to their age. In general, Young-Bruehl's concept is an important tool for recognizing and defining all kinds of prejudiced, discriminatory, and unfair situations and practices against children, while Wall's concept of childism provides a functional guide to stand up to this prejudice and injustice and to ensure the evaluation of children in the same way as adults by empowering them.

Anahtar Kelimeler

Childism, Childhood Studies, Discrimination Against Children, Covid-19

Kaynakça

• Adami, R. & Dineen, K. (2021). Discourses of childism: How Covid-19 has unveiled prejudice, discrimination ans social injustice against children in the everyday. The International Journal of Children's Rights (29), 353-370. https://resourcecentre.savethechildren.net/pdf/discourses-of-childism.pdf, (Erişim Tarihi: 13.10.2021)
• Ager, P., Eriksson, K., Karger, E., Nencka, P. & Thomasson, M. A. (2020). School closures during the 1918 flu pandemic. National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/system/files/working_papers/w28246/w28246.pdf, (Erişim Tarihi: 21.11.2022)
• Aktan, S. (2020, 11 04). Çocuklar Covid-19 salgınının yayılmasında önemli bir etken mi? Euronews. https://tr.euronews.com/2020/11/04/cocuklar-covid-19-salg-n-n-n-yay-lmas-nda-onemli-bir-etken-mi, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Alexa, S. & Baciu, E. L. (2021). 15 challenges in supporting disadvantaged children’s access to education during the COVID-19 pandemic. Revista de Asistenţă Socială, XX (1), 43-58.
• Altın Z. (2020). Covid-19 pandemisinde yaşlılar. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30(Ek sayı): 49-57. https://jag.journalagent.com/terh/pdfs/TERH-93723-REVIEW-ALTIN.pdf, (Erişim Tarihi: 13.09.2022)
• Alwan, N. A. (2021). We must call out childism in covid-19 policies. BMJ, 375 (2641). http://dx.doi.org/10.1136/bmj.n2641, (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• Araújo, L., Veloso , C., Souza, M., Azevedo , J. & Tarro, G. (2021). The potential impact of the COVID-19 pandemic on child growth and development: A systematic review. The Journal of Pediatrics, 97 (4), 369-377. https://doi.org/10.1016/j.jped.2020.08.008, (Erişim Tarihi: 03.12.2022)
• Autzen, B., Dineen, K. & Vaughan, D. (2021). Vaccinating children: faieness and childism. The Lancet Infectious Diseases, 21. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(21)00483-7, (Erişim Tarihi: 05.01.2022)
• Aydın-Düzgit, S., Kutlay, M. & Keyman, E.F. (2021). Politics of Pandemic Managment in Turkey. https://ipc.sabanciuniv.edu/Content/Images/CKeditorImages/20211025-00101541.pdf, (Erişim Tarihi: 05.11.2021)
• Bagattini, A. (2019). Children’s well-being and vulnerability. Ethics and Social Welfare, 13 (3), 211-215. https://doi.org/10.1080/17496535.2019.1647973, (Erişim Tarihi: 08.11.2020)
• Bora, A. (2020). Toplumsal cinsiyet açısından ayrımcılık: Kadınların dışlanmaları mı hizaya sokulmaları mı? Toplum ve Hekim, 35 (2), 109-110.
• Bora, A. (2021, 11 17). Meselenin adı: Çocuk düşmanlığı. (A. Özbek, Röportaj Yapan) Bianet. https://m.bianet.org/bianet/kitap/253417-meselenin-adi-cocuk-dusmanligi?fbclid=IwAR3rK_GCM9lXAaNw6RcAaZ7CZ057QJuaX8xXYImBTZ9tgHnKsI69PvUQW1s, (Erişim Tarihi: 12.05.2022)
• Britton, P. N., Koirala, A. & Wood, N. (2021). Covd-19, children and schools: overlooked and at risk. The Medical Journal of Australia, 214 (4). http://doi.og/10.5694/mja2.50938, (Erişim Tarihi: 13.10.2021)
• Brooke, J. & Jackson, D. (2020). Older people and COVID-19: Isolation, risk and ageism. Journal of Clinical Nursing, 29 (13-14), 2044-2046. https://doi.org/10.1111/jocn.15274, (Erişim Tarihi: 30.09.2022)
• Bülbül, B. & Hacımustafaoğlu, M. (2020). Covid-19 epidemiyolojisinde okulların açılmasının etkisi. Klinik İpuçları, 14 (4), 257-260. https://adc.bmj.com/content/archdischild/early/2020/08/06/archdisc-hild-2020-319910.full.pdf, (Erişim Tarihi: 11.10.2021)
• Campbell, S., Cicero Oneto, C., Saini, M. P. S., Attaran, N., Makansi, N., Passos Dos Santos, R., Pukuma, S. & Carnevale, F. A. (2021). Impacts of the COVID-19 pandemic on children: An ethical analysis with a global-child lens. Global Studies of Childhood, 11 (1), 105-114. https://doi.org/10.1177/2043610620976142, (Erişim Tarihi: 23.01.2022)
• Chang, G.-C., & Yano, S. (2022, 05 19). How Are Countries Addressing the Covid-19 Challenges in Education? A Snapshot of Policy Measures. UNESCO: https://world-education-blog.org/2020/03/24/how-are-countries-addressing-the-covid-19-challenges-in-education-a-snapshot-of-policy-measures, (Erişim Tarihi: 09.08.2022)
• Chavez Villegas, C., Peirolo, S., Rocca, M., Ipince, A. & Bakrania, S. (2021). Impacts of health-related school closures on child protection outcomes: a review of evidence from past pandemics and epidemics and lessons elarned for COVID-19. International Journal of Educational Development, 84. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8132744/pdf/main.pdf, (Erişim Tarihi: 09.06.2022)
• Cocuzzo, B., Wrench, A. & O’Malley, C. (2022). Effects of Covid-19 on older adults: physical, mental, emotional, social, and financial problems seen and unseen. Cureus, 14 (9), e29493, https://www.cureus.com/articles/115491-effects-of-covid-19-on-older-adults-physical-mental-emotional-social-and-financial-problems-seen-and-unseen#!/, (Erişim Tarihi: 08.02.2023)
• Cook, D. T. (Ed.). (2020). The Sage Encyclopedia of Children and Childhood Studies (Vols. 1-4). Sage Publication. https://dx.doi.org/10.4135/9781529, (Erişim Tarihi: 09.10.2022)
• Đapić, M., Flander, G. & Prijatelj, K. (2020). Children behind closed doors due to COVID-19 isolation: Abuse, neglect and domestic violence. Archives of Psychiatry Research (56), 181-192. https://doi.org/10.20471/dec.2020.56.02.06, (Erişim Tarihi: 03.11.2021)
• Diken. (2021, 09 13). Milli Eğitim Bakanı: Okulların Açık Kalması Milli Güvenlik Meselesi. https://www.diken.com.tr/milli-egitim-bakani-okullarin-acik-kalmasi-milli-guvenlik-meselesi, (Erişim Tarihi: 15.09.2021)
• EğitimSen. (2021). 2020-2021 Eğitim Öğretim Yılında Eğitimin Durumu . https://egitimsen.org.tr/2020-2021-egitim-ogretim-yili-sonunda-egitimin-durumu, (Erişim Tarihi: 30.08.2021)
• Franklin, B. (1995). Çocukların Politik Hakları. Çocuk Hakları içinde (A. Türker, Çev.), (ss. 36-67). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gambetti, Z. (2021). Covid-19 Pandemisi gerekçesiyle iktidarlarca getirilen kısıtların siyasal ve toplumsak etkileri. Toplum ve Hekim, 36 (3), 218-230. https://www.belgelik.dr.tr/ToplumHekim/kayit_goster.php?Id=3046, (Erişim Tarihi: 11.11.2021)
• Gayatri, M. (2021). The wellbeing of elderly people during the COVID-19 pandemic: A narrative review. Nutrition And Healthy Aging, 6 (4), 249-256. http://content.iospress.com/articles/nutrition-and-healthy-aging/nha210132, (Erişim Tarihi: 30.09.2022)
• Ghosh, R., Dubey, M.J., Chatterjee, S. & Dubey, S. (2020). Impact of COVID-19 on children: special focus on the psychosocial aspect. Minerva Pediatr, 72 (3), 226-235. https://www.minervamedica.it/en/getfreepdf/ZGV4dHlZL2VWU2dBZVd1MVdjT0c0cjRhRTZkeGxGeklDeVFVQWE0UXc0RVhlVmhLVURPK2ovdGlFeU5qNVFOcQ%253D%253D/R15Y2020N03A0226.pdf, (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
• Giesinger, J. (2019). Vulnerability and autonomy – children and adults,. Ethics and Social Welfare, 13 (3), 216-229. https://doi.org/10.1080/17496535.2019.1647262, (Erişim Tarihi: 08.11.2020)
• HaberGlobal. (2020, 06 06). Koronavirüs Araştırmasından Çarpıcı Sonuç: Çocuklar Süper Taşıyıcı Değil! Haber Global. https://haberglobal.com.tr/saglik/koronavirus-arastirmasindan-carpici-sonuc-cocuklar-super-tasiyici-degil-50665, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• HaberTürk. (2020, 03 28). Bilim Kurulu'ndan Çocuk Uyarısı! "Süper Taşıyıcı!". https://www.haberturk.com/son-dakika-koronavirus-cocuklar-bilim-kurulu-ndan-cocuk-uyarisi-super-tasiyici-haberler-2627154, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Çocuk Sağlığı Çalışma Grubu. (2021). Pandemi Koşullarında Okullarda Yüz Yüze Eğitime Başlanmasına İlişkin Rapor. https://www.sivilsayfalar.org/wp-content/uploads/2021/02/Okullarda-Yuzyuze-Egitime-Baslanmasina-I%CC%87liskin-Rapor-HASUDER.pdf, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Heald-Sargent, T. & Muller, W. J. (2020). Age-related differences in nasopharyngeal severe acute respiratory syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) levels in patients with mild to moderate Coronavirus disease 2019 (COVID-19). JAMA Pediatrics, 174 (9), 902-903. https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2768952, (Erişim Tarihi: 11.03.2021)
• Hyde, Z. (2020). COVID-19, children and schools: overlooked and at risk. The Medical Journal of Australia, 213 (10), https://www.mja.com.au/journal/2020/213/10/covid-19-children-and-schools-overlooked-and-risk, (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
• Hyde, Z. (2021). COVID-19, children and schools: overlooked and at risk. The Medical Journal of Australia, 214 (4), 190-191. https://doi.org/10.5694/mja2.50934, (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
• ILO & UNICEF. (2021). Child Labour: Global Estimates 2020, Trends And The Road Forward . New York: ILO and UNICEF. https://www.ilo.org/ipec/Informationresources/WCMS_797515/lang--en/index.htm, (Erişim Tarihi: 14.07.2021)
• Jackson, C., Vynnycky, E., Hawker, J., Olowokure, B. & Mangtani, P. (2013). School closures and influenza: systematic review of epidemiological studies. BMJ Open (3). https://bmjopen.bmj.com/content/bmjopen/3/2/e002149.full.pdf, (Erişim Tarihi: 23.11.2021)
• Kablay, S. (2021). Covid-19 stajyerlere uğramaz mı? Çalışma Ortamı (167), 21-26.
• Kechagia, P. & Metaxas, T. (2021). Are working children in developing countries hidden victims of pandemics? Social Sciences, 10 (321). https://doi.org/10.3390/socsci10090321, (Erişim Tarihi: 20.09.2021)
• MEB. (2021). Yılın ilk 9 ayında Meslek Liselerinin ekonomiye katkısı 418 milyon liraya ulaştı. https://mtegm.meb.gov.tr/www/yilin-ilk-9-ayinda-meslek-liselerinin-ekonomiye-katkisi-418-milyon-liraya-ulasti/icerik/2996, (Erişim Tarihi: 23.10.2021)
• Mitchell, F. (2020). Covid-19’s Disproportionate Effects on Children of Color Will Challenge the Next Generation. https://www.urban.org/urban-wire/covid-19s-disproportionate-effects-children-color-will-challenge-next-generation, (Erişim Tarihi: 14.07.2022)
• NTV. (2020, 09 02). Çocuklar corona virüsü yetişkinlerden altı kat daha az yayıyor. NTV. https://www.ntv.com.tr/saglik/cocuklar-corona-virusu-yetiskinlerden-alti-kat-daha-az-yayiyor,LTtB6tKzCEOYpyeSm8Rykw, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Oakley, A. (1994). Women and children first and last: parallels and differences. Children's Childhoods: Observed and Exeprienced içinde (ss. 13-32). London: The Falmer Press.
• OECD (2020). Combatting Covid-19’s Effects on Children. https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=132_132643-m91j2scsyh&title=Combatting-COVID-19-s-effect-on-children, (Erişim Tarihi: 23.11.2021)
• Person, B., Sy, F., Holton, K., Govert, B. & Liang, A. (2004). Fear and stigma: The epidemic within the SARS outbreak. Emerging Infectious Diseases, 10(2), 358-363. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3322940/pdf/03-0750.pdf, (Erişim Tarihi: 07.03.2022)
• Pierce, C. M. & Allen, G. B. (1975). Childism. Psychiatric Annals , 5 (7), 266-270. https://www.proquest.com/central/docview/894194164/fulltextPDF/728DDB562BCA46ABPQ/8?accountid=16568, (Erişim Tarihi: 09.07.2017)
• Rollo, T. (2020). Babies and boomers intergenerational democracy and the political epidemiology of COVID-19. Democratic Theory, 7 (2), 75-81. https://www.berghahnjournals.com/view/journals/democratic-theory/7/2/dt070210.xml#container-4281-item-4278, (Erişim Tarihi: 16.09.2021)
• Saad-Filho, A. (2020). From Covid-19 to the end of neoliberalism. Critical Sociology, 46 (4-5). https://journals.sagepub.com, (Erişim Tarihi: 05.07.2020)
• Sah, P., Fitzpatrick, M. C., Zimmer, C. F., Abdollahi, E. & Juden-Kel, L. (2021). Asymptomatic SARS-CoV-2 infection: A systematic review and meta-analysis. PNAS, 118 (34). https://doi.org/10.1073/pnas.2109229118, (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
• Save The Children. (2020). The Global Girlhood Report 2020: How COVID-19 Is Putting Progress in Peril. https://s3.savethechildren.it/public/files/uploads/pubblicazioni/global-girlhood-report-2020.pdf, (Erişim Tarihi: 14.09.2021)
• Sözcü. (2020, 10 05). Çocuklar ve Gençler Covid-19’un ‘Süper Taşıyıcıları’ mı? https://www.sozcu.com.tr/2020/saglik/cocuklar-ve-gencler-covid-19un-super-tasiyicilari-mi-6067643, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Spray, J. & Hunleth, J. (2020). Where have all the children gone? Against children’s invisibility in the COVID-19 pandemic. Anthropology Now, 12 (2), 39-52. https://doi.org/10.1080/19428200.2020.1824856, (Erişim Tarihi: 02.04.2022)
• Sserwanja, Q., Kawuki, J. & Kim, J.H. (2020). Increased child abuse in Uganda amidst Covid-19 pandemic. Journal of Pediatrics and Child Health, 57 (2), 188-191. https://doi.org/10.1111/jpc.15289, (Erişim Tarihi: 01.09.2021)
• Stern, A. M., Cetron, M. S. & Markel, H. (2009). Closing the schools: lessons from the 1918−19 U.S. influenza pandemic. Health Affairs, 28 (6). http://content.healthaffairs.org/content/28/6/w1066, (Erişim Tarihi: 12.11.2021)
• T24. (2020, 10 02). Covid-19 Gölgesinde Meslek Liseleri Yüz Yüze Eğitime Başlıyor! https://t24.com.tr/haber/covid-19-golgesinde-meslek-liseleri-yuz-yuze-egitime-basliyor,906868, (Erişim Tarihi: 16.09.2021)
• T24. (2021, 12 30). "18 yaş altı, Omicron'da süper bulaştırıcı grupta". https://t24.com.tr/haber/omicron-da-18-yas-alti-super-bulastirici-grupta,1004635, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Tsiamis, C. (2021). From Justinianic Plague to Covid-19: A Timeless. Perspectives on the Pandemic, s. 17-21. https://blog.degruyter.com/wp-content/uploads/2021/02/DG_13perspectives_humanities.pdf, (Erişim Tarihi: 28.02.2021)
• Tummala, P., & Muhammad, T. (2020). Conclusion for special issue on COVID-19: How can we better protect the mental health of children in this current global environment? Child Abuse & Neglect (110), 1-3. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2020.104808, (Erişim Tarihi: 02.06.2021)
• UN. (2020). Policy Brief: The Impact of COVID-19 on Children. https://unsdg.un.org/resources/policy-brief-impact-covid-19-children, (Erişim Tarihi: 05.09.2021)
• UNICEF. (2020). Don’t Let Children Be The Hidden Victims of COVID-19 Pandemic. https://www.unicef.org/press-releases/dont-let-children-be-hidden-victims-covid-19-pandemic, (Erişim Tarihi: 11.11.2021)
• UNICEF. (tarih yok). Children Are The Hidden Victims of The Pandemic. https://www.unicef.ie/stories/children-hidden-victims-pandemic/, (Erişim Tarihi: 10.09.2022)
• Vyjayanthi, N. V., Banerjee, D., & Rao, T. S. (2020). The silent victims of the Pandemic: Children and adolescents during the COVID-19 crisis. Journal of Indian Association for Child and Adolescent Mental Health, (16), 17-31. https://journals.sagepub.com/doi/epdf/10.1177/0973134220200302, (Erişim Tarihi: 11.03.2022)
• Wall, J. (2007). Fatherhood, childism and the creation of society. Journal of The American Academy of Religion, 75(1), 52-76. https://www.jstor.org/stable/4139838, (Erişim Tarihi: 16.07.2022)
• Wall, J. (2013). Childism the Challenge of Childhood to Ethics and the Humanities. The Children’s Table içinde (ss. 68-84). Athens: The University of Georgia Press.
• Wall, J. (2019). From childhood studies to childism: reconstructing the scholarly and social imaginations. Children's Geographies. 20 (3), 257-270. https://doi.org/10.1080/14733285.2019.1668912, (Erişim Tarihi: 16.07.2022)
• Wall, J. (tarih yok). https://johnwall.camden.rutgers.edu/, (Erişim Tarihi: 28.09.2022)
• Webb, E. (2004). Discrimination against children. Archives of Disease in Childhood, (89), 804-808. http://dx.doi.org/10.1136/adc.2003.046300, (Erişim Tarihi: 08.06.2015)
• Wilson, P. (2013). Childism: Confronting prejudice against children by Young-Bruehl, Elisabeth. British Journal of Psychotherapy, 29 (2), 264-267. https://doi.org/10.1111/bjp.12022, (Erişim Tarihi: 29.09.2022)
• WHO. (2018, 01 03). A Checklist For Pandemic Influenza Risk and Impact Management: Building Capacity For Pandemic Response. https://www.who.int/publications/i/item/9789241513623, (Erişim Tarihi: 09.05.2021)
• WHO Regional Office for Europe. (2021). Schooling During COVID-19: Recommendations From The European Technical Advisory Group For Schooling During COVID-19. https://apps.who.int/iris/handle/10665/340872, (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
• Young-Bruehl, E. (2009). Childism—Prejudice against children. Contemporary Psychoanalysis, 45 (2), 251-265. https://doi.org/10.1080/00107530.2009.10745998, (Erişim Tarihi: 04.03.2022)
• Yung-Bruehl, E. (2012). Childism : Confronting Prejudice Against Children. Michigan: Yale University Press.
• Young-Bruehl, E. (2021). Çocuk Düşmanlığı. (A. Bora, Çev.) İstanbul: İletişim.