WORK STANDARDS IN TURKEY IN THE 100TH ANNIVERSARY OF THE REPUBLIC

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 766 - 815, 15.06.2023

Gökhan Güllü , Yusuf Arslan

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1257195

Öz

This study aims to periodically examine the 100-year transformation of labor standards in the Republic of Turkey and to clarify the problems in the practice of labor standards. To observe the transformation of the industrial relations system formed by the transition from the Empire to the Republic, it is very important to examine the transformation in the working standards in the imperial period, the first years of the Republic, the transition to the globalization process and the following periods, to see the socio-cultural effects of the working standards. Working standards, which have shown positive development over time in the historical process since the Ottoman Empire period, have been experiencing negative developments with the effect of globalization as of the 1980s. This situation not only causes changes in industrial relations in the world but also draws developing countries into a race to the bottom in terms of labor standards. The Republic of Turkey has also become one of the actors in this race to the bottom after the 1990s and has started to use cheap labor as an advantage to attract foreign direct investments. Although it seems that Turkey has entered a rapid economic growth process since the 2000s, it is seen that the welfare achieved is not effective in increasing the working standards, and even the working standards have decreased with the sector (such as Construction) preferences. In this process, not only sector preferences but also external factors such as irregular migration have a significant impact. As a result of this study; As a result of the 100-year-old Republic of Turkey's transformation of its industrial relations policies in line with ILO conventions, possible developments in labor standards were discussed and space was opened for further policy discussions.

Anahtar Kelimeler

Labour Standards, Globalization, Labour Market, Industrial Relations

CUMHURİYETİN 100. YILINDA TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA STANDARTLARI

Öz

Bu çalışmanın amacı; çalışma standartlarının Türkiye Cumhuriyeti’ndeki 100 yıllık dönüşümünün dönemsel olarak incelenmesi ve çalışma standartlarının uygulamadaki sorunlarının belirgin hale getirilmesidir. İmparatorluktan Cumhuriyete geçişle oluşan endüstri ilişkileri sisteminin dönüşümünün gözlemlenebilmesi için hatta imparatorluk dönemi, Cumhuriyetin ilk yılları ve küreselleşeme sürecine geçiş ve sonrası dönemlerinde çalışma standartlarındaki dönüşümün incelenmesi çalışma standartlarının sosyo-kültürel etkilerini de görmek açısından oldukça önemlidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminden itibaren tarihsel süreç içerisinde zamanla olumlu gelişme gösteren çalışma standartları, 1980’li yıllar itibariyle küreselleşme olgusunun da etkisiyle birlikte olumsuz yönde gelişmeler yaşamaktadır. Bu durum dünyada endüstri ilişkilerinin değişmesine neden olduğu gibi gelişmekte olan ülkeleri de çalışma standartları konusunda dibe doğru bir yarışın içerisine çekmektedir. Türkiye Cumhuriyeti de 1990’lı yılların sonrasında bu dibe doğru yarışın aktörlerinden birisi haline gelmiş ve ucuz emeği doğrudan yabancı yatırımları çekebilmek adına bir avantaj olarak kullanmaya başlamıştır. 2000’li yıllardan itibaren Türkiye hızlı bir ekonomik büyüme sürecine girmiş olduğu görünse de elde edilen refahın çalışma standartlarının arttırılması konusunda etkili olmadığı hatta yapılan sektör (İnşaat gibi) tercihleri ile birlikte çalışma standartların düştüğü görülmektedir. Bu süreçte sadece sektör tercihlerinin değiş düzensiz göç gibi dışsal faktörlerin de etkisi oldukça fazladır. Bu çalışma sonucunda; 100 yaşında olan Türkiye Cumhuriyeti’nin endüstri ilişkileri ile ilgili politikalarını ILO sözleşmeleriyle uyumlu hale gelecek şekilde dönüştürmesi sonucunda çalışma standartlarındaki muhtemel gelişmeler tartışılmış ve sonraki politika tartışmaları için alan açılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çalışma standartları, Küreselleşme, Emek piyasaları, Endüstri İlişkileri

Kaynakça

• Aykaç, M. & Murat, G. (2019). Sürdürülebilir kalkınma 2030 gündemi bağlamında çocuk işçiliğinin önlenmesinde sosyal koruma tabanları. International Journal of Management Economics and Business, 15, 93-118.
• Aykaç, M., Parlak, Z. & Özdemir, S. (2009). Küreselleşme Sürecinde Rekabet Gücünün Artırılması ve Türkiye’de Kobiler. İstanbul: ITO Yayınları.
• Bazillier, R. (2004). Core Labour Standards and Economic Growth. Universite Pantheon-Sorbonne, 1-32.
• Chatterje, B. & Ray, R. (2019). Economic of Child Labour. Springer. Singapur.
• Coşkun, E. (2014). Türkiye'de göçmen kadınlar ve seks ticareti. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3 (42), 185-206.
• Çöpoğlu, M. (2018). Türkiye’de çocuk işçiliği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 357-398.
• Davies R.B. & Vadlamannati, K.C. (2013). A race to bottom in labour standards? an empiricial investigation. Journal of Development Economics, 103, 1-14.
• Doğan, H. (2018). Arşiv belgelerine göre islam hukuku’nun geçerli olduğu ıı. meşrutiyet döneminde tatiller, izinler ve çalışma süreleri. Belleten, 82 (294), 699-733.
• Erbay, E. (2013). Türkiye’de çocuk işçiliğinin büyük resmi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24 (1), 157-167.
• Güllü, G. (2021). Seçilmiş OECD Ülkelerinde Karşılaştırmalı Emek Piyasaları Analizi, Ankara: Savaş Kitap ve Yayınevi, 1.Baskı.
• Güllü, G. (2004). Küreselleşme ve Çalışma Standartları, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Güzel, A. (2012). 3008 sayılı iş yasasının önemi ve başlıca hükümleri. Journal of Social Policy Conferences, 0 (35-36), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/935/10549.
• International Labour Organization, (2015). 26 No’lu Asgari Ücret Belirleme Yöntemi Sözleşmesi, (www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377243/lang--tr/index.htm), (Erişim Tarihi: 27.12.2022).
• International Labour Organization, (2017). Global Estimates of Child Labour: Results and Trends 2012-2016.
• İçöz, E., Nas, F. & Öztürk, Ş. (2008). 24 Ocak kararları, neo-liberal politikalar ve türkiye tarımı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 15-32.
• Jagdish Bhagwati & T.N. Srinivasan,“Trade and the Environment: Does Environmental Diversity Detractfrom Free Trade”,Der:Bhagwati and Robert E. Hudec, Fair Trade and Harmonization: Prerequisites forFree Trade? Vol. 1 Economic Analysis, MA:Cambridge,MIT Press,1996,s.56.
• Karaahmetoğlu, A. (2021). Osmanlı devleti'nde tanzimat dönemi'nde mecelle bağlamında işçi işveren ilişkileri. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 10, 46-74.
• Koç, Y. (2010). 30. Yıldönümünde 12 eylül darbesi ve işçi sınıfı. Mülkiye Dergisi, 34, 43-74.
• Koçtürk, O. M. & Eker, M. (2012). Dünyada ve Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve çok uluslu şirketlerin gelişimi, Tarım Ekonomisi Dergisi, 18, 35-42.
• Korkmaz, A. (2004). Bir sosyal politika aracı olarak Türkiye’de asgari ücret: 1951-2003. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 53-69.
• Korkmaz, M. (2018). Geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin Türkiye işgücü piyasasına etkileri ve değerlendirmeler. Sosyal Güvence Dergisi, 0 (13), 57-83.
• Legalbank, Mahkeme Kararları, www.legalbank.net, (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
• Makal, A. (1997). Osmanlı İmparatorluğu’nda Çalışma İlişkileri: 1850-1920. 1.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Makal, A. (2007). Ameleden İşçiye. İstanbul: İletişim Yayıncılık A.Ş. 1. Baskı.
• Makal, A. (2012). Cumhuriyetin 80. Yılında Türkiye'de Çalışma İlişkileri. Journal of Social Policy Conferences, 0 (47), 123-172. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/920/10391
• Nurdoğan, A. K. (2018). Uluslararası Çalışma Örgütünün (UÇÖ-ILO) Yüzüncü Yıl Dönümü ve Türkiye İlişkileri. Bitlis Eren Üniversitesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 3(4), 78-95.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (1996). Trade, Employment and Labour Standards: A Study of Core Worker’s Right and International Trade, Paris.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (2000). International Trade and Core Labour Standards.
• Ökçün, A. (1982). Ta’til-i Eşgal Kanunu, 1909. Ankara: A.Ü. S.B.F. Basın ve Yayın Yüksek Okulu Basımevi.
• Özbay, B. (2020). Türkiye’de çocuk, kadın ve göçmenlerin kayıt dışı istihdamı, Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1-6.
• Özdemir, S. (2011). Türkiye'de ''Zorunlu Çalışma'' uygulamaları. Journal of Social Policy Conferences, 0 (41-42), 181-214. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/917/10346.
• Parlak, Z. (2004). Küreselleşme ve Çalışma Standartları. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 43-90.
• Parlak, Z. (2000). “Yeni uluslararası iş bölümü yaklaşımının eleştirel bir değerlendirmesi”. Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan. Ankara: TUHİS Yayını, 661-688.
• Pıçak, M. & Kadah, H. (2017). “Türkiye’de sendikalaşmanın tarihsel gelişimi”. (Ed. Selçuk Koç vd.). Dünden Bugüne Ekonomi Yazıları. İstanbul: Umuttepe Yayınları, 198-241.
• Quataert, D. & Zürcher, E.J. (1998). Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler. (Çev. Asena Günal). İstanbul: İletişim Yayıncılık A.Ş. (1995).
• Rodrik, D. (1997). Has Globalization Gone Too Far?. Institute for International Economics, USA.
• Sengenberger, W. (2005). Globalization and Social Progress: The Role and Impact of International Labour Standards. Friedrich Ebert Stiftung, (9), 1-126.
• Tokol, A. (2017). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler. Bursa: Dora Yayıncılık, 7. Baskı.
• Tor, H. (2010). Türkiye’de Çocuk İşçiliğinin Boyutları. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2, 25-42.
• www.csgh.gov.tr, (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
• www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 25.12.2022)
• Yalçın, E.C., Arlı, N.B., Aytaç, S., Başol, O. & Aydemir, M. (2019). Türkiye’de Emek Piyasalarında Cinsiyete Dayalı Ücret Ayrımcılığı: IBBS Düzey 1’e Göre Farklılıklar. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 293-314.