RECONSTRUCTION OF FEMININITY AND MASCULINITY IN THE MIGRATION PROCESS: NOTES FROM FIELD RESEARCH

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 4, 1883 - 1900, 20.12.2023

Şenay Leyla Kuzu

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1338779

Öz

Masculinity and femininity are dynamic processes open to negotiation. Especially migration processes pave the way for different experiences of femininity and masculinity to encounter each other and reconstruct this femininity and masculinity. This study focuses on the gender hierarchy based on the data of the field study titled "Gaziantep Focused Social Cohesion Research: Gaziantep Monitor 2022". Within the scope of the project, both a survey and twelve focus group discussions were conducted. Focus group discussions were conducted with 67 people, including Syrians and local people of Gaziantep from 22 neighborhoods in Gaziantep. Based on the interviews, in which different neighborhoods, age, and gender variables are considered, how Syrians under temporary protection and local communities define each other and how their definitions of each other have changed over time are discussed by considering the gender hierarchy. The migration process not only affects individuals economically and legally, assigning them a temporary or precarious status but also affects the construction of femininity and masculinity. In daily life, it is seen that femininity and masculinity, especially family dynamics, are revised in the new social relations environment. Based on focus group interviews, this article aims to examine Syrians under temporary protection status and analyze how similar gender roles are mutually constructed and hierarchically structured for women and men who are natives of Gaziantep.

Anahtar Kelimeler

Syrians, Femininity, Masculinity, Gender hierarchy

GÖÇ SÜRECİNDE KADINLIK VE ERKEKLİĞİN YENİDEN İNŞASI: SAHA ARAŞTIRMASINDAN NOTLAR

Öz

Erkeklik ve kadınlık müzakereye açık dinamik bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle göç süreçleri farklı kadınlık ve erkeklik deneyimlerinin birbiriyle karşılaşmasına ve bu kadınlık ve erkekliğin yeniden inşasına zemin hazırlamaktadır. Bu çalışma “Gaziantep Odaklı Sosyal Uyum Araştırması: Gaziantep Monitörü 2022” adlı saha çalışmasının verilerinden yola çıkarak toplumsal cinsiyet hiyerarşine odaklanmaktadır. Proje kapsamında hem bir anket çalışması hem de on iki adet odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Odak grup görüşmeleri, Gaziantep’in 22 mahallesinden Suriyeli ve Gazianteplileri kapsayan toplam 67 kişi ile yapılmıştır. Farklı mahalle, yaş ve cinsiyet değişkenlerinin dikkate alındığı görüşmelerden yola çıkarak geçici koruma altındaki Suriyelilerin ve yerel toplulukların birbirlerini nasıl tanımladıkları, birbirleri hakkındaki tanımlamaların zamanla nasıl değişime uğradığı toplumsal cinsiyet hiyerarşisi dikkate alınarak tartışılmaktadır. Göç süreci, bireyleri sadece ekonomik ve hukuki açıdan etkileyip geçici veya güvencesiz bir statü atfetmemekte aynı zamanda kadınlık ve erkeklik inşa sürecini de etkilemektedir. Gündelik hayatta aile dinamikleri başta olmak üzere kadınlığın ve erkekliğin yeni toplumsal ilişkiler ortamında yeniden gözden geçirildiği görülmektedir. Bu makale odak grup görüşmelerinden yola çıkarak geçici koruma statüsü kapsamındaki Suriyelileri ve yerelden kadın ve erkeklerin benzer toplumsal cinsiyet rollerinin karşılıklı olarak nasıl kurulduğunu ve nasıl hiyerarşik bir yapıya dönüştüğünü analiz etmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Gaziantep, Suriyeliler, Kadınlık, Erkeklik, Toplumsal cinsiyet hiyerarşisi

Kaynakça

• Agcadağ Çelik, İ. & Yarımay M. (2022). Yolun sonunda kendini bulmak: Suriyeli kadınların göçle güçlenen deneyimleri. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Biehl, K., & Danış, D. (2020). Giriş: toplumsal cinsiyet perspektifinden Türkiye’de göç araştırmaları. K. Biehl & D. Danış (Der.), Toplumsal cinsiyet perspektifinden Türkiye’de göç araştırmaları içinde (ss. 8-17). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi ve Göç Araştırmaları Derneği.
• Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Bozok, M. (2019). Göç sonucu yaşanan erkeklik krizinin bir yüzü olarak erkekliğin kaybı. Journal of Economy Culture and Society, 60, 171-185.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar toplum, kişi ve cinsel politika. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Connell, R.W. (2019). Erkeklikler. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Cvajner, M. (2011). Hyper-femininity as decency: beauty, womanhood and respect in emigration. Ethnography, 12 (3): 356-374.
• Danış, D., & Dikmen, H. (2022). Türkiye’de göçmen ve mülteci entegrasyonu: politikalar, uygulamalar ve zorluklar. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Türkiye’nin Göç Siyaseti Özel Sayısı, 21 (Özel Sayı), 24-45.
• Doğangün G. & Özgür Keysan (2022). Göçün Suriyeli kadınların toplumsal cinsiyet pratikleri üzerindeki etkisi: imkânlar ve zorluklar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 77 (1): 125-150.
• Erder, S.(2006). Refah toplumunda getto. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2022). Suriyeliler Barometresi 2021 Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi. UNHCR.
• Göç İdaresi Başkanlığı (2023). Geçici Koruma İstatistikleri, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 Erişim Tarihi: 31.05.2023.
• Gulerce, H. & Demir, E. (2021). Zorunlu göç sürecinde sosyal ağlar; Şanlıurfa’daki Suriyeli sığınmacılar. Journal of Social Policy Conferences, 81, 185-211.
• Gültekin M. N., Doğanoğlu M., Leyla Kuzu, Ş., İncetahtacı, N., Yakupoğlu, H. C., Kaya, M., Açıkgöz, Ü., Bellur Mübarek, Z., (2022). Gaziantep Odaklı Sosyal Uyum Araştırma Raporu Gaziantep Monitörü 2022 Final Raporu, Gaziantep.
• Gültekin, M. N., Yücebaş, M., Soyudoğan, M., Atasü Topçuoğlu, R., Doğanoğlu, M., Leyla Kuzu, Ş., Tankut Gülhan, S., Aslan A., İncetahtacı N., Utanır, A., Aslan Ç., Kaya, M., Karayakupoğlu, H.C., Açıkgöz, Ü., Özhazar İ., (2021), Gaziantep Monitörü 2020 Suriyeliler Ankara: SABEV Yayınları.
• Herbert, J. (2008). Masculinity and migration: life stories of East African Asian men. Louise Ryan ve Wendy Webster (Der.), Gendering migration: masculinity femininity and ethnicity in post-war Britain içinde (ss. 189-203). Aldershot: Ashgate.
• İncetahtacı, N. (2020). Gaziantep’teki Suriyeli ailelerin baş etme stratejileri, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19 (2): 499-525.
• Kandiyoti, D. (1988). Bargaining with patriarchy. Gender and Society, 2 (3): 274-290.
• Kofman, E., Phizacklea, A., Raghuram, P., Sales, R. (2000). Gender and international migration in Europe employment, welfare and politics. London: Routledge.
• Körükmez, L., Karakılıç, İ. Z., Danış, D. (2020). Mecburiyet, müzakere, değişim: Suriyeli kadınların çalışma deneyimleri ve toplumsal cinsiyet ilişkileri, İstanbul: Göç Araştırmaları Derneği kitap serisi No. 2.
• Leyla Kuzu, Ş. (2016). Göç, aile ve sermaye: Gaziantep’te yaşayan Suriyeliler örneği. VIII. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiriler Kitabı, 371-377.
• Lutz, H. (2004). ‘Settled in mobility’: engendering post-wall migration in Europe. Feminist Review, 7 (1): 7-25.
• Messerschmidt, J.W. (2019). Hegemonik erkeklik formülasyon, yeniden formülasyon ve genişleme. Ed. Çimen Günay-Erkol ve Nurseli Yeşim Sünbüloğlu, İstanbul: Özyeğin Üniversitesi Yayınları.
• Neuman, W. L. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri nicel ve nitel yaklaşımlar (Cilt-2), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Özyeğin, G. (2005). Kapıcılar, gündelikçiler ve ev sahipleri Türkiye’de kent yaşamında sorunlu karşılaşmalar. Deniz Kandiyoti ve Ayşe Saktanber (Der.), Kültür fragmanları Türkiye’de gündelik hayat içinde (ss. 57-83). İstanbul: Metis yayınları.
• Pease, B. (2009). Immigrant men and domestic life renegotiating the patriarchal bargain?. Mike Donaldson, Raymond Hibbins, Richard Howson ve Bob Pease (Der.), Migrant men critical studies of masculinities and the migration experience içinde (ss. 79-95). Londra: Routledge.
• Sallan Gül S. , Türkmen E. & Kahya Nizam Ö. (2020). Türkiye’de mültecilik, kadınlık ve toplumsal cinsiyet: Isparta uydu kentinde yeni bir kadınlık inşası mümkün mü?. Songül Sallan Gül, Saniye Dedeoğlu ve Özlem Kahya Nizam (Der.), Türkiye’de mültecilik, zorunlu göç ve toplumsal uyum geri dönüş mü, birlikte yaşam mı? içinde (ss. 310-340). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkânsız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Schippers, M. (2007). Recovering the feminine other: masculinity, femininity, and gender hegemony. Theory and Society, 36: 85-102.
• Segal, L. (2007). Slow motion changing masculinities, changing men. Londra: Palgrave Macmillan.
• Sennett, R. (2008). Ten ve taş batı uygarlığında beden ve şehir. İstanbul: Metis Yayınları.
• Ünal, S. & Doğan, F. (2020). Yerli halkın bakışından Suriyeli kadın sığınmacılar: Mardin’de yabancının ötekileştirilmesi ve ahlaki dışlama. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15 (25), 3285-3327.
• Toksöz, G. (2020). Sayıların kadın mücadelesindeki yeri. Emine Erdoğan ve Nehir Gündoğdu (Der.), Türkiye’de Feminist Yöntem içinde (ss. 123-144). İstanbul: Metis Yayınları.
• Türkiye Aile Yapısı Araştırması 2021 (2022) T.C Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu, Yayın no: 4654
• White, J.B. (2015). Para ile akraba kentsel Türkiye’de kadın emeği, İstanbul: İletişim Yayınları.