RUSSIA-CHINA RELATIONS IN THE AXIS OF COOPERATION AND LIMITATIONS IN THE 21ST CENTURY

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 3, 1270 - 1294, 15.09.2025

Ayşegül Ketenci

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1671501

Öz

This study examines the areas of cooperation in Russia–China relations in both historical and contemporary contexts, while also analyzing the impact of global and regional developments on these relations. In the historical process shaped since the 19th century, the relations between the two countries have at times been defined by ideological divergences, distrust, and conflicts of interest, and at other times have rested on a foundation of cooperation shaped by shared threat perceptions and strategic objectives. The new geopolitical environment that emerged after the dissolution of the Soviet Union brought Moscow and Beijing together on a common ground in the pursuit of a multipolar international order. The study briefly addresses the historical background of Russia–China relations but primarily focuses on the growing tendency of mutual rapprochement in the 21st century. In this study, the “Interdependence” theory, which suggests that the behaviors of actors are mutually affected by one another, has been utilized, and the relations between the two countries have been addressed in this context. The findings indicate that the defense of a multipolar world, a common stance against U.S. hegemony, and efforts to act jointly in international platforms reflect the two countries’ attempts and cooperation to create an alternative to the Western-centered international order. On the other hand, asymmetry in economic relations, historical mistrust, and conflicts of interest in Central Asia limit the scope of cooperation. In this context, despite the existence of many areas of cooperation, these partnerships can only be realized within certain limits; bilateral relations progress in a complex and variable structure depending on regional and global changes, and common interests or conflicts of interest closely relate to regional and global power balances.

Anahtar Kelimeler

Russia-China Relations , Cooperation , Limiting Factors , Multipolar World , Asymmetric Relations

Etik Beyan

Ethics committee approval was not required for this article.

Destekleyen Kurum

There is no supporting institution

Teşekkür

The authors have no acknowledgments to declare.

21. YÜZYILDA İŞ BİRLİKLERİ VE SINIRLILIKLAR EKSENİNDE RUSYA-ÇİN İLİŞKİLERİ

Öz

Bu çalışma, Rusya- Çin ilişkilerinde tarihsel ve güncel bağlamda iş birliği alanlarını ve bu iş birliklerini sınırlayan unsurları ele alırken, küresel ve bölgesel gelişmelerin bu ilişkilere yansımasını incelemektedir. 19. yüzyıldan itibaren şekillenen tarihsel süreçte, iki ülke arasındaki ilişkiler zaman zaman ideolojik ayrışmalar, güvensizlikler ve çıkar çatışmaları ile belirlenmiş; zaman zaman ise ortak tehdit algıları ve stratejik hedefler doğrultusunda iş birliği zeminine oturmuştur. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasındaki yeni jeopolitik ortam, Moskova ve Pekin’i çok kutuplu bir uluslararası düzen arayışında ortak bir zeminde buluşturmuştur. Çalışmada, Rusya-Çin ilişkilerinin tarihi arka plan bilgisine kısaca yer verilmiştir ancak özellikle 21. yüzyılda giderek artan bir şekilde karşılıklı yakınlaşma eğilimindeki Rusya-Çin ilişkileri detaylandırılarak bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada, aktörlerin davranışlarının karşılıklı olarak birbirinden etkilendiğini öne süren “karşılıklı bağımlılık” teorisinden istifade edilmiş ve iki ülke ilişkileri bu minvalde ele alınmıştır. Bulgular, çok kutuplu dünya savunusu, ABD hegemonyasına karşı ortak tavır, uluslararası platformlarda ortak hareket etme çabalarının, iki ülkenin Batı merkezli uluslararası düzene alternatif oluşturma gayretini ve iş birliklerini yansıttığını göstermektedir, diğer taraftan ekonomik ilişkilerdeki asimetri, tarihsel güvensizlikler ve Orta Asya’daki çıkar çatışmaları iş birliklerini sınırlandırmaktadır. Bu çerçevede, birçok iş birliği alanının varlığına rağmen, bu iş birliklerinin belli sınırlılıklar içinde hayata geçirilebildiği, ikili ilişkilerin bölgesel ve küresel değişimlere bağlı olarak değişken ve grift bir yapıda ilerlediği, ortak çıkarların ya da çıkar çatışmalarının bölgesel ve küresel güç dengelerini yakından ilgilendirdiği değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Rusya-Çin İlişkileri , İş Birlikleri , Sınırlayıcı Faktörler , Çok Kutuplu Dünya , Asimetrik İlişkiler.

Etik Beyan

Bu makale için etik kurul onayı gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Teşekkür

Yazarların beyan edecek bir teşekkür notu bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Abay, E. G. (2023). Yaptırımların ardından Rusya ile Çin arasındaki ekonomik ilişkiler derinleşiyor. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/yaptirimlarin-ardindan-rusya-ile-cin-arasindaki-ekonomik-iliskiler-derinlesiyor/3016704
• Akman, H. (2015). The relations between Russia and China after the Cold War. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Studies / Avrasya Çalışmaları (2), 1-28. doi:http://dx.doi.org/10.17740/eas.eus.2015‐V2‐01
• Armaoğlu, F. (2017). 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Aydoğan, S. (2021). Rusya ve Çin'i Şangay İşbirliği Örgütü'nün oluşumuna götüren sebepler. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (3). doi:10.53443/anadoluibfd.979690
• Umut, B., (2018). Sovyet-Çin uyuşmazlığını anlamak: 20. Kongre’den 1963 Parti Mektuplarına, The Turkish Yearbook of International Relations, (49), 89-115. doi: 10.1501/Intrel_0000000318
• China and Russia highlight ‘tectonic shifts in global politics’. (2024). Aljazeera. https://www.aljazeera.com/news/2024/7/4/china-and-russia-highlight-tectonic-shifts-in-global-politics a
• Fong, C., & Maizland, L. (2024). China and Russia: exploring ties between two authoritarian powers. Council of Foreign Relations. https://www.cfr.org/backgrounder/china-russia-relationship-xi-putin-taiwan-ukraine
• Freeman, C., Glants, M., & Markey, D. (2024). China, Russia See SCO at counterweight to NATO but India is ambivalent. United States Institute of Peace. https://www.usip.org/publications/2024/07/china-russia-see-sco-counterweight-nato-india-ambivalent
• Full text of Xinhua's interview with Putin. (2024). CPC Central Committee Bimonthly. http://en.qstheory.cn/2024-05/16/c_987628.htm
• Gürkaynak, M., & Yalçıner, S. (2009). Uluslararası politikada karşılıklı bağımlılık ve küreselleşme üzerine bir inceleme . Uluslararası İlişkiler, 6 (23), 73-92.
• Hazır, Ü. N. (2021). Rusya Çin dostluğu nereye kadar? Fikir Turu. https://fikirturu.com/jeo-politika/rusya-cin-dostlugu-nereye-kadar/
• Iliev, A., Percinkova, E., & Petreski, D. (2015). USSR-China relations in the Cold and Post Cold War era. Wulfenia Journal, 22 (3), 313-326. doi:10.13140/RG.2.1.1896.6241
• Jianmin, W. (2015). Are China and Russia forging a new Ideological bloc? Foreign Policy. https://www.chinausfocus.com/foreign-policy/are-china-and-russia-forging-a-new-ideological-bloc?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjwtsy1BhD7ARIsAHOi4xbLvDba-NbVm-
• Jude Blanchette, B. L. (2022). China’s Ukraine Crisis, What Xi Gains- and Loses- from Backing Putin. Foreign Affairs. https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2022-02-21/chinas-ukraine-crisis
• Karaganov, S. (2019). Россия в Большой Евразии-Rossiya v Bol'shoy Yevrazii. Россия в глобальной политике-Rossiya v global'noy politike. https://globalaffairs.ru/articles/rossiya-v-bolshoj-evrazii/
• Keohane, R. O., & Nye, J. S., Jr. (1973). Power and interdependence. Survival: Global Politics and Strategy, 15(4), 158–165. https://doi.org/10.1080/00396337308441409
• Keohane, R. O., & Nye, J. S., Jr. (1998). Power and interdependence in the information age. Foreign Affairs, 77(5), 81–94. https://www.jstor.org/stable/20049052
• Keohane, R. O., & Nye, J. S. (2001). Power and interdependence (3rd ed.). Longman. http://slantchev.ucsd.edu/courses/ps240/05%20Cooperation%20with%20States%20as%20Unitary%20Actors/Keohane%20&%20Nye%20-%20Power%20and%20interdependence%20[Ch%201-3].pdf
• Kissenger, H. (2006). Diplomasi (5. Basım b.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Korkmaz, H. (2024). Rusya - Çin Stratejik İttifakı. TASAM. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/72535/rusya_-_cin_stratejik_ittifaki
• Korkmaz, H. (2024). Türkiye, BRICS ve çok kutupluluk: jeopolitik bir dengeleme. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/analiz-turkiye-brics-ve-cok-kutupluluk-jeopolitik-bir-dengeleme/3247499
• Korovin, V. (2015). Путин и «линия Примакова» -Putin i «liniya Primakova». ЕВРАЗИЯ информационно-аналитический портал -Yevraziya informatsionno-analiticheskiy portal-. https://evrazia.org/article/putin-i-liniya-primakova
• Kuo, M. A. (2024). The China-Russia ‘new era’ and NATO. The Diplomat. https://thediplomat.com/2024/06/the-china-russia-new-era-and-nato/
• Lo, B. (2016). The illusion of convergence-Russia, China, and the BRICS. Russie.Nei.Visions, No. 92. https://www.ifri.org/en/publications/notes-de-lifri/russieneivisions/illusion-convergence-russia-china-and-brics
• Lo, B. (2023). The Sino-Russian partnership: assumptions, myths and realities. https://www.ifri.org/en/publications/etudes-de-lifri/russieneireports/sino-russian-partnership-assumptions-myths-and
• Lo, B. (2002). Russian foreign policy in the post-Soviet era: Reality, illusion and mythmaking (1st ed.). Palgrave Macmillan.
• Megre, M., & Ribeiro, G. C. (2024). BRICS and the multipolar world. https://www.cirsd.org/en/horizons/horizons-winter-2024--issue-no-25/brics-and-the--multipolar-world
• Nagy, S. R. (2024). Deepening China-Russian ties: a sign of strength or insecurity? The Japan Times. https://www.kommersant.ru/doc/2587637
• Patricia M. Kim, A. A. (2024). The China-Russia relationship and threats to vital US interests. Brooking. https://www.brookings.edu/articles/the-china-russia-relationship-and-threats-to-vital-us-interests
• Pierson, D. (2024). Why China’s and Russia’s militaries are training together. New York Times. https://www.nytimes.com/2024/08/13/world/asia/china-russia-military-patrols.html
• Putin, V. (2000). Россия: новые восточные перспективы. Опубликовано в средствах массовой информации стран АТР -Rossiya: novyye vostochnyye perspektivy. Opublikovano v sredstvakh massovoy informatsii stran ATR- Официальный сайт Президента России Ofitsial'nyy sayt Prezidenta Rossii-. http://kremlin.ru/events/president/transcripts/21132
• Saxena, A. (2024). 75 years of China-Russia relations: indeed a ‘no limits’ partnership. Institute for Security & Development Policy: https://www.isdp.eu/75-years-of-china-russia-relations-indeed-a-no-limits-partnership/
• Suri, N. (2023). The BRICS summit 2023: seeking an alternate world order? Council of Councils. https://www.cfr.org/councilofcouncils/global-memos/brics-summit-2023-seeking-alternate-world-order
• Teslova, E. (2024). Putin says multipolar world 'reality now'. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/en/world/putin-says-multipolar-world-reality-now/3266012
• Teslova, E. (2024). Russia, China working to create more equitable multipolar world order, says Foreign Minister Lavrov. Anadolu ajansı: https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/russia-china-working-to-create-more-equitable-multipolar-world-order-says-foreign-minister-lavrov/3285501
• Tokatlı, S. G. (2023). Çin'in Kuşak ve Yol Girişiminin uluslararası ekonomi politiği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 283-302. doi:https://doi.org/10.18092/ulikidince.1313218
• Ukrayna Savaşı: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nasıl çalışıyor, niçin eleştiriliyor? (2022). BBC News. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61009255
• Umarov, T., & Kassenova, N. (2024). China and Russia’s overlapping interests in Central Asia. Carnegie India: https://carnegieindia.org/posts/2024/02/china-and-russias-overlapping-interests-in-central-asia?lang=en&center=europe
• What Are the Weaknesses of the China-Russia Relationship. (2022). https://chinapower.csis.org/china-russia-relationship-weaknesses-mistrust/
• Weitz, R. (2012). Superpower symbiosis: the Russia-China axis. World Affairs, 175(4), 71-78. doi:https://www.jstor.org/stable/41639036
• Xi calls on BRICS countries to build global community of security for all. (2022). XinhuaNet. https://english.news.cn/20220519/82a6dd1e9a324e7f821bdc1d2940f6b1/c.html
• Yılmaz, S. (2015). Yeni Avrasyacılık ve Rusya Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmacılar Dergisi, 34.
• Yu, Z. (2018). China-US-Russia relations in the 21st century. China Focus. https://www.chinausfocus.com/foreign-policy/china-us-russia-relations-in-t he-21st-century?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjwiOy1BhDCARIsADGvQnBaiqgjUWbyJsFpL4wDPPCrIylV8LEHDQh9r6XTZmypHOo0kMP8DN8aAtoSEALw_wcB
• Zagoria Donald S. The Sino-Soviet Conflict 1956–1961. Princeton: Princeton University Press, 1962 https://www.cambridge.org/core/journals/american-political-science-review/article/abs/sinosoviet-conflict-19561961-by-donald-s-zagoria-princeton-princeton-university-press-1962-pp-xii-484-850-communist-chinas-strategy-in-the-nuclear-era-by-alice-langley-hsieh-englewood-cliffs-nj-prenticehall-inc-1962-pp-xx-204-450-cloth-225-paper-the-sinosoviet-dispute-documented-and-analyzed-by-g-f-hudson-richard-lowenthal-and-roderick-macfarquhar-new-york-frederick-a-praeger-1961-pp-ix-227-500/37E0FF2BA868CC8E3D9A10630F2CD70D