The Loss of Fiqh Consciousness Among Muslim Youth: An Analysis of Indifference to Religious Practices in the Context of Modernization and Secularization

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 1, 269 - 291, 30.06.2025

İmran Hüseyin Çelik

Öz

In our day and age, the youth of the Muslim population are increasingly distancing themselves from the Islamic way of life, thus losing religious sensitivity. This is a saddening fact, given that young Muslims are expected not only to obey religious orders but also to observe religious bans as well. Young Muslims in the Islamic geography are irrepressibly adopting a modernist and secular identity under the influence of western culture and civilization so much so that they may ultimately remain alien to their own Islamic identity. This is even more apparent as far as applications of fiqh (Islamic Law) are concerned. More and more significant fiqh practices, such as fard (obligations) Sunnah (the practices of the Islamic Prophet), adab (proper Islamic behaviour) and shiar (the banners of religion), are gradually being abandoned among Muslim youth, thus losing their significance. In the present study, a few of aforementioned practices will be discussed in determining the weaknesses of Muslim youth in living according to Islam, apart from the loss of their consciousness as regards fiqh. Therefore, the present study aims to increase religious sensitivity among the Muslim youth by calling attention to the level of their negligence and indolence in religious orders.

Anahtar Kelimeler

Muslim Youth , Fiqh , Worship in Youth , Prayerfulness , Religious Sensitivity.

Müslüman Gençlerde Fıkhî Bilinç Kaybı: Modernleşme ve Sekülerleşme Sürecinde Dinî Pratiklere İlgisizlik Üzerine Bir İnceleme

Öz

Günümüzde İslam dinine mensup gençlerin İslami yaşayış biçiminden giderek uzaklaştıkları görülmektedir. Dinin emir ve yasaklarına uygun hareket etmesi beklenen Müslüman gençlerin dinî konulardaki hassasiyetlerini kaybetmeleri İslam ümmeti adına üzücü bir durumdur. İslam coğrafyasında yaşayan gençler batı kültür ve medeniyetinin etkisinde kalarak günden güne modernist ve seküler bir kimliğe bürünmekte ve İslami kimliğine yabancı hâle gelmektedir. Bu durum özellikle fıkhî uygulamalarda kendini daha iyi göstermektedir. Farz, sünnet, âdâb ve şiâr gibi birçok önemli fıkhî uygulama Müslüman gençler arasında günden güne terk edilmekte ve giderek önemini kaybetmektedir. Bu çalışmada söz konusu uygulamalardan birkaçı ele alınarak Müslüman gençlerin İslam’a uygun yaşama konusundaki zafiyetlerine değinmenin yanı sıra fıkhî bilinç kaybına nasıl uğradıkları tespit edilmeye çalışılacaktır. Böylelikle dini emirler konusunda yapılan ihmal ve tembelliğe dikkat çekilerek gençler arasında dini hassasiyetin arttırılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müslüman gençlik , Fıkıh , Gençlerde ibadetler , Dindarlık , Dini hassasiyet.

فقدان الوعي الفقهي لدى الشباب المسلم: دراسة حول اللامبالاة بالممارسات الدينية في سياق التحديث والعلمنة

Öz

الشباب المسلمون في العصر الحديث يبتعدون بشكل متزايد عن طريقة الحياة الإسلامية مع أن المتوقع منهم وما يليق بشأنهم هي الإمتثال لأوامر الدين والكف عن نواهيه حسب استطاعتهم، لكن تهاونهم وابتعادهم وغياب الوعي الديني لديهم أصبح أمراً مؤسفاً في المجتمع الإسلامي، الشباب في بلاد الإسلام يتأثرون يوما بعد يوم بالثقافة الغربية ويختلفون عن هويتهم الإسلامية ويتخذون هوية علمانية ويتبعون تيارات محدثية بدلا عنها. وهذا الاختلاف يظهر بشكل خاص في ممارسات الفقهية. تم التخلي تدريجياً عن العديد من الممارسات الفقهية المهمة مثل الفروض والسنن والآداب والشعائر وتفقد أهمية هذه الأمور بين شباب المسلمين. وها نحن سنتعرض في هذه المقاللة لعدة من هذه الممارسات كي نشير إلى ما وقع بين شباب المسلمين من الضعف في الإلتزام بأوامر الدين وفقدان الوعي الفقهي عندهم، وبالتالي، من خلال لفت الانتباه إلى الإهمال والكسل تجاه الأوامر الدينية، فإنه يهدف إلى اكتساب الشباب مزيدًا من الحساسية تجاه القضايا الدينية.

Anahtar Kelimeler

الشباب المسلم , الفقه , العبادات , التدين , الحساسية الدينية

Teşekkür

Başta editörler olmak üzere emeği geçen tüm Dergi çalışanlarına teşekkür ediyorum.

Kaynakça

• Bekrî, Ebû Bekr Osman b. Muhammed ed-Dimyâtî eş-Şâfiî, İ‘ânetü’t-Tâlibîn alâ Halli Elfâzı Fethi’l-Muîn, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1998.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Mahmûd Muhammed Mahmûd Hasan Nassâr, Beyrut: Dârü’l-Kutub el-İlmiyye, 9. Baskı, 2017.
• Cezerî, Abdurrahman, el-Fıkhu alâ’l-Mezâhibi’l-Erbaa, 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kutub el-İlmiyye, 2. Basım, 2003.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş‘as el-Ezdî es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, thk. Şu‘ayb el-Arnaût – Muhammed Kâmil Karabulut, Beyrut: Dârü’r-Risâle el-Âlemiyye, 2013.
• el-Bûtî, Muhammed Saîd Ramazân, el-Lâmezhebiyye Ekhteru Bid‘atin Tuhaddidu’ş-Şerî‘a el-İslâmiyye, Dımaşk: Mektebetü’l-Fârâbî, 2005.
• Hacendî, Muhammed Sultân el-Ma‘sûmî, Heli’l-Müslimu Mülzemun Bi’t-Temezhübi Bi-Mazhebin Min el-Mezâhibi’l-Erbaa?, Mekke: Cem‘iyyet İhyâi’t-Türâs el-İslâmî, t.y.
• İbn Kesîr, İmâdüddîn Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, 4 Cilt. Beyrut: Dâr İbn Hazm, 2000.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed, el-Muğnî, thk. Tâhâ ez-Zeynî – Mahmûd Abdülvehhâb Fâyid, 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kâhire, 1. Basım, 1979.
• İbn Rüşd, Ebû’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî, Bidâyetü’l-Muctehid ve Nihâyetü’l-Muktesıd, 4 Cilt. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 2004.
• İbnü’l-Muhâmilî, Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. el-Kâsım ed-Dabbî, el-Lübâb fi’l-Fıkhi’ş-Şâfiî, Medine: Dârü’l-Buhârî, 1. Basım, 1995.
• Kevserî, Muhammed Zâhid b. el-Hasen b. Ali, el-Lâmezhebiyye Kanteretü’l-Lâdîniyye, Kahire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Türâs, 1998.
• Küdûrî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Muhammed b. Ca‘fer el-Bağdâdî, et-Tecrîd, Kahire: Dârü’s-Selâm, 2. Basım, 2006.
• Müslim, İbnü’l-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî, el-Câmiu’s-Sahîh, Beyrut: Dârü’l-Kutub el-İlmiyye, 6. Basım, 2011.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şu‘ayb, Sünenü’n-Nesâî, Beyrut: Dârü’l-Kutub el-İlmiyye, 2013.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ b. Şeref, Minhâcü’t-Tâlibîn ve ‘Umdetü’l-Müftîn, thk. Avad Kâsım Ahmed Avad, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 2005.
• Remlî, Şemsüddîn Muhammed b. Ebî’l-‘Abbâs Ahmed b. Hamze Şihâbüddîn, Nihâyetü’l-Muhtâc ilâ Şerhi’l-Minhâc, 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1984.
• Süyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekr Celâlüddîn, el-Câmiu’l-Kebîr, Kahire: el-Ezher eş-Şerîf, 3. Basım, 2005.
• Şurunbulâlî, Hasan b. Ammâr b. Ali Ebü’l-İhlâs el-Vefâî el-Mısrî, Sebîlü’l-Felâh ve’l-Vüşâh alâ Nûri’l-Îdâh ve Necâti’l-Ervâh, şerh ve ta‘lîk: Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd, Dımaşk: Dârü’l-Beyrûtî, 2006.
• Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed, el-Mu‘cemü’l-Evsat, thk. Ebû Muâz Târiq b. Avadullah b. Muhammed, 10 Cilt. Kahire: Dârü’l-Harameyn, 1995.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, Sünenü’t-Tirmizî, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1. Basım, 2002.
• “55% من المغاربة يرفضون حرية المرأة في التصرف بجسدها”, TelQuel Ar, https://ar.telquel.ma/
• “Türkiye’de Dini Hayat Araştırması”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/yasam/turkiyede-dini-hayat-arastirmasi/141424
• “أقوال العلماء في حكم خلوة المرأة بأكثر من رجل...”, İslam Web, https://www.islamweb.net/ar/fatwa/31014/
• “الأحكام الشرعية لوسائل التواصل الاجتماعي”, شبكة المعارف الإسلامية, https://www.almaaref.org/maarefdetails.php?id=13512
• “التحدث مع الجنس الآخر عن طريق الماسنجر”, دار الإفتاء الأردنية, https://aliftaa.jo/research-fatwas/310/
• “المحادثة بين الرجال والنساء عبر الشات”, İslam Sual ve Cevap, https://islamqa.info/ar/answers/34841/
• “تفصيل القول في عورة المرأة...”, İslam Web, https://www.islamweb.net/ar/fatwa/50794/
• “حكم الخلوة بأكثر من رجل”, İslam Online, https://fiqh.islamonline.net/
• “حكم مصافحة النساء”, İslam Sual ve Cevap, https://islamqa.info/ar/answers/21183/
• “شبهة حول حديث النهي عن الخلوة...”, İslam Web, https://www.islamweb.net/ar/fatwa/254797/
• “شرح حديث لأن يطعن في رأس أحدكم بمخيط...”, İslam Web, https://www.islamweb.net/ar/fatwa/50530/
• “صبر الفتى عمن يحبها لحين القدرة على الزواج”, İslam Web, https://www.islamweb.org/ar/fatwa/print.php?id=113302
• “كشف الرأس في الصلاة”, Fiqh Islam Online, https://fiqh.islamonline.net
• “مذاهب العلماء في ظهور الوجه والكف والقدم...”, İslam Web, https://www.islamweb.net/ar/fatwa/339667/
• “مذاهب العلماء في محادثة الشابة ابتداء أو عبر النت”, İslam Web, https://www.islamweb.net/ar/fatwa/78561/
• “هل أجاز أحد من العلماء مصافحة المرأة الشابة؟”, İslam Sual ve Cevap, https://islamqa.info/ar/answers/360044/
• 21. “هل يخلو بامرأة ليصلي بها إماماً؟”, İslam Sual ve Cevap, https://islamqa.info/ar/answers/94019/