KEHF SÛRESİNDEKİ KIRAAT FARKLILIKLARININ ASHÂB-I KEHF KISSASININ ANLAŞILMASINA KATKISI

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 133 - 144, 20.03.2022

Rıfat Ablay

Öz

Müfessirler, Kur’ân’ın anlaşılması ve âyetlerin yorumlanması hususunda birçok faktörü bir araya getirerek onu anlamlandırmaya çalışmaktadırlar. Birçok müfessir, Kur’ân mesajının yorumlanmasında diğer faktörler kadar kıraat farklılıklarını da dikkate almaktadır. Nitekim kıraat farklılıklarının temeli sahih nakle dayanmaktadır. Sahih nakille gelen kıraatlere işin erbabı hiçbir müfessir ilgisiz kalmamaktadır. Ashâb-ı Kehf kıssası, Kehf sûresinin 9-26. âyetlerinde zikredilmektedir. Bu hikâyenin nerede ve ne zaman geçtiği, kaç gencin bu mağaraya sığındığı ve yüzyıllarca süren bir uykudan uyandıklarında ne yaşadıkları konusunda çeşitli kaynaklarda farklı yorumlar yapılmıştır. Söz konusu sûre, kıraat farklılıkları açısından zengin bir içeriğe sahiptir. Çalışmamızda, bu kıssada üç farklı kıraatin anlama olan etkisi ve Ashâb-ı Kehf kıssanın anlaşılmasına yaptıkları katkısı üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıraat, Yedi Kıraat, On kıraat, Kehf Sûresi, Ashab-ı Kehf

THE CONTRIBUTIONS OF QIRAAT DIFFERENCES UPON UNDERSTANDING THE STORY OF AṢḤĀB AL KAHF IN SURAT KAHF

Öz

In making sense of the Qur'an, commentators try to consider different factors involved in understanding and interpreting its verses. Many of these commentators take the differences in qiraat (recitation of the Holy Quran) into account besides other factors in deciphering the message of the Holy Book. Differences observed in qiraat are historically attributed to authentic narrations. No competent commentator would remain indifferent to the qiraats that have been handed down through such narrations. The story of Aṣḥāb al-Kahf (People of the Cave) is mentioned in verses 9-26 of Surat Kahf. Different sources have made different interpretations about where and when this story took place, how many young people sought refuge in this cave, and what they experienced upon waking up from a centuries-long sleep. This Surat has rich content in terms of qiraat differences. The present study focuses on the effect of three different qiraats of upon meaning and its positive contributions to understanding the story of Aṣḥāb al-Kahf.

Anahtar Kelimeler

Qiraat, Seven qiraats, Ten qiraats, Surah al-Kahf, Aṣḥāb al-Kahf, Qiraat, Seven qiraats, Ten qiraats, Surah al-Kahf, Aṣḥāb al-Kahf

Kaynakça

• Ablay, Rıfat. Endülüs Tefsir Geleneğinde Kıraat İbn Atıyye Örneği. 1. Bs. İstanbul: Siyer Yayınları, 2020.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali el-. es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Dârü’l-Kütûbi’l-İlmiyye, 2003.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail b. İbrâhim Cu’fî el-. Sahihü’l-Buhârî. 9 Cilt. Beyrut: Dârü Tavki’n-Necâh, 2001.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmail b Hammad. es-Sıhâh tâcü’l-luga ve sıhâhi’l-Arabiyye. 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-İlm li’l-Melâyin, 1987.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. 7 Cilt. Kahire: Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 2009.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf el-Endelüsî. Bahrü’l-Muhît. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 2000.
• Ebû Şame, Abdurrahman b. İsmail b. İbrahim el-Makdisî. el-Mürşidü’l-vecîz ila ulûm tetealleku bi’l-Kitâbi’l-Azîz. Beyrut: Dârû’l-Kütûbi’l-İlmiyye, 2003.
• Ebû Şame, Abdurrahman b. İsmail b. İbrahim el-Makdisî. İbrâzü’l-me’âni min Hirzi’l-Emânî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y.
• Ersöz, İsmet. “Ashâ-ı Kehf”. DİA. 3: 465-467. İstanbul: TDV, 1991.
• Ezheri, Ebû Mansur Muhammed b Ahmed b Ezher el-Herevi. Kitâbu meani’l-kırâât. Riyâd: Merkezü’l-Bühûs fi Külliyyeti’l-Âdâb, 1991.
• Farisî, Ebû Ali Hasan b. Ahmet b. Abdulgaffar. el-Hüccet li’l-kurrâi’s-seb’a. 8 Cilt. Beyrut: Dârû’l-Me’mun li’t-Türâs, 1993.
• Hammâd, Âmâl Hamîs. Tefsîrü’l-Kur’âni bi’l-kırââti’l-Kur’âniyyeti’l-aşr min hilâl suver: el-İsrâ ve’l-Kehf ve Meryem. Yüksek Lisans, el-Camia’tü’l-İslâmiyye, 2006.
• Hayreddin Karaman - Çağrıcı, Mustafa - Dönmez, İbrahim Kafi - Gümüş, Sadrettin. Kur’an yolu : Türkçe meal ve tefsir. 5 Cilt. Ankara : Diyanet İşleri Başkanlığı, 2006.
• İbn Aşûr, Muhammed Tahir b Muhammed b Muhammed et-Tunusi. Tefsirü’t-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunis: ed-Dârü’t-Tunisiyye, 1984.
• İbn Atiyye. Muharrerü’l-vecîz. 6 Cilt. 2001.
• İbnü’l-Cezerî, Ebû’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ali b. Yusuf. en-Neşr fi’l-kırââti’l-aşr. 2 Cilt. Beyrut: Dârû’l-Kütûbi’l-İlmiyye, t.y.
• İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyin b Muhammed b Mufaddal Ragıb. el-Müfredât fî garibi’l-Kur’ân. Beyrut: Dârü’l-Kalem, 1991.
• Kızılşeker, Abdürrahim. “Yeniden Dirilişin Tarihî Bir Âyeti Ashâb-I Kehf”. Büyük Uyanış Lice’de Ashâb-ı Kehf. Ankara: Sonçağ Akademi, 2021.
• Kurtûbî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Cami’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. 2. Bs, 20 Cilt. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Mekkî, Ebû Muhammed b Hammus b Muhammed b Ebû Tâlib. el-İbâne an me’âni’l-kıraât. Kahire: Dâru Nehdati Mısr, t.y.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyri en-Nisaburi b. el-Haccac. Sahihu Müslim. 5 Cilt. Kahire : Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1955.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-. es-Sünenü’l-kübrâ. 10 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
• Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer. Mefâtîhü’l-Ğayb. 32 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi Turasi’l-Arabî, 1999.
• Sübkî, Ebû Nasr Tâcüddîn Abdülvehhâb b. Ali b. Abdilkâfî es-. Cem’u’l-cevâmi’ fî usûli’l-fıkıh. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
• Taberî, Ebu Cafer İbn Cerir b. Yezid. Câmiü’l-beyân fi tefsîri’l Kur’ân. Mekke: Dârü’t-Terbiyyeti ve’t-Türâs, t.y.
• Tirmizî, Ebû İsâ et-. Sünenü Tirmizî. 5 Cilt. Mısır: Matbaatu el-Bâbî, 1975.
• Tirmizî, Ebû İsâ et-. Sünenü Tirmizî. 5 Cilt. Mısır: Matbaatu el-Bâbî, 1975.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b Ömer b Muhammed. el-Keşşâf an hakaikı gavamizi’t-tenzîl ve uyûni’l-ekâvil fî vücûhi’t-te’vil. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 1986.
• Zübeydî, Münîr Ahmed Hüseyn ez-. “el-Mecelletü’l-Ürdüniyye fi’d-dirâsâti’l-İslamiyye”. el-Kıraatü’l-Kür’âniyye ve eseriha fi siyâki’l-kısasi’l-Kur’ânî: Kıssatü Ahsahâbü’l-Kehfi enmuzecen, 15/3 (2019): 281-295.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-irfân fî ulûmi’l-Kur’ân. 2 Cilt. Kahire: Dârû’t-Tevfîkiyye li’t-Türâs, 2011.