DOKSASTİK OLMAYAN İMAN MODELİ, İNANÇ VE ŞÜPHE

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 1, 6 - 19, 22.01.2022

Emine Göçer

Öz

Doksastik olmayan iman modeli, önermesel ve önermesel olmayan olmak üzere ikiye ayrılır. Doksa kavramı inanç kelimesinden gelirken doksastik ise önermeye dayalı
inanç anlamında kullanılır. Önermesel olan ise doğruluk değeri taşıyan önermelerin bir fiille ifade edilme şeklidir. Çalışmamız, önermesel olarak kabul edilen ancak doksastik
olmayan iman modelini değerlendirme konusu yapacaktır. Bu iman modeline göre inanç, kesinlik içerdiği gerekçesi ile iman ile uyuşmamaktadır. Çünkü inanç bilgiye en
yakın önermesel tutumdur. Buna karşılık doksastik olmayan iman savunucuları imanın bilgiye yakın olmadığı düşüncesindedirler. Doksastik olmayan iman modelinde, imanın
neden inancı gerektirmediği şüphe temelinde sorgulanmaktadır. İman ile şüphe arasında bir ilişki olduğunu ileri sürmek için imanın inancı gerektirmediği tezini
savunmanın gerekli olduğunu ileri süren doksastik olmayan iman savunucularının tezleri ve onlara yöneltilen eleştiriler üzerinde durulmaktadır. Doksastik olmayan iman
modeli savunucuları, imanın inancı gerektirmediğini düşündükleri için bunun yerine farklı kavramlar yerleştirirler. Bunlar kabul, güven, umut ve varsayım gibi kavramlardan
oluşmaktadır. Bu kavramların kesinlik yerine şüphe içermesi imanla daha uyumlu olduğu kanaatini uyandırmaktadır. İkinci bölümde, doksastik iman modeline göre iman,
inancı gerektirdiği için şüphe içermemesi gerektiği kanaati sorgulanmaktadır. Bu kanaatin yerini, şüphe ile uyumlu doksastik iman modeli almaktadır. Doksastik iman
modelinin belli türden şüphe ile uyumlu olduğu tezi doksastik olmayan iman modelinin tezini zayıflattığı düşünülmektedir. Bu makalenin amacı inanca dayalı iman modelinin
şüphe ile uyumlu olduğunu savunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Doksastik Olmayan İman , Doksastik İman , Bilgi , Kesinlik , İnanç ve Şüphe.

Kaynakça

• Alston, William Payne: (1996). ¨Belief, Acceptance and Religious Faith¨, Faith Freedom and Rationality, Ed: Jeff Jordan and Daniel Howard-Snyder, Rowman and Littlefield Publishers, Maryland, ss.3-27. Audi, Robert: (2008). ¨Belief, Faith and Acceptance¨, International Journal for Philosophy of Religion, No:63 (1-3), ss.87-102. Audi, Robert: (1991). ¨Faith, Belief and Rationality¨, Philosophical Perspectives, No:5, ss.213-239. Eklund, Dan-Johan Sebastian: (2018). ¨Cognitive Aspect of Christian Faith and Non-Doxastic Propositional Attitudes¨, Neue Zeitschrift für Systematische Theologie und Religionsphilosophie, Vol.60, No.3, ss.386-405.
• Helm, Paul: (2000). Faith with Reason, Oxford University Press, London.
• Howard-Snyder, Daniel: (2013). ¨Propositional Faith: What It Is And What It Is Not¨, American Philosophical Quarterly, Vol.50, No.4, October, ss.357-372.
• Malcolm, Finlay ve Scott, Michael: (2017). ¨Faith, Belief and Fictionalism¨, Pacific Philosophical Quarterly, Vol:98(S1), ss.257-274.
• McKaughan, Daniel J.: (2013). ¨Authentic Faith And Acknowledged Risk: Dissolving the Problem of Faith and Reason¨, Religious Studies, Vol.49, ss.101-127.
• McKaughan, Daniel J.: (2018). ¨Faith Through The Dark Of Night: What Perseverance Amidst Doubt Can Teach Us About The Nature And Value Of Religious Faith¨, Faith And Philosophy, Vol.35, No.2, April, ss.195-218.
• Mugg, Joshua: (2016). ¨In Defence of The Belief-Plus Model of Faith¨, European Journal For Philosophy of Religion, Vol:8, No.2, ss.201-219.
• Pojman, Louis P.: (1986a). ¨Faith Without Belief¨, Faith and Philosophy, Vol:3, No:2, April, ss.157-176.
• Pojman, Louis P.: (1986b). Religious Belief and The Will, Routledge and Kegan Paul Plc., London.
• Pojman, Louis P.: (2012). ¨Faith, Hope and Doubt¨, Philosophy of Religion: An Anthology, Ed: Louis Pojman and Michael Rea, 6. Baskı, Wadsworth Cengage Learning, ss.549-560.
• Radcliffe, Dana M.: (1995). ¨Nondoxastic Faith: Audi on Religious Commitment¨, International Journal for Philosophy of Religion, No:37, ss.73-86.