AKÂİD VE KELÂM İLMİ AÇISINDAN İMÂNIN KISIMLARI, DERECESİ VE RÜKÜNLERİ

Yıl 2015, Sayı: 13, 280 - 293, 01.06.2015

Osman Oral

Öz

Kelâm İlmi‟nde üzerinde en çok durulan ve ayrıntılı bir şekilde incelenen konulardan biri de imândır. Bunun sebebi, dinin merkezinde imânın bulunması ve dinî hayatın bütün yönlerinin bu merkeze göre anlam ve değer kazanmasıdır. İmân kavramının, sözlük ve terim tanımları, neliği, gerçekliği ve kimliği açıklanmaya çalışılmıştır. İmânın artması ve eksilmesi, imân ve İslâm nedir, imân-amel ilişkisi, amel imâna dâhil midir? gibi bir çok problem ve tartışmalar gündeme gelmiştir. İlk mütekellim kabul edilen İmam-ı Azam Ebû Hanife v.150/767 imânı tasdik, marifet, yakîn, ikrâr ve İslâm kelimeleriyle tanımlamıştır. Bunlara yüklenilen anlamlar ile imânî konuların öğrenilmesi imân ve davranışlarımızı iyi yönde etkileyeceği muhakkaktır. Bu makalede Kelâm İlmi‟nde büyük bir öneme hâiz olan imânın kısımları, derecesi ve rükünleri konusu mütekellimlerin görüşleri çerçevesinde incelenecektir

Anahtar Kelimeler

İmân, Tasdik, İkrâr, Amel

BELIEFS AND SCIENCE OF KALAM TERMS PART OF FAITH, DEGREES AND CONDITIONS

Öz

In the Science of Kalam and the most emphasized one of the subjects studied in detail is faith. The reason for this, the presence of religious faith and religious life in the center of all aspects of these centers is based on the meaning and appreciation. The concept of faith, Dictionary definitions and terms, what it really is, have attempted to explain the reality and identity. The increase and decrease of faith, what is faith and Islam, faith-deeds relationship, including deeds Is faith? A lot of discussion has been raised as. I accepted the first theologian Imam Azam Abu Hanifa v.150/767 attestation of faith, virtue, close, profess Islam and have identified with the words. Issues of faith in the meaning attributed to them and learning of good faith and our behavior are likely to be affected. In this article, which is of great importance in the Science of Kalam parts of faith, and bowing the subject of the degree will be processed in accordance with the opinions of scholars

Anahtar Kelimeler

Faith, Confirmation, arecatering, deeds

Kaynakça

• ARPAGUŞ, Hatice K. (2005), “İlim ve Taklid: Klasik Eş‟arilikte (Mütekaddimin) Dini İnancın Temelleri”, Kelam Araştırmaları Dergisi, 3:2. Ankara.
• AYDIN, Ali Arslan. (1979), İslâm İnançları ve Felsefesi, Tevhid ve İlm-i Kelâm, İstanbul.
• BAĞDADİ, Ebû Mansur Abdulkahir b. et-Temimi. (1991),el-Fark Beyne‟l-Fırak, (Çev.)Ethem Ruhi Fığlalı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• BAĞDADİ, Ebu Ubeyd Kasım b. Sellam el-Bağdad.(2002). el-İmân ve Me‟alimuhu ve Sunenuhu Vederecatuhu(Çev.) Sönmez Kutlu, Ankara.
• BAKILLANİ, Kadı Ebu Bekir Muhammed b. Tayyib, (1993).el-İnsaf, (Tahk.) Muhammed Zahid el-Kevseri, Kahire.
• BUHARİ, Ebû Abdullah, (1981). el-Camiu‟s-Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• CÜRCANİ, Seyyid Şerif. (1991).Kitâbü‟t-Ta‟rifat, (Tahk.) AbdülmuînHunefi, Dâru‟r- Reşâd, Kahire.
• CÜVEYNİ, Ebû‟l Meali Abdulmelik. (1996) Kitabu‟lİrşad, Beyrut.
• ÇINAR, Mahmut, (2013), “Zarûrât-ı Diniyye”, DİA, C.44, Türkiye Diyanet Vakfı Yay, İstanbul.
• EBU DAVUD, Süleyman es-Sicistânî el-Ezdi. (1981). Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• EBU HANİFE, Numan b. Sabit. (1981).el-Fıkhu‟l-Ekber, (Çev.)Mustafa Öz, İstanbul.
• EŞ‟ARİ, Ebû‟l Hasan Ali b. İsmail (1953). Kitâbu‟l-Luma‟ fi‟r- ve‟l-Bida‟, Beyrut.
• ------, (1980). Makalatü‟lİslâmiyyin ve İhtilâful-Musallin, (Tahk.) HelmutRıtter, Wıesbaden.
• FIĞLALI, E.Ruhi ve Azmi M. Salihi ve Mustafa Öz. (2000). “Hariciler”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C: 16, İstanbul.
• FİRUZABADİ, Mecduddin Muhammed b. Ya‟kub eş-Şirazi. (1441).el-Kamusu‟l- Muhîtve‟l-Kâbûs‟l-Vasitfi‟l-Lüğa, Mısır.
• GAZALİ, Ebu Hamid Muhammed. (1974).İhyâuUlûmi‟d-Dîn, (trc.) Ahmed Serdaroğlu, İstanbul.
• ------, (1984).İlcâmü‟l-Avam An İlmi‟l-Kelâm, (trc.)Nedim Yılmaz, Hisar Yayınları, İstanbul.
• GÖLCÜK, Şerafettin-Toprak, Süleyman,(2001). Kelâm, Tarihi, Ekoller, Problemler, Tekin Kitabevi, Konya.
• ISFEHÂNİ, Ebû‟l- Kasım el-Hüseyin b. Muhammed er-Râgıb. (1992).el-Müfredât fî Garîbi‟l-Kur‟an, Beyrut.
• İBN HALDUN, (1989). Mukaddime, (Çev.) Zakir Kadiri Ugan, İstanbul.
• İBN MANZUR, Cemaluddin Muhammed. (trs). Lisânü‟l-Arab, Beyrut.
• KÂDİ Abdulcebbar, (trs.).ŞerhuUsuli‟l-Hamse. (Thk.) Abdülkerim Osman, Kahire.
• KUTLU, Sönmez, (2002). İslâm Düşüncesinde İlk Gelenekçiler, Kitabiyat yayınları, Ankara.
• ------, (2002). “Kerramiye”, DİA, C.25, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• MATÜRÎDÎ, Ebû Mansur Muhammed b. Mahmud. (2005).Kitâbu‟t-Tevhid, (Terc. Ve Hazırlayanlar) Bekir Topaloğlu ve Muhammed Aruçi, İSAM, Ankara.
• ------,(2005). Te‟vilâtü Ehli‟s-Sünne, (Tahk.Mecdi Basellum), Darül-Kütübü‟l-İlmiye, Beyrut.
• ------,(2005). Te‟vîlâtü‟l-Kur‟ân, (İlmî kontröl.) Bekir Topaloğlu, Mîzân Yayınları, İstanbul.
• MÜSLİM,Ebû‟l Hüseyin Müslim b. el-Kuşeyri, (1981).Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• NESEFİ, Ebû‟l-MuînMeymun b. Muhammed. (trs).Bahru‟l-Kelâm Fi AkadiEhli‟l-İslâm (Çev.) Cemil Akpınar. Konya.
• -----,(2010). Kitâbü‟t-TemhidLiKavâidi‟t-Tevhid, (Çev.) Hülya Alper, İstanbul.
• ORAL, Osman, (2014). Kelam Tarihi ve Terimleri, Tiydem Yayınları, Ankara.
• -------, (2014). İslâm İnanç Esasları, Tiydem Yayınları, Ankara.
• -------, (2014). İmânın Pratik Tezâhürü Salih Amel, Tiydem Yayınları, Ankara.
• -------, (2015). Kelâm ve İslam Mezheplerine Göre Başkanlık ve Seçimi, Ankara.
• ÖĞÜK, Emine, (2014). “İmânda Etkin olan Temel Unsurlar; Akıl, Kalp ve Beden”, Kelam Araştırmaları Dergisi, S.12: 1, Ankara.
• ÖZ, Mustafa, (2007). “Rafiziler”, DİA, C.34, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• --------, (2011). “Teberri”, DİA, C.40, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• ÖZCAN, Hanifi, (1992). Epistemeolojik Açıdan İmân, İstanbul.
• PEZDEVÎ, Ebû‟l-Yusr Muhammed. (1988).Usulu‟d-Din, (Çev.). Şerafettin Gölcük, Kayahan Yayınları, İstanbul.
• RAZİ, Fahreddin,(1978). el-Muhassal, Kelâma Giriş, (Terc.) Hüseyin Atay, Ankara.
• ------,(1990). Mefatihu‟l-Gayb, Tefsir-i Kebir, Daru‟l-Kütübi‟l-İlmiyye, Beyrut.
• SABUNİ, Nureddin. (1995).el-Bidaye fi Usuli‟d-Din, Maturidiyye Akaidi, (Terc.) Bekir Topaloğlu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• SİNANOĞLU, Mustafa, (2000), “İmân”, DİA, C. 22, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• SÜLÜN, Murat, (2005). Kur‟an-ı Kerim Açısından İmân-Amel İlişkisi, Ensar Neşriyat, İstanbul.
• ŞEHRİSTANİ, Ebû‟l-Feth Abdülkerim, (trs). el-Milel ve‟n-Nihal, (Nşr.) M.S. Kilani, Beyrut.
• TAFTAZÂNÎ, Sa‟duddin Mesut b. Ömer, (1999). Şerhu‟l-Akaid, (Terc.)Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• TAHANEVİ, (1996). KitabuKeşşafiIstılâhâti‟l-Funûnve‟l- Ulûm, (Tahk.) Ali Dahruc, Mektebetü Lübnan, Beyrut.
• TİRMİZİ, Ebû İsa Muhammed b. İsa. (1981).Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul.
• ÜZÜM, İlyas, (2010). “Şia”, DİA, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• WATT, W.M. (2010), İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, (Çev.)E.RuhiFığlalı, Ankara.
• YEŞİLYURT, Temel, (2003). “Alevi-Bektaşi Düşüncesinde İmân”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.8, Elazığ.
• -------, (2004). “Ebu Hanife‟nin İtikadi Düşünce Sisteminde Yorumun Evrenselliği/ Kapsamlılığı Sorunu”, Kelâm Araştırmaları Dergisi, S.2: 1, Ankara. ZEBİDİ, Muhammed Murtaza ArusminCevahiri‟l-Kamus, Mektebetül-İlmiye Beyrut. el-Hüseyni el-Vasıti el-Hanefi. (trs).Tâcü‟l