HÜRRİYET KASİDESİ’NDEN KIRK YIL SONRA HÜRRİYET MEVLİDİ

Yıl 2018, Sayı: 20, 281 - 293, 01.06.2018

Ayşe Sağlam

Öz

Tanzimat Dönemi’nin önemli metinlerinden biri olan Hürriyet Kasidesi, gerek muhtevasıyla gerekse üslubuyla yayımlandığı yıllarda ve sonrasında Türk edebiyatında derin tesirler bırakmıştır. Eserde ele alınan mefkûrenin evrenselliği ve şairin içten duygularını okuyucuya intikal ettirebilmesi, eseri kendi çağının ötesine taşımıştır. Dönemin yazın dünyasına yeni değerler katan bu şiir, devrin edip ve düşünürlerinin yanı sıra sonraki kuşaklara da ilham kaynağı olmuştur. Öyle ki yazımından yıllar sonra bile bu şiire birçok nazire yazılmıştır. Kendi çağını aşan bu kasideye yazılan nazirelerden biri de Hanili Salih Bey’e aittir. Diyarbakırlı bir şair olan ve şairlik yönü âlim kimliğinin gölgesinde kalan Salih Bey, Hürriyet Kasidesi’nin yayımından yaklaşık kırk yıl sonra Mevlid-i Hürriyet başlıklı bir şiir kaleme almıştır. Şiirde İttihat ve Terakki Cemiyeti yönetiminde vuku bulan birçok sosyal ve siyasi hadise sert bir dille eleştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Hürriyet Kasidesi, Mevlid-i Hürriyet, İttihat ve Terakki Cemiyeti, Hanili Salih Bey

HÜRRIYET MAWLID AFTER FORTY YEARS FROM HÜRRIYET ODE

Öz

Hürriyet Ode which is one of the important texts of Tanzimat Period has had profound influences not only its content and style but also in the years it was published and later in Turkish literature.The universality of goal regarded in the work and the ability to convey the sincere and sincere feelings of the poet to the reader have moved the work beyond his own age.This poem which adds the new values to the world of literature has been a source of inspiration for later generations as well as scholars and philosophers of the period.Even so many years later from its writing,it has been replied in kind to this poem more than once.One of the parallels written to this ode which goes beyond his own age belongs to Hanili Salih Bey,as well.Salih Bey who is a Diyarbakır poet and his poesy being in the shadow of his scholary identity has been written down a poem titled Mawlid-i Hürriyet about after forty years from the publication of Hürriyet Ode.In the poem,many social and political events taking place under the Committee of Union and Progress have been criticized harshly

Anahtar Kelimeler

Hürriyet Ode, Mawlid-i Hürriyet, the Committee of Union and Progress, Hanili Salih Bey.

Kaynakça

• Akşin, Sina (1980), 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Beydilli, Kemal (2013), “Yeni Osmanlılar Cemiyeti”, İslâm Ansiklopedisi, C:43, s.: 430-433, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Burak, Mehmet Durdu (2003), “Osmanlı Devleti’nde Jön Türk Hareketinin Başlaması Ve Etkileri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S: 14, s.: 291-318, Ankara.
• Çalışkan, Adem (2014), “Namık Kemal’in Hürriyet Kasîdesi ve Tahlili”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C: 7, S: 31, s.: 81-118.
• Ekrem, Ali (1998), Namık Kemal, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Enginün, İnci (2007), Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, Ankara.
• Findley, Carter V. (1994), Osmanlı Devletin’de Bürokratik Reform Bâbıâli (1789-1922) (Çev. Latif Boyacı ve İzzet Akyol), İz Yayıncılık, İstanbul.
• Hanioğlu, Şükrü (1985), Bir Siyasal Örgüt Olarak İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük (1889-1902), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Hanioğlu, M. Şükrü (2001), “Jön Türkler”, İslâm Ansiklopedisi, C:23, s.: 584-587, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Işık, İhsan (2014), Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar, Diyarbakır Valiliği Yayınları, Semih Ofset, Ankara.
• Kaplan, Mehmet (1948), Namık Kemal Hayatı ve Eserleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Kaplan, Mehmet (2008), Şiir Tahlilleri I, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Kocatürk, Vasfi Mahir (1966), Namık Kemal’in Şiirleri, Edebiyat Yayınevi, Ankara.
• Kolcu, Ali İhsan (2009), Tanzimat Şiiri I, Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum.
• Mardin, Şerif (1989), Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Okay, M. Orhan (2007), “Tanzimatçılar: Yenileşmenin Öncüleri (1860-1896)”, Türk Edebiyatı Tarihi (Editör Talât Sait Halman vd.), C: 3, s.: 61-82, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• Önberk, Nevin (1993), “Namık Kemal’de Özgürlük Fikri”, Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal, s.:93-115, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara.
• Pala, İskender (1989), Namık Kemal’in Tarihî Biyografileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2010), XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Tunçay, Mete (1989), “Siyasal Tarih (1908-1923)”, Çağdaş Türkiye 1908-1980 (Yayın Yönetmeni Sina Akşin), C:4, s.:27-81, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Tüzün, Gürel (1988), Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi, Ana Yayıncılık, C: 12, s.: 154-155, İstanbul.
• Uçman, Abdullah (2006), “Namık Kemal”, Tanzimat Edebiyatı (Koordinatör İsmail Parlatır), s. 201-288, Akçağ Yayınları, Ankara.