MERKEZ BANKASI DÖVİZ REZERVİ VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA 1995-2019

Yıl 2020, Sayı: 25, 238 - 249, 19.10.2020

Pelin Gogul

Öz

Uluslararası rezervler; Merkez Bankalarının kontrolünde olan, kullanıma hazır, likit ve uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklar olarak Merkez Bankalarına ekonominin likiditesini kontrol etme gücü sağlar. Merkez Bankalarının ekonomideki istikrarı yerine getirebilmesi için ekonomideki para miktarını diğer bir değişle likiditeyi istenilen düzeyde tutabilme yeteneğine sahip olması gerekir. Döviz rezervleri kullanıma hazır dış varlık olması açısından finansal krizlere açıklık göstergesi olarak da görülebilmektedir. Döviz rezervlerine etki eden faktörlerin başında cari hesap dengesi gelmektedir. Cari hesap açığı sermaye hesabı tarafından giderilmediği durumda resmi rezerv hesabı tarafından bu açık finanse edilir. Bu durum resmi rezerv hesabı üzerinde baskı yaratarak para politikalarının ve döviz kuru rejiminin sürdürülebilirliğini etkilemektedir. Bu noktada cari hesap dengesi ve döviz rezervi arasındaki uzun dönemli ilişkinin tespiti önemli olmaktadır. Türkiye’de Merkez Bankası döviz rezervi ve cari hesap dengesi ilişkisinin incelendiği bu çalışmada zaman serisi yöntemlerine başvurularak uzun dönemli ilişki araştırılmak istenmiştir. Çalışmada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Veri Dağıtım sisteminden elde edilen aylık veriler kullanılarak 1995Q1-2019Q12 dönemi incelenmiştir. Öncelikle değişkenlerin durağanlıkları ADF, PP ve KPSS birim kök testleri ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Değişkenlerin aynı dereceden durağan olduğu görülerek değişkenler Engle Granger Eş Bütünleşme testine tabi tutulmuştur. Çalışma sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli ve negatif ilişkiyi doğrulayan bulgular elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankası Döviz Rezervi, Cari Açık, KPSS Birim Kök Testi, Engle Granger Eş Bütünleşme testi

AN AMPIRIC APPLICATION ON THE CENTRAL BANK EXCHANGE RESERVE AND CURRENT DEFICIT 1995-2019

Öz

International reserves; controlled by the monetary authorities of countries, ready for use, capable of being converted into each other and provides Central Banks with the power to control the liquidity of the economy as assets recognized as international payment instruments. In order for the Central Banks to fulfill the stability in the economy, the amount of money in the economy should have the ability to keep the liquidity at the desired level. Foreign exchange reserves can also be seen as an indicator of openness to financial crises in terms of being a ready-to-use foreign asset. Current account balance is the main factor affecting foreign exchange reserves. In case the current account deficit is not eliminated by the capital account, this deficit is financed by the official reserve account. This affects the sustainability of monetary policies and exchange rate regime by putting pressure on the official reserve account. At this point, determining the long-term relationship between the current account balance and the foreign exchange reserve is important. The Central Bank's foreign exchange reserves and current account balance relations in Turkey are examined with reference to the time-series methods, this study aimed to investigate long-term relationship. In the study period 1995Q12019Q12 Central Bank of the Republic of Turkey using monthly data obtained from the data distribution system has been investigated. First of all, stationarity of variables was tried to be determined by ADF, PP and KPSS unit root tests. The variables were subjected to the Engle Granger Cointegration test, seeing that the variables were equally stable. As a result of the study, findings confirming the long-term and negative relationship between the variables were obtained

Anahtar Kelimeler

Central Bank Foreign Exchange Reserve, Current Account, KPSS Unit Root Test, Engle Granger

Kaynakça

• Aİzenman J., Lee Y., Rhee Y., (2007) “International Reserves Managment and Capital Mobility in a Volatile World: Policy Consideration and a Case Study of Korea”, Journal of Japanese and Internationl Economies, 21(1), pp: 1-15
• Dickey, D. A. ve Fuller W. A. (1979). “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, (74) ss. 427-431.
• Dickey, A.D., Fuller, W.A. (1982). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, Vol 49, No:4,1057-1072
• Eğilmez M. (2017) “Merkez Bankası Rezervleri Yeterli mi?” Kendime Yazılar. http://www.mahfiegilmez.com/
• Engle, F. E. ve Granger C. W. J. (1987). “Co-integration and Error Correction: Representation and Testing”, Econometrica, (55), ss. 251-276
• Gujarati, N.D. (1995). Basic Econometrics, İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım
• Kelly M.(1970) “The Demand for International Reserves”, The American Economic Review, 60(4), pp: 655-657
• Kılcı E. N.(2019) New Trends in Central Banking in Turkey; A Study on the Reserve Option Mechanism and the Asymmetric Interest Rate Corridor. Muhasebe ve Finansman Dergisi-Ağustos Özel sayı.
• Kwiatkowski, D., Phillips P..C.B., Schmidt P., Shin, Y. (1992). the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root”, Journal of Econometrics, p.p. 159-178
• Mulder, C. and M. Bussıère; (1999), “External Vulnerability in Emerging Market Economies: How High Liquidity Can Offset Weak Fundamentals and the Effects of Contagion”, International Monetary Fund Working Paper, pp. 1-40
• Özdemir D., Karabulut K. (2015) Optimal Rezerv Düzeyi: Türkiye Uygulaması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. Cilt: 52 Sayı: 599
• Phillips, P. C. ve Perron P. (1988). “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75, ss. 335–346
• Romero A.M. (2005) “Comparative Study: Factors that Affect Foreign Currency Reserve in China and India”, Honors Project, Economics Department, Illinois Wesleyan Universty, United States. https://digitalcommons.iwu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1032&context=econ_honproj TCMB Elektronik veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
• Wıjnholds, J. O. D. B. and A.Kapteyn; (2001), “Reserve Adequacy in Emerging Market Economies”, IMF Working Paper, pp. 1-49