DİYÂRBEKİRLİ MEHMED SAÎD PAŞA’NIN BİBLİYOGRAFYASI

Yıl 2016, Sayı: 15, 1 - 6, 01.06.2016

Özkan Ciğa

Öz

XIX. yüzyılda yaşayan ve devrin önde gelen ilim adamlarından biri olan Diyârbekirli Mehmed Saîd Paşa devlette çeşitli vazifelerde bulunmuş, aynı zamanda dil, edebiyat, teori, tarih ve matematik ilimlerine dair birbirinden değerli pek çok eser kaleme almıştır. Mehmed Saîd Paşa, tarihçi kimliğinin yanı sıra özellikle şiir ve belâgat alanında yazdığı eserleriyle öne çıkmıştır. Onun önem arz eden hayatı, edebi kişiliği ve eserlerinin her dönemde araştırılmaya muhtaç bir hazine değerinde olduğu söylenebilir. Saîd Paşa ile ilgili sağlıklı bir çalışmanın yapılabilmesi, daha önce yapılmış olan çalışmaların Saîd Paşa’nın hangi yönlerine yoğunlaştığının bilinmesiyle mümkündür. Bunun için Saîd Paşa’nın bibliyografyasının hazırlanması önem arz etmektedir. Bu bibliyografya, kitaplar, tezler, makaleler, bildiriler ve Mehmed Saîd Paşa’dan bahseden kitap, temel biyografik kaynaklar ve ansiklopediler olmak üzere beş başlıktan oluşur

Anahtar Kelimeler

Diyârbekirli Mehmed Saîd Paşa, Bibliyografya, Saîd Paşa’nın Hayatı ve Eserleri

DİYARBEKİRLİ MEHMED SAİD PASHA’S BİBLİOGRAPHY

Öz

Diyarbekirli Mehmed Said Pasha who lived in XIX. century and one of the leading scholars worked various duties in state and he wrote many valuable from each other works about language, literature, theory, history and mathematics. Mehmed Said Pasha was knew writer poetry and rhetoric works as well as he was historian. We can point out that his works, life, literary personality is a treasure to research. That's why previous studies are important to learn his works features and his literary personality. The aim of this work is listing books, theses, articles, papers about Mehmed Saîd Pasha

Anahtar Kelimeler

Diyarbekirli Mehmed Said Pasha, Bibliography, Said Pasha’s life and works

Kaynakça

• AYDOĞAN, Saliha (2009), Diyârbakırlı Sa’id Paşa Mîzânü’l-Edeb, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• ERDOĞAN, Kenan (2004), Diyarbakırlı Saîd Paşa Dîvânı, Manisa.
• EREN, Yavuz (2015), Tabsıratü’l-İnsân (İnsana Tutulan Ayna), İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• AYDOĞAN, Saliha (2007), “Sa‘id Paşa Mizanü’l-Edeb (İnceleme-Metin-Dizin)” (Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı (Eski Türk Edebiyatı) (Danışman: Doç. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK) Ankara.
• BALTA, Nuran (2009), “Türk Edebiyatı Tarihi Edebiyat Nazariyesi Geleneğinde Mîzânü’l-Edeb’in Yeri” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, (Danışman: Prof. Dr. Recep Duymaz) Edirne.
• FİDANCI, Mahmut (1986), “Saîd Paşa Mizanü’l-Edeb” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• MERCAN, İlyas (1988), “Mîzânü’l-Edeb Diyarbakırlı Saîd Paşa” (Bitirme Tezi) Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü İzmir.
• ALBAYRAK SAK, Vesile (2013), Saîd Paşa’nın Kaside-i Bürde Tahmisi, Turkish Studies=Türkoloji Araştırmaları: Edebiyat Prof. Dr. Mustafa Argunşah Armağanı 8, s. 9 (Yaz): 523-559.
• ATALAY, Mehmet (2007), Ebu’l-Feth el-Bustî’nin Kasîde-i Nûniyye’sinin, Diyarbakırlı Saîd Paşa Tarafından Yapılan Türkçe Manzum Tercümesi, 05.07. .
• ERDOĞAN, Kenan (1999), Klasik Mi‘râciyyelerden Farklı Bir Mi‘râciyye: Saîd Paşa ve Mi’râciyyesi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.12, s. 163- 185 Erzurum.
• ERDOĞAN, Kenan (2001), Saîd Paşa Divanına Göre XIX. Yüzyıl Divan Şiirinde Görülen Bazı Değişimler, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi S.9, s.83- 106 Konya.
• ERMİŞ, Hamza (2006), Mîzânü’l-Edeb Diyarbakırlı Saîd Paşa, Şirket-i Mürettebiyye Matbaası, İstanbul 1305/1888, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13 s. 241- 244 Kitap Tanıtımı.
• KADIOĞLU, İdris (2009), Diyarbakırlı Saîd Paşa Divanı, Divandaki Sade Türkçe Şiirler ve Şairin Hikmetli Beyitlerine Ali Emiri Efendi’nin Yazdığı Nazireler, T.C. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi (Düsbed) Nisan Yıl-1 S.1
• HACIMÜFTÜOĞLU, Nasrullah (1988), Belâgat Ekolleri ve Anadolu Belâgat Çalışmaları, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, S.8, s.116. Erzurum.
• YEŞİLÇİÇEK, Vedat (2010), Edebiyatımızda “Nazariyat Tartışmaları” ve Mizanü’l Edeb Adlı Eserin Bu Tartışmadaki Yeri ve Önemi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/2, 115-123.
• ARSLAN, Mustafa Uğurlu (2015), “Osmanlı Tarih ve Edebiyat Mecmuası’nda Saîd Paşa ve Süleyman Nazif’in İzleri” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• ÇALDAK, Süleyman (2015), “İlm-i Ma’ânî ve Saîd Paşa’nın Katkıları” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• DAĞLAR, Abdülkadir (2015), “Millî Belâgat Devri Dâiresinde Sid Paşa’nın Arûz İmlâsına Dâir Dikkati” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• ERDOĞAN, Kenan (1999), “Saîd Paşa Divanı’na göre XIX. yüzyıl Divan şiirinde görülen bazı Değişmeler.” VII. Milletler Arası Türkoloji Kongresi, İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. 8 - 12 Kasım.
• ERDOĞAN, Kenan (2015), “Doğruluğu Şiar Edinen Bir Şair Saîd Paşa ve Yeni Dört Manzumesi” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır
• KADIOĞLU, İdris (2006), “Havası şairlere iyi gelen büyülü Şehir Mardin'in Ali Emîrî ve Saîd Paşa’nın hayatındaki Yeri.” I. Uluslararası Mardin tarihi sempozyumu bildirileri = 1 st international symposium of Mardin history papers: 26-27-28 Mayıs 2006. Editör İbrahim Özcoşar, Hüseyin H. Güneş. Mardin: Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi.
• KADIOĞLU, İdris (2015), “Saîd Paşa ve Tenezzüh Şiiri” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• KAYA, Muhammet (2015), “Belâgat-ı Lisân-ı Osmânî ile Mîzânu’l-Edeb’in Muhtevâlarını Mukayese Denemesi” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• KILIÇ, Atabey (2015), “Saîd Paşa Dîvânı’nın Neşri Üzerine Notlar” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• KOÇOĞLU, Turgut (2015), “Sa’id Paşa’nın Tahmid’i Üzerine Düşünceler” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• KONCU, Hanife (2015), “Vardır Söyleyecek Çok Sözüm Sana – Saîd Paşa’nın Bir Şiir Defteri Üzerine Bazı Düşünceler” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• MERMUTLU, Bedri (2015), “Diyarbekirli Saîd Paşa’nın Kişisel ve Memuriyet Hayatına Ait Belgeler” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• PAKSOY, Kezban (2015), “Saîd Paşa’nın Mizânü’l-Edeb’i ile Mehmed Şükrî’nin İlm-i Belâgat’ının Mukayeseli Değerlendirmesi” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• TANYILDIZ, Ahmet (2015), “Saîd Paşa’nın Nuhbetu’l-Emsâl Adlı Eseri Üzerine” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• TANYILDIZ, Ahmet (2014), “Akrabalık Yönüyle Diyarbakırlı Dîvân Şairleri” Uluslar arası VIII. Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu, 15-16 Kasım Diyarbakır.
• TİMUR, Kemal (2015), “Mekân ve İnsan Bağlamında Diyarbakırlı Sıradışı Şahsiyetler” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• TUĞLUK, İbrahim Halil (2015), “Saîd Paşa’nın Mir’âtü’l-İber Adlı Eseri Üzerine” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• ÜNVER, Süheyl, Tuna Nezihe (1960), “XVIII. Asırda Sırf Türkçe Manzumelere Üç Yeni Örnek”, 8.Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957, TDK yayınları S.179, s.165-168. Ankara.
• YAVUZ, Seyit (2015), “Saîd Paşa Dîvânı’nda Yer Alan Atasözleri ve Deyimler Üzerine” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• YETİŞ, Kazım (2015), “Diyarbakırlı Sait Paşa’nın Klâsik Şiir İle İlgili Tenkitleri ve Bu Şiirden Beğendikleri” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• YILDIZ, İrfan (2015), “Mimari ve Süsleme Özellikleri Bakımından Sait Paşa (Süleyman Nazif) Evi” Saîd Paşa ve Süleyman Nazif Sempozyumu, 26-27 Mart Diyarbakır.
• AKYÜZ, Kenan (1958), Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi 2.b. Doğuş Matbaası, s. 361,385 Ankara.
• Ali Emîrî (1327), Tezkire-i Şuarâ-yı Âmid, İstanbul.
• Ali Emîrî (1336), Osmanlı Tarih ve Edebiyatı Mecmuası, İstanbul.
• Ali Emîrî (1918), Osmanlı Vilâyât-ı Şarkıyyesi, Evkaf-ı İslamiyye Matbaası, İstanbul.
• Ali Emiri Efendi (2003), Esâmî-i Şuarâ-yı Âmid (Haz. Galip –Nurhan Güner) Ankara.
• Bağdatlı İsmail Paşa (1951-1955), Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâ’ü’l-Mü’ellifîn ve Âsâru’lMusannifîn C.1 s. 392 İstanbul.
• BANARLI, Nihad Sâmi (2001), Resimli Türk Edeiyatı Tarihi, C.2 Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• BEYSANOĞLU, Şevket (1997), Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları Birinci ve İkinci Cilt, San Matbaası, Ankara.
• Bursalı Mehmed Tâhir (2009), Osmanlı Müellifleri (Hz. Mustafa Tatcı, Cemal Kurnaz) C.2 s.241-244 Ankara.
• GÖVSA, İbrahim Alâeddin (1933-1935), Meşhur Adamlar, C.1 s. 339-340, İstanbul.
• GÖVSA, İbrahim Alâeddin (1933),Süleyman Nazif, İstanbul: Semih Lütfü Yayınevi.
• GÜR, Muhammet (1992), Makale ve Mektuplarına Göre Süleyman Nazif, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı Doktora Tezi, s. 8-10, İstanbul.
• İNAL, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2002), Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş-Şuarâ), [Haz. İbrahim Baştuğ] Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları C.4, s. 2059-2064, Ankara.
• KARAKAŞ, Şuayb (1988), Süleyman Nazif, KTBY, Ankara.
• KURGAN, Şükrü (1955), Süleyman Nazif, Varlık Yayınları, İstanbul.
• ÖZERDİM, S.Nabi (1958), Süleyman Nazif, İstanbul.
• PARMAKSIZOĞLU, İsmet (1980), Sa’id Paşa, Diyarbekirli Mehmed Türk Ansiklopedisi, C. XXXVIII, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
• REŞAD, Faik (1312), Eslâf, Âlem Matbaası, C. II, s. 19 İstanbul.
• SÜREYYA, Mehmed (1996), Sicill-i Osmanî, [Haz.Nuri Akbayar-Seyyit Ali Karaman] Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Tahirü’l-Mevlevî (1994), Edebiyat Lügatı, İstanbul.
• TUMAN, M. Nâil (2001), Tuhfe-i Nâilî (Hz. Mustafa Tatcı, Cemal Kurnaz) C.1, s. 438 Bizim Büro Yayınları, Ankara.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Saîd Mehmed Paşa (Diyarbakırlı) Dergâh Yayınları, C.7, s. 430.