SAİD PAŞA’NIN MİR’ÂTÜ’L-İBER ADLI ESERİ ÜZERİNE

Yıl 2016, Sayı: 15, 96 - 105, 01.06.2016

İbrahim Halil Tuğluk

Öz

Osmanlı devletinde tarih ile ilgili birçok eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerden bir kısmı Dünya tarihini konu edinen eserlerdir. Bu tür eserlerde genellikle insanlığın gidilebilen en eski tarihî kaynaklarına uzanılmaya çalışılır. Bu eserlerden biri de 19. yüzyılda dünya tarihini konu edinen Diyarbakırlı Said Paşa’nın Mir’âtü’l-İber adlı dokuz ciltlik eseridir. İstanbul’da Karabet ve Kasbar matbaasında 1304’te yayımlanan eser, tarih ilmi ve tarih ilminin yararlandığı yardımcı ilimlerle ilgili bilgi veren bir mukaddime ile başlar. Daha sonra insanlığın başlangıcından itibaren tarihin aşamalarını inceler. Bu çalışmada Said Paşa’nın Mir’âtü’l-iber adlı eseri tanıtılacaktır

Anahtar Kelimeler

Said Paşa, Mir’âtü’l-İber, tarih, tarih yazıcılığı, mukaddime, muhteva

ON THE WORK OF SAID PASHA CALLED MIR’ATU’L –IBER

Öz

A lot of works about history have been written in period of Ottoman Empire. Some of these works are about the history of the world. In these works it is usually tried to approach to the oldest historical sources of the humanity as much as possible. One of these works that is belonging to Said Pasha from Diyarbakır is a work called Mir’atu’l-Iber written in 19th century which is about history of the world and consisting 9 books. The work that has been published in Karabet and Kasbar press in 1304 starts with an introduction that informs about history knowledge and auxiliary knowledge from which knowledge of history is benefitting. Afterwards it analyzes stages of the history beginning from humanity

Anahtar Kelimeler

Said Pasha, Mir’atu’l-Iber, history, historiography, introduction, content

Kaynakça

• Ali Emirî Efendi: Esâmî-i Şu‘arâ-yı Âmid / Ali Emîrî Efendi; (hzl. Galip Güner-Nurhan Güner), Ankara, 2003.
• Beysanoğlu, Şevket, Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları, C. II, İstanbul, 1957, s. 15.
• Erdoğan, Kenan, Diyarbakırlı Said Paşa Dîvânı, Manisa 2004.
• Fidancı, Mahmut, Said Paşa, Mizanü’l-Edeb, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1986.
• İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri, C. 3, Ankara, 2002, s. 1608-1613.
• Kadıoğlu, İdris, “Diyarbakırlı Said Paşa Divanı Divandaki Sade Türkçe Şiirler ve Şairin Hikmetli Beyitlerine Ali Emiri Efendi’nin Yazdığı Nazireler”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elektronik Dergisi (DÜSBED), Nisan, 2009, YIL: 1, S. 1, s. 2.
• Nakıp, Tahir, Osmanlı Devleti’nde Geç Dönem Târîh-i Umûmiler, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006, s. 85-90.
• Özcan, Abdülkadir, “Osmanlı Tarihçiliğine ve Tarih Kaynaklarına Genel Bir Bakış” FSM Üniversitesi İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1 (2013) Bahar. s. 272.
• Şanlı, Bilal, Osmanlı Dönemi, Diyarbakırlı Dîvân Şairleri, Diyarbakır, 2013. (Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s. 298-309.
• Tevfikoğlu, Muhtar, Ali Emîrî Efendi, Ankara, 1989.
• Yinanç, Mükrimin Halil, “Tanzimattan Meşrutiyete Kadar Bizde Tarihçilik”, Maarif Matbaası, İstanbul, 1940.