ŞİİRİN ALIN YAZISI: MAZMÛN

Yıl 2016, Sayı: 16, 1 - 13, 01.09.2016

Abdülkadir Dağlar

Öz

Bu makâlede, geleneksel edebiyât teorileri ışığında şiirin kaynağı araştırılmış; “mazmûn”, bir ses ve söz sanatı olan şiirin, ses ve söz dünyâsında duyulur olmadan önceki sâbit hâli olarak kabûl edilmiştir. Geleneksel İslâm kozmogonisinde yaratılışın aşamalarından biri olan “A‘yân-ı Sâbite”nin yer aldığı kabûl edilen “Levh” ya da kader levhası, mazmûnların da kaynağı kabûl edilmiştir. Ayrıca, sanat ontolojisi çerçevesinde edebî eserin tabakalarından biri sayılan “Kader Tabakası”nın da mazmûna karşılık geldiği de bu makâlenin iddiâları arasındadır

Anahtar Kelimeler

Şiir, Mazmûn, Alın Yazısı, Levh

FATE OF THE POEM: MAZMÛN

Öz

In this article, source of the poem was searched for in the light of traditional literature theories; “mazmûn” was accepted as the stable condition of the poem, a figure of sound and speech, before it was heard within the world of sound and speech. “Levh” or board of destiny, on which the “A‘yân-ı Sâbite” – one of the stages of creation in the traditional Islam cosmogony - is accepted to be written, is accepted as the source of mazmûns as well. Moreover, this article also claims that mazmûn equals to the “Layer of Destiny”, which is considered one of the layers of the literary work within the framework of art ontology

Anahtar Kelimeler

Poem, Mazmûn, Fate, Levh

Kaynakça

• Akkaya, Hüseyin. (1996), Nevres-i Kadîm and His Turkish Dîvân, Part 2, Harvard University.
• Akkuş, Metin. (1993), Nef‘î Dîvânı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Akyüz, Kenan–Beken, Süheyl–Yüksel, Sedit–Cunbur, Müjgan. (2000), Fuzûlî Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Arslan, Mehmet–Aksoyak, İ. Hakkı. (1998), Gelibolulu Âlî Riyâzü’s-Sâlikîn, Sivas.
• Bilgin, Azmi. (2011), Nigârî [ö. 1885] Dîvân. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10638,nigar-i-divani-azmi-bilgin-pdf.pdf?0 [erişim tarihi: 07. 01. 2016]
• Ceylan, Ömür. (2003), Hânedanda Bir Âsî Âsaf -Dâmâd Mahmûd Celâleddîn Paşa- Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Dağlar, Abdülkadir. (2014), “Şiirin Mazmûn Hâli”, Metnin Hâlleri: Osmanlı’da Telif, Tercüme ve Şerh, Klasik Yayınları, İstanbul, s. 196-247.
• Ercan, Özlem. (2008), Peşteli Hisâlî Divânı, Gaye Kitabevi, Bursa.
• Esir, Hasan Ali. Lâmiî Çelebi Ferhâd ile Şîrîn (Metin). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10697,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 07. 01. 2016]
• İnce, Adnan. (1994), Mîrzâ-zâde Mehmed Sâlim Dîvânı, Ankara.
• İpekten, Haluk. (1990), Nâ’ilî Divânı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Kavruk, Hasan. (2001), Şeyhülislâm Yahyâ Divânı, MEB Yayınları, Ankara.
• Karakoç, Sezai. (2003), Gün Doğmadan -Şiirler-, Diriliş Yayınları, İstanbul.
• Kırbıyık, Mehmet. Kâtib-zâde Sâkıb Dîvânı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10622,katibzade-sakibpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 07. 01. 2016]
• Küçük, Sabahattin. (1994), Bâkî Dîvânı, TDK Yayınları, Ankara.
• Mermer, Ahmet. (1997), Karamanlı Aynî ve Dîvânı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Özel, İsmet. (1994), Cinayetler Kitabı, Oğlak Yayınları, İstanbul.
• Şentürk, Ahmet Atillâ. (1994), “Osmanlı Edebiyatında Felekler, Seyyare ve Sabiteler (Burçlar)”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 90, s. 131-179.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. (1998), Bütün Şiirleri, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Tarlan, Ali Nihad. (1997), Necati Beg Divanı, MEB Yayınları, İstanbul.
• Tulum, Mertol–Tanyeri, M. Ali. (1977), Nev‘î Divan Tenkidli Basım, İÜEF Yayınları, İstanbul.
• Tunalı, İsmail. Sanat Ontolojisi, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• Yılmaz, Kâşif. (2001), Güftî ve Teşrîfâtü’ş-Şu‘arâsı, AKM Yayınları, Ankara.