THE EVALUATION OF THE VERSES RELATED TO ACCOUNTING IN THE QUR'AN IN THE CONTEXT OF THE BASIC PRINCIPLES OF ACCOUNTING

Yıl 2021, Sayı: 28, 60 - 83, 29.10.2021

Arif Gümüş

Öz

Religions have made significant contributions to economic relations and therefore, to the development of accounting, as on many social relations. Life in the religion of Islam is based on the balance of the world and afterlife. In the religion of Islam, which deals with the life of the world in integrity, there are some basic principles of economy as well as some detailed rules regarding commercial relations. Many of these principles and rules are linked to accounting science. Although there are many concepts, rules and principles related to accounting science in the Quran, this relationship has not been adequately addressed in studies conducted so far. This study aims to establish a relationship with accounting in issues such as registration, measurement and weighing, interest, alms, partnership, pilgrimage and employment contract in the Quran and contribute to filling the gap in this field. In this context, the approach of the religion of Islam to accounting and its contribution to the development of accounting have been discussed from different aspects.

KUR’AN’DAKİ MUHASEBEYLE İLGİLİ AYETLERİN MUHASEBENİN TEMEL İLKELERİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

İnsanlık tarihi kadar eski olan muhasebe mali nitelikteki işlemleri bilgi kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde kayıt edip, sınıflandırarak anlamlı raporlar halinde sunmaktadır. Muhasebe biriminin yaptığı işlemlerin doğruluğu ve güvenirliliğinin yüksek olması istenir. Günümüzde muhasebe işlemlerinin yapılmasında kanunlar, Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri ve ilgili mevzuatlara göre hareket edilmektedir. Küreselleşme ile beraber ortak bir kayıt kültürü oluşturmak için uluslararası standartlar uygulanmaya çalışılmaktadır. Toplumsal ilişkilerde değişime sebebiyet veren ekonomik, siyasal, sosyal, kültürel ve teknolojik değişimler muhasebenin düşünsel, yasal, yapısal ve fonksiyonel açıdan gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir.
Dinler toplumsal pek çok ilişki üzerinde olduğu gibi ekonomik ilişkilere ve dolayısıyla da muhasebenin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. İslam dininde hayat, dünya ahiret dengesi üzerine kurulmuştur. Dünya hayatını da bir bütünlük içerisinde ele alan İslam dininde, ekonomiye dair temel bazı ilkeler yanında ticari ilişkilere dair ayrıntılı bazı kurallar da bulunmaktadır. Bu ilke ve kuralların birçoğu muhasebe bilimiyle bağlantılıdır. Kur’an’da muhasebe bilimiyle ilişkili birçok kavram, kural ve ilke bulunmasına rağmen, bugüne kadar yapılan çalışmalarda bu ilişki yeterince ele alınmamıştır. Bu çalışma Kur’an’da geçen kayıt, ölçü ve tartı, faiz, zekât, ortaklık, hac ve iş akdi gibi konuların muhasebe ile ilişkisini kurmayı ve bu alandaki boşluğun doldurulmasına katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, İslam dininin muhasebeye yaklaşımı ve muhasebenin gelişimine katkısı farklı yönleriyle ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Ekonomi, İslam, Din.

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Kitâbü’z-Zühd, tahk. Muhammed Abdüsselam Şahin, Beyrut.
• Ateş, H. & Ünal, S. (2004) “Devletin Doğduğu Yer: Antik Çağ Ortadoğusu’nda İdari Hayat”, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 21-42.
• Bayram, S., & Kahya, Ö. (2018). Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda Anadolu’daki Hukuki Uygulamalar Üzerine Bazı Değerlendirmeler. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5(17 Prof. Dr. Hüseyin Sever Armağan Sayısı), 75-92.
• Bekiroğlu, H. (2019). Yazma Eserlerden Kodikoloji’ye: Tahkike Giriş. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(2), 855-889.
• Can, A. V. (2008). Bir Ayetin Işığında İslam Dininin Muhasebeye Bakışı. Akademik Bakış, Uluslar arası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (15). 1-10.
• Dalgın, N. (2004). Zekât hükümleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(16), 43-72.
• Demir, Ş. (2007). Kur’an’da Zekât Kavramının Etimolojik Ve Semantik Analizi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (28), 9-30.
• Gökgöz, A. (2011). Tarihsel Perspektifte Muhasebenin Doğuşunu ve Gelişimini Etkileyen Faktörler. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).
• Gümüş, A., & Erkuş, H. Anadolu’da Yazılı Tarihin Başlamasından Sonraki İlk Muhasebe Belge Sistemi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 123-146.
• Fâris, İ., & Ebü’l-Hüseyn Ahmed, M. C. Mu’cemu Mekâyîsi’l-Luğa. Thk.: Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Beyrût.
• İpek, M. (2013). Kur’an’a Göre İnsanın Yaratılış Hikmeti ve Sorumluluğu, EKEV Akademi Dergisi, 17: 57.
• Kallek, C. (1998). “Hisbe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, TDV Yayınları, 1998, 18/133-143.
• Karaman, H., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K., & Gümüş, S. (2013). Kur-an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Nostalji.
• Kizil, C. Akman, V., Zorkalkan, T., & Turkmen, R. (2015), Muhasebenin Tarihine Küresel Kapsamda ve Türkiye Kapsamında Vergisel Bir Bakış, Leges Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (3), 70-87.
• Kizil, C., & Kocur, D. K. (2017). Antik Çağlarda Muhasebe ve Dinlerin Muhasebeye Bakış Açısı (Accounting in Ancient Times and Religions' Perspecive of Accounting). Kesit Akademi Dergisi (The Journal of Kesit Academy), Year, 3, 327-339.
• Kuzuoğlu, R. (2016), Anadolu’nun En Eski Kaynaklarına Göre Faiz, International Human and Nature Sciences Problems and Solution Seeking Congress October 7-9, Sarajevo, 315-324.
• Mukātil b. Suleymân, thk. ‘Abdullâh Mahmûd Şehhâte, Mu’essesetu’t-Târîhi’l-‘Arabî, Cilt: 2, 1423/2002, Beyrut.
• Resmi Gazete (1992). Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği Sıra No: 1 ile ilgili Genel Açıklamalar 26.12.1992 ile 21447 Sayılı Resmi Gazete
• Sevilengül, O. 2014. Genel Muhasebe. Gazi Kitabevi, Ankara, 17. Baskı
• Sezgin, R., & Özyaşar, H. (2017). Afro-Avrasya Ülkelerinde İslami Muhasebe ve Kültürel Paradigmasının Spesifik Özellikleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 511-527.
• Soysaldı, H. M. (2007). Kur'an'ın Getirdiği Evrensel Prensipler. Humanities Sciences, 2(3), 144-166.
• Taberî, Câmiʿu’l-beyân fî tefsîri’l-Ḳurʾân, thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türkî, Cilt: 5, 1422/2001, Kahire.
• Ülkü, S. (2014). Dinlerin Muhasebe Bilimi Üzerindeki Etkileri. III. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi, Bildiriler Kitabı-III, 215-227.
• Yakıt, İ. (1998). Kur’an’da insanın yaratılışı ve evrimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5.