SPACE AS A SOCIAL PRODUCT: IZMIR CUMHURIYET SQUARE

Yıl 2021, Sayı: 28, 336 - 354, 29.10.2021

Ceren Doğan Dervişoğlu

Öz

Urban spaces are formed by shaping of social relations, lifestyles, daily life practices, and political discourse in physical space. Squares, one of the most important urban spaces, are focal points of the city that serve gathering and socialization needs of people, as well as where social movements take place. The socially produced space finds expression in urban squares. In this study, it is investigated how the change of Cumhuriyet Square, which is one of the important squares of Izmir, has changed spatial practices and representation of space during historical process. Production of space takes place through processes such as political decisions, historical events, reactions to these events, and changing daily practices because of them. Because of this situation, production of space is analyzed by making use of Lefebvre's triple dialectic. Relationship between social and cultural events and production of space is tried to be established through example of Cumhuriyet Square.

Anahtar Kelimeler

Production of Space, Lefebvre, Cumhuriyet Square, Urban Square

SOSYAL ÜRÜN OLARAK MEKAN: İZMİR CUMHURİYET MEYDANI

Öz

Kentsel mekanlar, toplumsal ve sosyal ilişkilerin, yaşam tarzlarının, gündelik yaşam pratiklerinin, iktidar söylemin fiziksel mekan içinde şekillenmesi ile oluşmaktadır. En önemli kentsel mekanlardan olan meydanlar, insanların toplanma, sosyalleşme ihtiyaçlarına hizmet eden, aynı zamanda toplumsal hareketlerin gerçekleştiği kentin odak noktalarındandır. Toplumsal olarak üretilen mekan, kentsel olarak da meydanlarda ifade bulmaktadır. Bu çalışmada İzmir'in önemli meydanlarından biri olan Cumhuriyet Meydanı’nın tarihsel süreç içinde değişiminin mekansal pratikleri ve mekan temsilini nasıl değiştirdiği araştırılmaktadır. Mekanının üretimi, siyasi kararlar, tarihsel olaylar, bu olaylara verilen tepkiler, bu olayların gündelik pratikleri değiştirmesi gibi süreçlerden geçerek gerçekleşmektedir. Bu durumdan dolayı, Lefebvre'nin üçlü diyalektiğinden faydalanarak, mekanın üretimi analiz edilmektedir. Toplumsal ve kültürel olaylar ile mekanın üretimi arasındaki ilişki Cumhuriyet Meydanı örneği üzerinden kurulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mekanın Üretimi, Lefebvre, Cumnuriyet Meydanı, Kent Meydanı

Kaynakça

• Avar, A. A. (2009). Lefebvre’in Üçlü-Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan Mekân-Diyalektiği. Dosya Dergisi, 17, 7–16.
• Bal, E., and Altun, D. A. (2016). İzmir’de Neoliberal Kentleşme Eğilimleri Kapsamında Lüks Konut Üretiminde Yeni Yaklaşımlar: Folkart Konut Projeleri. Planning, 26(1), 65–80.
• Bilsel, C. (2009). Izmir’de Cumhuriyet Dönemi Planlaması (1923-1965): 20. Yüzyıl Kentsel Mirası. Ege Mimarlık, 7, 12–17.
• Brenner, N. ve Theodore, N. (2002). Cities And The Geographies Of Actually Existing Neoliberalism. Antipode, 34, (3), 349-379.
• Carp, J. (2008). “Ground-truthing” Representations of Social Space: Using Lefebvre’s Conceptual Triad. Journal of Planning Education and Research, 28(2), 129–142.
• Dayangaç, D. (2004). Dünden Bugüne Pasaport İskelesi ve Yolcu Bekleme Salonu. Ege Mimarlık Dergisi, 49, 23–27.
• Erin, İ., Tezcan, S., & Çelik, H. Z. (2017). İzmir’de Kent Meydanlarının Toplumsal Hareketler Açısından Değişen Kullanım Değeri ve Temsil: Konak, Cumhuriyet ve Gündoğdu Meydanları Üzerinden Bir Değerlendirme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 44, 120–147.
• Gottdiener, M. (1993). A Marx for Our Time: Henri Lefebvre and the Production of Space. Sociological Theory, 11(1), 129–134.
• Kayın, E. (2006). Bir Kamusal Alan, Bir Kentsel Simge, Bir Kıyı Hikayesi: Kordonboyu. Ege Mimarlık Dergisi, 4(59),18–21.
• Kopuz, A. D. (2016). Architectural Public Space, Spaces of Modernity: “Cumhuriyet Meydanı” (Gazi Meydanı) İzmir, Turkey. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 21(10), 59–66.
• Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. D. Nicholson-Smith (Tran.). Oxford: Blackwell.
• Lefebvre, H. (1996). Writings on Cities. E. Kofman and E Lebas (Tran.). Oxford: Blackwell.
• Lefebvre, H. (2003). The Urban Revolution. R. Bononno (Tran.). Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Lefebvre, H. (2013). Kentsel Devrim. Selim Sezer (Tran.). İstanbul: Sel.
• Lefebvre, H. (2016). Şehir Hakkı. Işık Ergüden (Tran.). İstanbul: Sel.
• Merrifield, Andrew. (1993). Place and Space: A Lefebvrian Reconciliation. Transactions of the Institute of British Geographers, 18(4), 516–531.
• Merrifield, Andy. (2000). Henri Lefebvre: a socialist in space. In M. Crang & N. Thrift (Eds.), Thinking Space (167–182). London: Routledge.
• Pasin, B., Kılınç, K. and Yılmaz, A. (2016). Herkesin Parkı: İzmir Kültürpark için Gelecek Tahayyülleri, Mimarlık, 387, 74-76.
• Penpecioglu, M. (2013). Büyük Ölçekli Kentsel Projeler, Mekanın Üretimi ve Neo-Liberal Hegemonya: İzmir Örneğinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Megaron, 8(2), 97–114.
• Purcell, M. (2002). Excavating Lefebvre: The right to the city and its urban politics of the inhabitant. GeoJournal, 58(2–3), 99–108.
• Schmid, C. (2008). Henri Lefebvre’s theory of the production of space: towards a three-dimensional dialectic. In K. Goonewardena, S. Kipfer, R. Milgrom, & C. Schmid (Eds.), Space, Difference, Everyday Life: Reading Henri Lefebvre (27–45). New York: Routledge.
• Tekeli, İ. (1995). Bir Modernite Projesi Olarak Türkiye’de Kent Planlaması. Egemimarlık, 16(2), 51-55.
• Topal, H. (2001). İzmi̇r kordonunda “hızlı yol” amacıyla yapılan dolgunun bi̇r kentsel mekana dönüşümü. Türkiye Mühendislik Haberleri, 415(5), 24–26.
• Tutar, Ö., and Bal, E. (2019). Transformation of the Space in the context of Neoliberal Urbanization: The Case of İzmir New City Centre, Turkey. Iconarp International Journal of Architecture and Planning, 7(2), 428–459.
• Unwin, T. (2000). A waste of space? Towards a critique of the social production of space. Transactions of the Institute of British Geographers, 25(1), 11–29.
• Uz, B. (2011). Atatürk’ün İzmir’i Bir Kentin Yeniden Doğuşu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yeğin, U. (2009). Evvel Zaman İçinde İzmir, İzmir: İzmir Ticaret Odası Yayınları.
• Yılmaz, A. (2018). Forgetting the Shore : Effects of Land Reclamations on Memory of Place in Izmir. İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, 4, 46–67.