GELENEKSEL VE DÜŞÜK MALİYETLİ HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE MALMQUİST TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ENDEKSİ İLE FİNANSAL PERFORMANSIN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 29, 435 - 452, 28.02.2022

Veysi Asker

Öz

Bu çalışmanın amacı, geleneksel ve düşük maliyetli iş modelini uygulayan toplam 24 havayolu işletmesinin 2016-2019 dönemine ait finansal açıdan etkinlik ve verimlik değerlerindeki değişimin Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi (MTFV) yöntemi ile analiz edilmesidir. Bununla birlikte geleneksel ve düşük maliyetli havayolu işletmelerinin Covid-19 salgını öncesi son dönemdeki finansal performansının incelenmesidir. Araştırmanın sonucunda geleneksel havayolu işletmelerinin teknik etkinlik değişim değerlerinin 2016-2017 dönemi ile 2018-2019 döneminde, teknolojik değişim değerleri ile toplam faktör verimliliğindeki değişim değerlerinin ise sadece 2016-2018 döneminde arttığı tespit edilmiştir. Düşük maliyetli havayolu işletmelerinin ise teknik etkinlik değişim değerinin 2016-2017 döneminde ve teknolojik değişim değerinin 2017-2018 döneminde arttığı görülürken toplam faktör verimliliğindeki değişim değerinin ise sadece 2017- 2018 döneminde sabit kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, Geleneksel Havayolu İşletmeleri, Düşük Maliyetli Havayolu İşletmeleri, Malmquist Toplam Faktör verimlilik endeksi

INVESTIGATION OF FINANCIAL PERFORMANCE IN TRADITIONAL AND LOW COST AIRLINES BY MALMQUIST TOTAL FACTOR PRODUCTIVITY INDEX

Öz

The aim of this study is to analyze the change in the financial efficiency and productivity values of a total of 24 airlines applying the traditional and low-cost business model for the period 2016-2019 using the Malmquist Total Factor Productivity Index (MTFV) method. In addition, it is an examination of the financial performance of traditional and low-cost airlines in the last period before the Covid-19 epidemic. As a result of the research, it was determined that the technical efficiency change values of traditional airlines increased in 2016-2017 and 2018-2019 period, while the technological change values and total factor productivity values increased only in the 2016-2018 period. It was observed that the technical efficiency change values of low-cost airlines increased in the 2016-2017 period and the technological change value increased in the 2017-2018 period, while the total factor productivity values constant only in 2017-2018 period.

Anahtar Kelimeler

Efficiency, Traditional Airlines, Low-Cost Airlines, Malmquist Total Factor productivity index

Kaynakça

• Akyüz, Y.- Yıldız, F.- Kaya, Z. (2013). "Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Endeksi İle Toplam Faktör Verimlilik Ölçümü: BIST'te İşlem Gören Mevduat Bankaları Üzerine Bir Uygulama", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı: 4, s. 110-130.
• Ar, İ. M.- Ağaç, G.- Peker, İ.- Birdoğan, B. (2014). "PTT İşletmelerinin Etkinlik Düzeylerindeki Değişimin İncelenmesi: 2006-2010 Dönemi İçin Malmquist- TFV Endeksi Uygulaması". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, Sayı:11, s.171-191.
• Asker, V. ve Aydın, N. (2021). "Financial Efficiency Measurement in Airlines and Determining Factors of Efficiency". Alanya Akademik Bakış Dergisi, Sayı:2, s. 793-814.
• Bakır, M.- Akan, Ş.- Kiracı, K.- Karabasevic, D.- Stanujkıc, D.- Popovic, G. (2020). "Multıple- Crıteria Approach Of The Operational Perfomance Evaluation İn The Airline Industry: Evidence From Emerging Market". Romanian Journal of Economic Forecasting, Sayı: 2, s. 149-172.
• Barbot, C.- Costa, A.- Sochirca, E. (2008). "Airlines performance in the new market context: A comparative productivity". Journal of Air Transport Management, Sayı: 5, s. 270-274.
• Barros, C. P. ve Couto, E. (2013). "Productivity analysis of European airlines, 2000-2011". Journal of Air Transport Management, Sayı: 5, s. 11-13.
• Battal, Ü. (2020). "Avrupadaki Havaalanı Grup Şirketlerinin Finansal Performanslarının Ölçülmesi: Veri Zarflama Analizi Yöntemi". Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, s. 171-184.
• Cao, Q.- Lv, J.- Zhang, J. (2015). "Productivity efficiency analysis of the airlines in China after deregulation". Journal of Air Transport Management, Sayı: 1, s. 135-140.
• Caves, D.- Christensen, L.- Diewert, E. (1982). "The Economic Theory of İndex Numbers and The Measurment of İnput, Output And Productivity". Econometrica, Sayı: 6, s.1393-1414.
• Chen, Z.- Tzeremes, P.- Tzeremes, N. G. (2018). "Convergence in the Chinese airline industry: A Malmquist productivity analysis". Journal of Air Transport Management, Sayı: 6, s. 77-86.
• Coelli, T. J. (1996). A Guide to Deap Version 2.1: A Data Envelopment Analysis (Computer) Program. Armidale: University of New England.
• Dayı, F. ve Esmer, Y. (2019). "Measuring Financial Peformance of Airline Passenger Transport Company In European". 33rd International Academic Conference, Vienna, 28-31 Ağustos 2017, s. 60-71.
• Deliktaş, E. (2002). "Türkiye özel sektör imalât sanayiinde etkinlik ve toplam faktör verimliliği analizi". ODTÜ Gelişme Dergisi, Sayı: 3-4, s.247-284.
• Fare, R.- Grosskopf, S.- Norris, M.- Zhang, Z. (1994). "Productivity Growth, Technical Progress, and Efficiency Change in Industrialized Countries". The American Economic Review, Sayı: 1, s. 66-83.
• Fenyves, V.- Tarnoczi, T.- Zsido, K. (2015). "Financial Performance Evaluation of Agricultural Enterprises with DEA Method". Procedia Economics and Finance, Sayı: 32, s.423-431.
• Fragoudaki, A. ve Giokas, D. (2016). "Airport performance in a tourism receiving country: Evidence from". Journal of Air Transport Management, Sayı: 2, s. 81-89.
• ICAO. (2021, 01 05). Effects of Novel Coronavirus (COVID‐19) on Civil Aviation: Economic Impact Analysis. https://www.icao.int/Pages/default.aspx: https://www.icao.int/sustainability/Documents/COVID-19/ICAO_Coronavirus_Econ_Impact.pdf adresinden alındı
• Jenatabadi, H. S. ve İsmail, N. A. (2014). "Application of structural equation modelling for estimating airline performance". Journal of Air Transport Management, Sayı: 6, s. 25-33.
• Kim, D.-H.- Seo, J.-N.- Kim, H.-S.- Lee, K. (2012). "Estimation of productivity growth, technical progress,and efficiency changes in the Korean offshore fisheries". Fisheries Science, Sayı: 6, s. 743-751.
• Kiracı, K. (2019). Does Joining Global Alliances Affect Airlines Financial Perfomance. (1. baskı) içinde (s. 39-59). London: IJOPEC.
• Kiracı, K., ve Bakır, M. (2020). "Evaluation of Airlines Performance Using an İntegrated Crıtıc and Codas Methodology: The Case of Star Alliance Member Airlines". Studies in Business and Economics, Sayı: 1, s. 83-99.
• Kuosmanen, T. ve Sipilainen, T. (2009). "Exact decomposition of the Fisher ideal total factor productivity index". Journal of Productivity Analysis, Sayı: 3, s. 137-150.
• Lee, B. ve Worthington, A. (2014). "Technical efficiency of mainstream airlines and low-cost carriers: New evidence using bootstrap data envelopment analysis truncated regression". Journal of Air Transport Management, Sayı: 3, s. 15-20.
• Lin, W.-C. (2012). "Financial performance and customer service: An examination using activity-based costing of 38 international airlines". Journal of Air Transport Management, Sayı: 1, s. 13-15.
• Mahadevan, R. (2002). "A DEA Approach to Understanding the Productivity Growth of Malaysia's Manufacturing Industries". Asia Pacific Journal of Management, Sayı: 4, s. 587-600.
• Mahesh, R. ve Prasad, D. (2012). "Post Merger and Acquisition Financial Perfomrnace Analysis: A case Study of Select Indian Airline Companies". International Journal Of Engineering and Management Sciences, Sayı: 4, s. 362-369.
• Mahtani, U. S. ve Garg, C. P. (2018). "An analysis of key factors of financial distress in airline companies in India using fuzzy AHP framework". Transportation Research Part A, Sayı: 4, s. 87-102.
• Ömürbek, V. ve Kınay, B. (2013). "Havayolu Taşımacılığı Sektöründe TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi". Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, s. 343-363.
• Pineda , P. G.- Liou, J. J.,-Hsu, C.-C.- Chuang, Y.-C. (2018). "An integrated MCDM model for improving airline operational and financial performance". Journal of Air Transport Management, Sayı: 2, s. 103-117.
• Pires, H. M. ve Fernandes, E. (2012). "Malmquist financial efficiency analysis for airlines". Transportation Research Part E, Sayı: 2, s. 1049-1055.
• Teker, S.- Teker, D.- Güner, A. (2016). "Financial Performance of Top 20 Airlines". Procedia Social and Behavioral Sciences, Sayı: 1, s. 603-610.
• Vowles, T. M. ve Goetz, A. R. (2009). "The good, the bad, and the ugly: 30 years of US airline deregulation". Journal Of Transport Geography, Sayı: 4, s. 251-263.
• Wang, W.-K.- Lin, F.- Ting, I. W.- Kweh, Q. L.- Lu, W.-M. - Chiu, T.-Y. (2017). "Does asset-light strategy contribute to the dynamic efficiency of global airlines"? Journal of Air Transport Management, Sayı: 5, s. 99-108.
• Wang, Y.-J. (2008). "Applying FMCDM to Evaluate Financial Performance Of Domestic Airlines in Taiwan". Expert Systems with Applications, Sayı: 3, s. 1837-1845.