Lykaonia Bölgesi Tarihi Coğrafyası ve Lykaonia Adının Kökeni Üzerine Değerlendirme

Yıl 2022, Sayı: 31, 486 - 500, 26.10.2022

İsmail Baytak

Öz

Eski uygarlık merkezlerinden biri olan Anadolu, tarih boyunca farklı din ve kültürleri bünyesinde barındırmış ve bir “kültür köprüsü” işlevi görmüştür. MÖ. III. Binyıldan itibaren farklı kökenlerden birçok yeni halkların, yeni kültürlerin o dönemde, karşılıklı etkileşim içerisinde olduğu görülmüştür. Bunların içinde, Anadolu insanının Luwi kökenli atalarından olan ve lokalizasyon olarak da İç Anadolu’nun güney kısımlarında yaşayan Lukka Ülkesi ile Orta Anadolu sınırları dahilinde değerlendirilen Lukkuwaniya’dan MÖ. II. Binyılda Lykaonia adlandırmasını alacak olan Lykaonialılar sahne almışlardır. MÖ. I. Binyıldan itibaren de Asur Ticaret Kolonileri dönemi, Asur kaynaklarında geçen Lykaonia ismi Arzawa ve Hitit sınırlarında gösterilmektedir. Demirçağı sonrasında, Hellenistik ve Roma egemenlikleri döneminde de farklı sınırlar dâhilinde gösterilen bölge, İkonium merkezli olarak değerlendirilmiştir. Eskiçağlardan günümüze dek kronolojik olarak ve lokalizasyon çözümlemeleri ile beraber verilen süreç MS. 4. yy sonlarına kadar değerlendirilmiştir. Bu çalışma tarafımdan hazırlanan yüksek lisans tezinden türetilmiş olup son dönem yayınları da dikkate alınarak yeniden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lykaonia, İkonium, Lukka, Tarihi Coğrafya, Anadolu., Lykaonia, İkonium, Lukka, Tarihi Coğrafya, Anadolu.

Destekleyen Kurum

Dicle Üniversitesi

Proje Numarası

EDB.18.003

Kaynakça

• Akşit, O. (1985). Roma İmparatorluk Tarihi(MÖ.27-MS.395), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Akurgal, E. (2003). Anadolu Uygarlıkları, 2003, İstanbul: Net Turistik Yayınları, (8.baskı).
• Arslan, M. (2000). Antikçağ Anadolu’sunun Savaşçı Kavmi Galatlar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Bahar, H. (1991). İsauria Bölgesi Tarihi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bahar, H. (1994). “Takkeli Dağ(Kevele Kalesi) ve Konya Tarihi Bakımından Önemi”, SÜSBE Dergisi, 3, 313-333.
• Bahar, H. (1995). “Konya Çevresi Tarih Araştırmaları-I: Hititlerden Romalılar’a Kadar Isaura Bölgesi”, SÜFEFE Dergisi, 9-10, 219-246.
• Bahar, H. (1996). “Konya-Hatip’te Bulunan Yeni Bir Hitit Anıtı”, Tarih ve Toplum, 150/25, 22-25.
• Ballance, M. (1962). Monuments from Lycaonia, The Pisido-Phrygian Borderland, Aphrodisias, with: M.H. Ballance and M.R.E. Gough, MAMA-VIII, Manchester.
• Belke, K., & Restle, M. (1984). Galatien und Lykaonien, Österreichische Akademie Der Wissenschaften, Tabula Imperii Byzantini, H. Hunger, Band-4, Wien.
• Bosch, C. E. (1949). Türkiyenin Antik Devirdeki Meskukatına Dair Bibliyografya, TTK Yayınları XII. Seri, No:2, Ankara: TTK Basımevi.
• Broughton, T. R. S. (1975). “Roman Asia Minor” An Economic Survey of Ancient Rome-IV, Ed.Tenney Frank, Octagon Boks, New York.
• Brown, P. (2000). Geç Antikçağda Roma ve Bizans Dünyası, Çev: Turhan Kaçar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Calder, W. M., & Cormack, J.M.R. (1962). Monuments from Lycaonia, The Pisido-Phrygian Borderland, Aphrodisias, with: M.H. Ballance and M.R.E. Gough, MAMA-VIII, Manchester.
• Cramer, J. A. (1971). A Geographical and Historical Description of Asia Minor.I-II (with a map), At the University Press, Oxford, Amsterdam.
• Cronin, H. S. (1902). “First Report of a Journey in Pisidia, Lycaonia and Pamphylia”, In: JHS-XXII(1902), and 24 (1904), London.
• Dinçol, A. M. (1982). “Geç Hititler”, s: 121-138, Anadolu Uygarlıkları-I, İstanbul: GATA Yayınları.
• Dülgerler, O.N. (1984). “Konya’nın Dünü ve Bugünü”, Konya Tarihi, (s.9-14/I-IX), Ankara: Güven Matbaası.
• French, D., & Mitchell, S. (1977). “Roma İmparatorluğunun İlk Devirlerinde Pisidya’da Yollar ve Ulaşım”, Türk Arkeoloji Dergisi-XXIV-1, 213-220.
• French, D. (1994). “Isinda and Lagbe”, Studies In The History and Topography of Lycia and Pisidia, In Memoriam A.S.Hall, Editör: D. French, Anatolian Studies-19, The Brits Ins. of Arc. Ankara-London.
• Garstang, J. (1910). The Land of The Hittites, An Account of Recent Explorations and Discoveries in Asia Minor, Constable and Company Ltd., London.
• Gurney, O. R. (1961). The Hittites, Penguin Boks.
• Hamilton, W. J. (1842). Researches In Asia Minor, Pontus and Armenia, Vol.I-II(1842), 1984-Georg Olms Verlag, Hildesheim-Zürich-New York, London.
• Işık, İ. (2018). “Lykaonia Bölgesi Kuzeydoğu Kesimi Tarihi ve Yerleşim Yerleri”, SEFAD-2018(40), s.191-206.
• Jones, A. H. M. (1937). The Cities of the Eastern Roman Provinces, At the Clarendon Press, Oxford.
• Kaya, M. A. (2000). Anadolu’daki Galatlar ve Galatya Tarihi, İzmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Kurt, M. (2020). “Roma’nın Anadolu’daki Düzenlemeleri Çerçevesinde Lykaonia’nın Siyasal ve İdari Yapısı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020, 142-160.
• Levick, B. (1967). Roman Colonies In Southern Asia Minor, Oxford University At the Clarendon Pres, Oxford.
• Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor, Volume I-II Text, Princeton.
• Magie, D. (2001). Anadolu’da Romalılar-I, Çev: N. Başgelen, Ö. Çapar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Magie, D. (2003). Anadolu’da Romalılar-III, Çev: N. Başgelen, Ö. Çapar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Mitchell, St. (1994). “Termessos, King Amyntas and the War with the Sandaliotai”, Studies In The History and Topography of Lycia and Pisidia, In Memoriam A.S.Hall, Editör: D. French, AS-19, BIAA-London.
• Oktan, M. (2008). “Roma Cumhuriyet Dönemi’nde Pontos’da Yapılan Düzenlemeler”, Anadolu/Anatolia 34, 47-75.
• Özsait, M. (1982). “Anadolu’da Hellenistik Dönem” (s.333-378), “Anadolu’da Roma Egemenliği”, (s.399-416), Anadolu Uygarlıkları-II, İstanbul: GATA Yayınları.
• Özsait, M. (1985). Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidya Tarihi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ramsay, A. M. (1906). “Isaurian and East-Phrygian Art”, Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, Ed. W.M. Ramsay, Aberdeen, London.
• Ramsay, W. M. (1967). The Social Basis of Roman Power Asia Minor, Amsterdam.
• Ruge, W. vd. (1914). “Ikonion”, in: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE) V/A, 990.
• Ruge, W. vd. (1927). “Lykaonia”, in: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE) V/A, 2253-2257.
• Sarre, F. (2002). Küçük Asya Seyahati-1985(Reise In Kleinasien, Summer-1985), Çev: D. Çolakoğlu, Asya Eyaleti 1985 Yazı, Selçuklu Sanatı ve Ülkenin Coğrafyası Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. Yayınları.
• Sevin, V. (2001). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Ankara: TTK Yayınları.
• Sterret, J. R. S. (1888). An Epigraphical Journey in Asia Minor Vol-II, 1883-1884, The Wolfe Expedition to Asia Minor Vol-III, 1884-1885, AJA, Boston.
• SNG, 1956; Sylloge Nummorum Graecorum, The Royal Collection of Coins Medals Danish National Museum, (Lycaonia-Cilicia), Einar Munksgaard-Copenhagen.
• Texier, Ch. (2002). Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi(Çev: Ali Suat; Latin Harflerine Aktaran: K.Y. Kopraman; Sadeleştiren: M. Yıldız), Ankara.
• Uçankuş, H. T. (2002). Ana Tanrıça Kybele’nin ve Kral Midas’ın Ülkesi Phrygia(Kültür Rehberi), Ankara: TTK Yayınları.
• Umar, B. (1993). Türkiye’deki Tarihsel Adlar, Türkiye’nin Tarihsel Coğrafyası ve Tarihsel Adları Üzerine Alfabetik Düzende Bir İnceleme, İstanbul.
• Ünal, A. (2002). Hititler Devrinde Anadolu, Kitap-I, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Zoroğlu, K. L. (1984). “Konya Adının Kaynağı Hakkındaki Dökümanlar”, Fevzi Halıcı (Ed.), Konya Tarihi, (s.137-140). Ankara: Güven Matbaası.
• Amm.Marc. Hist. (=Ammianus Marcellinus, Roman History), Çev.: Samet Özgüler, 2019, İstanbul: Historia Yayyınları.
• Cic. Ad.Att. (=Marcus Tullius Cicero, Letters to Atticus), Letters to Atticus, vols In Three Volumes-III, Trans. D.R.Shackleton Bailey, 1999, Cambridge: Harvard University Press.
• Diod.Sic. Bib. (=Diodoros Sikeliotes, Bibliotheke Historike), Library of History, vols I-XII, Trans. C.H.Olffather-R.M.Geer-C.L.Sherman, Cambridge, Mass. London 1933-1967(The Loeb Clasical Library).
• Ksen. Anab. (=Ksenophon. Anabasis), vols III, Boks: I-VII. Trans. C.L. Brownson, Cambridge, Massachusetts. London (The Loeb Clasical Library).
• Livy. TheHist. (=Livy. In Thirteen Volumes-XI), Books: XXXVIII-XXXIX, Trans. Çev: Ph.D.Evan T.Sage, 1936, London: William Heinemann Ltd. Cambridge-Massachusetts, Harvard University Press.
• Pol. TheHist. (=Polybius. The Histories), Historiai, vol. V: Books 16-27. Trans. W.R. Paton. Revised by F.W. Walbank, Christian Habicht. The Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard Univ. Press, 2012.; Historiai, vol.I-II Akdeniz Dünyası ve Roma’nın Yükselişi, (Çev.:O.Yarlıgaş), 2022, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Poln.Sim. Seyh. (=Polonyalı Simeon’un Seyahatnamesi) 1608-1619, Trans. Hrand D. Andreasyan, 1964, İstanbul: Baha Matbaası.
• Plut. BioPar. (=Plutarkhos, Bio Paralleoi), Lives, vols I-XI, Trans. B.Perrin, Cambridge, Mass. London 1904-1926(The Loeb Cllasical Library).
• Strab. Geo., (=Strabon, Geographika), The Geographyb of Strabo, vols I-VIII, Trans. H.L.Jones, Cambridge, Mass. London 1917-1932(The Loeb Cllasical Library).