BİST’TE İŞLEM GÖREN SİGORTA ŞİRKETLERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLARININ İÇERİK ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Sayı: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale), 368 - 394, 01.03.2023

Derya Onocak Mehmet Demir Ömer Köse

Öz

Bu çalışmanın amacı; sigorta şirketlerinin sürdürülebilirlik raporlarında yer alan politikaların incelenerek, sigorta sektöründeki sürdürülebilirlik kurgusunun tespit edilmesidir. Bu amaç kapsamında çalışmada, BİST’te işlem gören sigorta şirketlerinin yayınladıkları sürdürülebilirlik raporları ile sürdürülebilirlik uyum raporları ve bu raporlarda referans gösterilen şirket politikaları, nitel analiz yöntemlerinden biri olan içerik analizi ile incelenmiştir.
Dokümanlarda yer alan sürdürülebilirlik unsurları, Maxqda 2020 Analytics Pro yazılım aracılığıyla tekrarlanma sıklığına göre kodlanmış ve bu kodlar “çevresel sürdürülebilirlik”, “ekonomik sürdürülebilirlik” ve “sosyal sürdürülebilirlik” olmak üzere üç tema altında toplanarak betimsel ve ilişkisel bulgulara ulaşılacak şekilde analiz edilmiştir.
Analiz sonucunda çevresel sürdürülebilirlik teması altında şirketlerin üzerinde en çok durdukları politika unsurunun enerji yönetimi olduğu tespit edilmiştir. Şirketlerin enerji tüketimini azaltmak için akıllı bina uygulamalarına ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneldikleri bulgularına ulaşılmıştır.
Ekonomik sürdürülebilirlik teması altında şirketlerin üzerinde en çok durdukları politika unsusunun risk yönetimi olduğu saptanmıştır. Şirketlerin risk yönetimini etkin kılmak için “riskin erken teşhisi komitesi”ni organize ettikleri ve iç kontrol ile iç denetimi etkin kullanmaya gayret ettikleri bulguları elde edilmiştir.
Sosyal sürdürülebilirlik teması altında ise şirketlerin “çalışan hakları” konusuna daha çok eğildikleri belirlenmiştir. Özellikle çalışan hakları kapsamında sigorta şirketlerinin, esnek çalışma uygulamalarına ağırlık verdikleri ve dijitalleşme ile değişen iş yapılarına yönelik eğitimler üzerinde durdukları bulgularına ulaşılmıştır.
Ayrıca yapılan ilişkisel analiz sonucunda, aralarında en çok ilişki kurulan iki sürdürülebilirlik unsurunun, risk yönetimi ile finansal performans olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilirlik Raporları, Sigorta Sektörü

Kaynakça

• Aksoy, Ç. (2013). Sürdürülebilirlik Performansının Değerlendirilmesine Yönelik Ölçek Önerisi ve Türkiye’deki İşletmelerde Uygulanması, İstanbul Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Ameer, R., ve Othman, R. (2012). Sustainability Practices and Corporate Financial Performance: A Study Based on the Top Global Corporations. Journal of Bussiness Ethics, (108), 61-79.
• Anadolu Sigorta. (2021). Entegre Sürdürülebilirlik Raporu. www.anadolusigorta.com.tr/Files/Surdurulebilirlik/AnadoluSigorta_2021_Entegre_SurdurulebilirlikRaporu_v1.pdf (Erişim Tarihi: 03.07.2022).
• Aras, G. ve Sarıoğlu, G. U. (2015). Kurumsal Raporlamada Yeni Dönem: Entegre Raporlama, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• Arcagök, U., ve Arıcıgil Çilan, Ç. (2022). Sürdürülebilirlik Analizi İle Kurumların Sürdürülebilirliğinin Modellenmesi ve Yeni Bir Sürdürülebilirlik İndeksinin Geliştirilmesi. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Besler, S. (2009). Kurumsal Sürdürülebilirlik, içinde; Yönetim Yaklaşımlarıyla Kurumsal Sürdürülebilirlik, Ed: S. Besler, İstanbul: Beta Basım, 1-18.
• Beyazıt Hayta, A., ve Gürbüzer, G. B., (2020). Sürdürülebilir Kalkınma İle Sürdürülebilir Sigortacılık İlişkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 609-619. BİST (Borsa İstanbul), (2014). Şirketler İçin Sürdürülebilirlik Rehberi, http://www. borsaistanbul. com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf. (Erişim Tarihi: 02.08.2022).
• Ceylan, Ö. (2010). Tüketicilerin Çevresel Sürdürülebilirlik ve Ekolojik Moda Konusunda Bilgi Düzeyi, Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Demir, M. (Ed.). (2020). Finansal Olmayan Raporlamada Değişim Sürdürülebilirlik Raporlamasından Entegre Raporlamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Dyllick, T., ve Hockerts, K. (2002). Beyond The Business Case for Corporate Sustainability. Business Strategy and the Environment, 11(2), 130-141.
• Ekergil, V., ve Göde, M. Ö. (2017). Küresel Raporlama Girişimi (GRI) Standartlarına Göre Seçilen Otellerin Sürdürülebilirlik Raporlarının Analizi ve Değerlendirilmesi. Business and Economics Research Journal, 8(4), 859-871.
• Ertan, Y. (2018). Türkiye’de Sürdürülebilirlik Raporlaması (2005-2017). Journal of Accounting and Taxation Studies, 11(3), 463-478.
• Gençoğlu Gücenme, Ü ve Aytaç, A. (2016). Kurumsal Sürdürülebilirlik Açısından Entegre Raporlamanın Önemi ve BİST Uygulamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (72), 51-66.
• GRI 1: Foundation 2021, https://www.globalreporting.org/how-to-use-the-gri-standards/resource-center/?g=650b531c-299e-4264-a172-20a2115c1048&id=3657 (Erişim Tarihi: 18.06.2022).
• Harddono, T., ve P. de Klein, (2004). Introduction on the European Corporate Sustainability Framework (ECSF). Journal of Business Ethics, (55), 99-113.
• http://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 14.07.2022).
• James, M. L. (2014). The Benefits of Sustainability and Integrated Reporting: An Investigation of Accounting Majors’s Perceptions. Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues, 17(2), 93-113.
• Kağnıcıoğlu, D. (2009). Sosyal Sorumluluk Raporlarında Çalışma ve İstihdam Göstergeleri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (57), 125-165. KGK, (2022). Uluslararası Standartlarla Uyumlu Haziran 2022 Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarının Belirlenmesi ve Yayımlanması. www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/Türkiye%20Sürdürülebilirlik%20Raporlama%20Standartlarının%20Belirlenmesi%20ve%20Yayımlanması%20-16_06_2022%20-%20v2%20(1).pdf (Erişim Tarihi: 30.06.2022).
• Kılıç, U. (2010). Kurumsal Verimlilik ve Sürdürülebilir Yaşam Planında 2020 Vizyonu. http://comtalks.com/2010/12/20/kurumsal-verimlilik-ve-surdurulebilir- yasam-planinda-2020-vizyonu/ (Erişim Tarihi: 24.06.2022).
• KPMG, (2017). The Road Ahead. https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/xx/pdf/2017/10/kpmg-survey-of- corporate-responsibility-reporting-2017.pdf (Erişim Tarihi: 15.06.2022).
• Kristensen, K. ve Westlund, A. (2003). Valid and Reliable Measurements for Sustainable Non-Financial Reporting. Total Quality Management and Business Excellence. 14(2), 161-170.
• Kurapatskie, B., ve Darnall, N. (2013). Which Corporate Sustainability Activities are Associated with Greater Financial Payoffs? Business Strategy and the Environment, 22 (1), 49-61.
• Myšková, R., ve Hájek, P. (2017). Comprehensive Assessment of Firm Financial Performance Using Financial Ratios and Linguistic Analysis of Annual Reports. Journal of International Studies, 10(4), 96-108.
• Özgül, A. (2018). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Muhasebe, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Peri, A. ve Marki, M. (2013). The Impact of Social Responsibility Vision and Strategy on Successful Corporate Operations. Managing Global Transitions, 11 (1), 27-40.
• Portney, K. E. (2015). Sustainability. Cambridge, Mass., United States: MIT Press.
• Roca, L. C., ve Searcy C. (2012). An Analysis of Indicators Disclosed in Corporate Sustainability Reports. Journal of Cleaner Production, (20), 103-118.
• Saraç, B. ve Alptekin, N. (2017). Türkiye’de İllerin Sürdürülebilir Kalkınma Göstergelerine Göre Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (1), 1-28.
• Searchy, C. ve Doaa E. (2012). Corporate Sustainability Ratings: An Investigation into how Corporations Use to Dow Jones Sustainability Index. Journal of Cleaner Production, 35(1), 79-92.
• Signitzer, B., ve Prexl, A. (2007). Corporate Sustainability Communications: Aspects of Theory and Professionalization. Journal of Public Relations Research, 20(1), 1-19.
• Torunoğlu, E. (2004). Sürdürülebilir Kalkınma Paradigması Üzerine Ön Notlar, TÜBİTAK Vizyon 2023 Panel İçin Notlar, https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon 2023/csk/EK-16.pdf (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Tuna, Ö. (2016). Kümelenmenin Sürdürülebilirlik Uygulamalarına Etkisi: Türkiye Mermer İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 467-482.
• Tüm, K. (2014). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Muhasebeye Yansımaları. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 58-81.
• Türkeş, M., ve Deniz, Z. (2010). Klimatolojik/Meteorolojik ve Hidrolojik Afetler ve Sigortacılık Sektörü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 996-1020.
• Ulusan, H. (2009). Çevresel Raporlama Rehberleri ve İşletme Çevresel Raporlarında Açıklanması Gereken Bilgiler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 181-206.
• UNEP FI. (2018). Underwriting for Sustainable Development in Surety Bonds: A Study on the Integration of Environmental, Social and Governance Risk Factors into Surety Bond Underwriting of Infrastructure Projects. Geneva, Switzerland: PSI Working Paper.
• WCDE (World Commission on Environment and Development), (1987). Our Common Future, Brundtland Report. Oxford: Oxford University Press.
• Yalçınkaya, A., Durmaz, V., ve Adiller, L. (2011). Sürdürülebilir Kalkınma ve Kurumsal Sürdürülebilirlik İçin Yeni Ölçümleme: Üçlü Performans. In 9 th International Conference on Knowledge, Economy & Management Proceedings, 3320-3332.
• Yavuz, A. (2010). Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(10), 63-86.