ZERDÜŞTÎLERİN KUTSAL KİTABI AVESTA BAĞLAMINDA MEŞRU ve GAYRİ MEŞRU CİNSEL İLİŞKİLER

Yıl 2023, Sayı: 33, 40 - 60, 27.06.2023

Mehmet Emin Sular

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1206400

Öz

Cinsellik, açlık, susuzluk gibi her insanda bulunan ve insanlığın ortaya çıkışıyla kendisinden bahsettiren içgüdüsel bir duygudur. Freud cinsel duygunun insanda aktif olma başlangıcını çocukluk dönemine kadar indirir. Ona göre çocuğun annesinin sütünü ve parmak emmesi cinsel aktivitenin başlangıcıdır. Buna rağmen çocuklarda cinselliğin olgunlaşmayla birlikte kendini yoğun olarak hissettirdiği söylenebilir. Cinsellik, bireysel bir ihtiyaç olmasının yanında toplumun varlığının devam etmesi için de önem arz etmektedir. Bundan dolayı tüm kutsal kitaplarda, mitolojik, edebi ve tarih kaynaklarında cinsellik hakkında bilgi bulmak mümkündür. Özellikle kutsal kitaplar, insanlığın devamını sağlayan bir duygu olarak cinselliği değerlendirmiş ve bunun tatmin edilmesi için bazı kurallar ortaya koymuşlardır. Kutsal kitapların cinsellik için belirlediği çerçeve, genellikle evlilik kurumu içerisinde bu duygunun karşılanmasıdır. Bunun dışında kalan ilişki şekilleri yasaklamış buna uymayanlara bazı cezalar öngörülmüştür. Bu kutsal kitaplardan biri de Zerdüştîliğin dini metni olan Avesta’dır. Avesta, evlilik sürecinde dahi cinselliğin nasıl olması gerektiği konusunda ayrıntılı bilgi vermiştir. Çalışmanın amacı Avesta’nın cinselliğe yaklaşımını, hangi cinsel ilişkileri meşru, hangilerini ise gayri meşru gördüğünü ortaya koymaktır. Sonuç olarak Avesta’nın cinselliğe önem verdiği ve bu duygunun meşru bir şekilde karşılanması konusunda yerine göre diğer dini metinlerle benzer bir yaklaşım sergilediği yerine göre kendisine özel bazı tercihlerde bulunduğu görülmektedir. Çalışmada literatür taraması yapılmıştır. Temel kaynak Avesta olmakla birlikte Zerdüştî dini geleneğine ait Ardâvîrâfnâme, Minûy-ı Hîred ve Pehlevi Metinlerinden de faydalanılmıştır. Bunun yanında konuyla ilgili modern döneme ait farklı kaynaklara da müracaat edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Zerdüştîlik, Cinsellik, Eşcinsel.

Kaynakça

• Adler, A. (2020). Eşcinsellik üzerine (K. Şipal, Çev.). Say Yayınları.
• Arzu, K., Bekmezci, H., & Özerdoğan, N. (2017). Gebelikte cinsellik. 6(3), 171-175.
• Asmussen, J. P. (2007). Usûl-ı akâid ve itikâdât-ı diyanet-i zertoştî (F. Vehmen, Çev.). Neşr-i Sâlis.
• Atay, T. (2021). Çin işi japon işi. İletişim Yayınları.
• Avesta (M. E. Sular, Çev.). (2022). Ankara Okulu.
• Boyce, M. (2019). Kanûn-ı dini zertoştî der iran (H. İbrahimiyân, Çev.). İntişârat-ı Tûs.
• Câmsâb, C. C. D. M. C. (1992). Mutun-ı pehlevi. İran İslam Cumhuriyeti Milli Kütüphanesi.
• Can, Y. (2019). Cinsiyet, cinsel kimlik ve cinsellik. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cihânyan, E. (1982). Heft nuştâr. Mâhnam-ı Hûğt.
• Dadestan-ı Denig. (t.y.). Geliş tarihi 02 Ocak 2023, gönderen http://www.avesta.org/mp/dd42.htm#chap72
• Dostğâh, C. (2013). Avesta: C. II. İntişârat-ı Mervârid.
• Durkheim, E. (2020). Ensest yasağı ve kökenleri (Z. Bengü, Çev.). Pinhan Yayınevi.
• Encyclopaedia Iranica (i), “Homosexuality i. in zoroastrianism”. (t.y.). Geliş tarihi 02 Ocak 2023, gönderen https://iranicaonline.org/articles/homosexuality-i
• Erdeşîr, Â. (1994). Merasim-i mezhebi û âdab-ı zertoştîyân. Sazmân-ı İntişârat-ı Fraveher.
• Freud, S. (2014). Cinsellik üzerine (H. Can, Çev.). Tutku Yayınları.
• Freud, S. (2021). Ensest (N. Pektaş, Çev.). Gece Kitaplığı.
• Fromm, E. (2017). Rüyalar masallar mitler (A. Arıtan & K. H. Ökten, Çev.). Say Yayınları.
• Gebelikte cinsellik. (2022, Ekim 12). https://www.ttb.org.tr/STED/sted1299/st12992.html
• Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S., & Yolsal, Ü. H. (2002). Felsefe sözlüğü. Bilim ve Sanat yayınları.
• Hamidullah, M. (1995). İslâm peygamberi (S. Tuğ, Çev.; C. 1). İrfan Yayınları.
• Haviland, W. A., Herald E..L. Prins, Walrath, D., & Mcbride, B. (2008). Kültürel antropoloji (İ. Deniz & E. Sarıoğlu, Çev.). Kaknüs Yayınları.
• İmam, A. M. (2018). Müslüman toplumlarda kadın ve cinsellik (E. Salman, Çev.). İletişim Yayınları.
• Kaderdân, M. (2007). Costarî der âyîn-i zertoşt (I). İntişârat-ı Rahşîd.
• Kutsal kitap: tevrat, zebur, incil. (2008). Kitabı Mukaddes Şirketi-Yeni Yaşam Yayınları.
• Mazdapûr, K. (2003). Zertoştîyân. Defter-i Pejûheşhâ-yı Ferhengî.
• Mes‘ûdî, A. b. H. (1988). Mürûcü’ẕ-ẕeheb ve meʿâdinü’l-cevher: C. IV. Mektebetu’l-A’sriye.
• Mevsılî, E.-F. M. A. b. M. b. M. (1937). El-İḫtiyâr li-taʿlîli’l-muḫtâr (C. 3). Matbaet’ul Halebî.
• Meydanî, A. b. T. (t.y.). El-Lübab fi şerhi’l-kitab (C. 2). Mektebetu’l-İlmiye.
• Morce, B. (2022). Sapıklar (B. Gürses, Çev.). Dorlion Yayınları.
• Nîknâm, K. (2009). Âyîn-i ihtiyâr (3. bs). İntişârat-ı Tîs.
• Rızî, H. (1973). Rahnumâ-yı din-i zertoştî. Sazmân-ı İntişârat-ı Fraveher.
• Sartre, M. (2015). Batı’da aşk ve cinsellik (A. Gür, Çev.; II). İletişim Yayınları.
• Serahsî, E. B. Ş. M. b. E. S. A. (1993). El-Mebsût (C. 30). Daru’l Marifet.
• Sot, M. (2015). Batıda aşk ve cinsellik (A. Gür, Çev.). İletişim Yayınları.
• Surûşpûr, P. (2018). Pejûheşî der din-i ve fergeng-i zertoştî. İntişârat-ı Fraveher.
• Şehzâdî, R. (2001). Mecmû’a-ı sohenrânîhâ-yı môbed-i môbedân rustem şehzâdî. Sazmân-ı Çâp-ı Hevâcı.
• Veyne, P. (2015). Batıda aşk ve cinsellik (A. Gür, Çev.). İletişim Yayınları.
• Yavuz, Y. V. (1998). Hayız (C. 17). Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yıldırım, N. (2016). İran kültürü. Pinhan Yayınevi.