Burdur Müzesi'nden Kadın Portresi

Yıl 2024, Sayı: 35, 65 - 78, 29.02.2024

Yaşar Arlı

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1343682

Öz

Roma İmparatorluk döneminde yönetimde yer alan imparator ve eşinin saç stili/modası, döneminin portre sanatını belirlemekteydi. Saç stili/modasıyla birilikte döneminin üslup özellikleri de verilen dönemi desteklemektedir. Bu yüzdendir ki ilk kez yayımlanan kadın başındaki saç modası ve üslup özellikleri, eserin tarihlendirilmesi açısından önemlidir. Kadın portresinde “Ceres” tipi olarak adlandırılan tanrıça tipi saç modası söz konusudur. Portresi yapılan kadının karakteristik özellikleri de idealize edilerek verilmiştir. Kadın başındaki tanrıça tipi saç modasıyla birlikte güçlü idealize etkiler, imparator Hadrianus (MS 117-138) döneminin resmi ve özel portrelerinde görülen önemli üslup özelliklerindendir. Ayrıca bu dönemin portre sanatında rastlanılan bir diğer dikkat çekici üslup özelliği de MS 130’lu yıllardan itibaren karşılaşılan göz bebeği ve irisin işçiliğindeki matkap kullanımıdır. Bu dönemdeki matkap kullanımı ise yalnızca göz işçiliğiyle sınırlıdır. Tanrıça tipi saç modası ve diğer üslup özellikleriyle Erken Hadrianus dönemine tarihlendirilen kadın portresi, imparatorun eşi Vibia Sabina portrelerinden esinlenerek yontulmuştur. Son olarak buluntu yeri hakkında da varsayım gerçekleştirilen kadın portresi, Sagalasssos antik kentinden olmalıdır. Bu hususta, Hadrianus döneminde bölgede yaşanan siyasi gelişmelerle birlikte irdelenen kadın portresinin çağdaşı dönemden müzede korunan Sagalassos kökenli portrelerle yapılan karşılaştırılmalar sonucunda açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın Portresi, Burdur Müzesi, Erken Hadrianus Dönemi, Sagalassos

Teşekkür

Kaleme alınan kadın portresinin çalışılmasına izin veren Burdur Müze Müdürlüğü’ne ve taş eserler sorumlusu Sayın Evren ŞAHİN’e teşekkür ederim.

Kaynakça

• Arlı, Y. (2018). Günümüz uyarlamasıyla Flaviuslar dönemi kadın kuaförlük modası. Uluslararası sosyal araştırmalar dergisi, 11 (58), 318-321.
• Arlı, Y. (2022). Ödemiş Müzesi’nde korunan kadın başı betimli mobilya ayağı. Amisos, 7 (13), 315-323. https://doi.org/10.48122/amisos/1146551
• Aurenhammer, M. (1988). Römische porträts aus Ephesos. II. Conferenza internazionale sul ritratto Romano ritratto ufficiale e ritratto privato, Roma 26-30 settembre 1984, 123-130.
• Boatwright, M. T. (1991). The imperial women of the early second century A.C. The American Journal of Philology, 112 (4), 513-540. https://doi.org/10.2307/294932
• Bol, P. C. (2010). Die geschichte der antiken bildhauerkunst IV: Plastik der Römischen kaiserzeit bis zum tode kaiser Hadrians. Verlag Philipp von Zabern & Mainz am Rhein.
• Boschung, D. (2002). Gens augusta: Untersuchungen zu aufstellung, wirkung und bedeutung der statuengruppen des Julius-Cladiuschen kaiserhauses. Verlag Philipp von Zabern & Mainz am Rhein.
• Erkoç, S. (2012). Anadolu’da Iulius-Claudiuslar dönemi portre sanatı (YÖK Tez Merkezi, Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erkoç, S. (2016). Küçük Asya’daki Livia portreleri. Cedrus, IV, 209-217. https://doi.org/10.13113/CEDRUS/201612 Fittschen, K., & Zanker, P. (1983). Katalog der Römischen porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen sammlungen der stadt Rom: Band III-text. Philipp von Zabern & Mainz am Rhein.
• Fittschen, K., & Zanker, P. (1983). Katalog der Römischen porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen sammlungen der stadt Rom: Band III-tafeln. Philipp von Zabern & Mainz am Rhein.
• Freyer/Schauenberg, B. (1982). Die kieler Livia. Bjb, 182, 209-224.
• İnan, J., & Rosenbaum, E. (1966). Roman and early Byzantine portrait sculpture in Asia Minor. The Oxford University Press.
• İnan, J., & Rosenbaum, E. A. (1979). Römische und frühbyzantinische porträtplastik aus der Türkei-text. Philipp von Zabern & Mainz am Rhein.
• İnan, J., & Rosenbaum, E. A. (1979). Römische und frühbyzantinische porträtplastik aus der Türkei-tafeln. Philipp von Zabern & Mainz am Rhein.
• Kleiner, D. E. E. (1992). Roman sculpture. Yale University Press.
• Kreikenbom, D. (1992). Griechische und Römische kolossalporträts bis zum späten ersten Jahrhundert nach christus. Verlag Walter de Gruyter.
• Özgan, R. (2013a). Roma portre sanatı I. Ege Yayınları.
• Özgan, R. (2013b). Roma portre sanatı II. Ege Yayınları.
• Poblome, J. (2019). Bir zamanlar Toroslarda Sagalassos. Yapı Kredi Yayınları.
• Poulsen, V. (1962). Les portaits Romains I: République et dynastie Julienne. Glyptotheque Ny Carlsberg.
• Rose, C. B. (1997). Dynastic commemoration and imperial portraiture in the Julio-Claudian period. Cambridge University Press.
• Rumpf, A. (1941). Abhandlungen der preußischen akademie er wissenschaften: Antonia Augusta. Verlag der Akademie der Wissenschaften.
• Sadurska, A. (1972). Corpus signorum imperii Romani pologne volume I: Les portraits Romains dans les collections Polonaises. PWN-éditions scientifiques de Pologne.
• Stirling, L. M. (2012). A new portrait of Livia from Thysdrus (El Jem, Tunisina). American Journal of Archaeology, 116 (4), 625-647. https://www.jstor.org/stable/10.3764/aja.116.4.0625
• Tepebaş, U. (2018). Roma portre metodolojisi ışığında Manisa Müzesi portreleri ve başları (YÖK Tez Merkezi, Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Waelkens, M., & Poblome, J. (2011). Bir kentin dönüşümü. İçinde M. Waelkens, J. Poblome, P. D. Rynck & E. Torun (Eds.). Sagalassos city of dreams (ss. 57-97). Okv Publishing.
• Waelkens, M., & Poblome, J. (2011). Pisidya’nın birinci kenti. İçinde M. Waelkens, J. Poblome, P. D. Rynck & E. Torun (Eds.). Sagalassos city of dreams (ss. 99-131). Okv Publishing.
• Wegner, M. (1956). Das Römische herrscherbild: Hadrian (Plotina. Marciana. Matidia. Sabina). Verlag Gebr. Mann.