TRIBAL PERCEPTION SCALE: A SCALE DEVELOPMENT STUDY

Yıl 2024, Sayı: 35, 146 - 164, 29.02.2024

Engin Korkmaz

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1354637

Öz

The purpose of this study is to shed light on how students at Hakkari University see the political and social components of the concept of tribe, which is considered a way of life in Turkey. Before conducting group interviews with associate, undergraduate, and graduate students at the targeted university who were at least 18 years old to build the research's question pool, the researcher conducted a comprehensive literature study. Using the information obtained from the group interview and literature review, a five-way Likert survey containing questions about the notion of tribe will be administered to Hakkari University students for the 2022–2023 academic year. Using the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) tool, Exploratory Factor Analysis (EFA) was performed on 231 survey responses. In addition, a Confirmatory Factor Analysis (CFA) was conducted on the data acquired from 174 participants using the Analysis of Moment Structures (AMOS) program. As a result of the analyses, the Tribal Perception Scale (after this named TPS) with 15 items and two sub dimension was developed. The internal reliability coefficient (Cronbach Alpha) of this scale was discovered to be 0.85 as a result of an examination of its reliability. The social and political perception subdimensions of the scale were found to be 0.88 and 0.76, respectively, and this scale was found to account for 51.671% of the total variance. This result led to the conclusion that TPS is a highly valid and trustworthy instrument for data gathering.

Anahtar Kelimeler

Tribe, politics, scale development, validity, reliability

AŞIRET ALGISI ÖLÇEĞI: BIR ÖLÇEK GELIŞTIRME ÇALIŞMASI

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de bir yaşam formu olarak görülen aşiret kavramının siyasi ve sosyolojik yönünün Hakkari Üniversitesinde okuyan öğrencilerin algılarındaki yerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın soru havuzunu oluşturmak üzere söz konusu üniversitede okuyan yaşları 18 ve daha büyük olan önlisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerle öncelikle grup görüşmesi gerçekleştirilmiş ve alan yazında detaylı bir tarama yapılmıştır. Grup görüşmesi ve alan yazın taraması neticesinde elde edilen verilerle aşiret kavramı ile ilgili sorular hazırlanarak beşli likert anketi haline getirilip 2022-2023 öğretim döneminde Hakkâri Üniversitesinde okuyan öğrencilere çevrimiçi olarak gönderilmiştir. Anket sonucunda elde edilen 231 veriye Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) programı ile Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. Ayrıca 174 kişiden elde edilen veriler, Analysis of Moment Structures (AMOS) programı ile Doğrulayıcı Faktör Analizine (DFA) tabi tutulmuştur. Yapılan analizler neticesinde 15 madde ve iki boyuttan oluşan Aşiret Algısı Ölçeği (AAÖ) geliştirilmiştir. Bu ölçeğin güvenirlik analizi sonucunda, ölçeğin iç güvenirlik katsayısı (Cronbach Alpha) .85 olarak tespit edilmiştir. Bunun yanında ölçeğin sosyolojik algı alt boyutu .88 ve siyasi algı alt boyutu .76 olarak belirlenmiş ve bu ölçeğin toplam varyansın % 51,671’ni açıkladığı belirlenmiştir. Bu sonuca göre geliştirilen AAÖ’nün geçerliliği ve güvenirliliği yüksek bir veri toplama aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aşiret, siyaset, ölçek geliştirme, geçerlilik, güvenirlik.

Kaynakça

• Abdulla, N. (2009). İmparatorluk sınır ve aşiret: kürdistan ve 1843-1932 türk-fars sınır çatışması. Avesta Yayınları.
• Akın, A. & Akın, Ü. (2015). Allah algısı ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. BJSS Balkan Journal of Social Sciences / Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7).
• Aladağ, C.(1981). Milli mesele ve kürdistanda feodal aşiret. Komkar Matbaası.
• Avcıoğlu, D. (1976). Türkiye'nin düzeni:dün -bugün –yarın. Tekin Yayınevi (10. baskı).
• Bardakçı, S. (2010), The validity and reliability study of the scale of the perceived sociability of online learning environments. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 43(1), 17-39. Beşikçi, İ. (1969). Doğu anadolu düzeni: sosyo-ekonomik ve etnik temeller. e-Yayınları. Beyoğlu, A. (2015). Sanat Eğitiminde Algı, Görsel Algı ve Yanılsama: Victor Vasarely’nin Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 333-348. Bilgin, M. S. (1990). Barzani. Fırat Yayınları. Browne, M. W. & Cudeck, R. (1989). Single sample crossvalidation indexes for covariance-structures. Multivar Behav Res, 24(4), 445-55. Bruinessen, V. M. (2013). Ağa şeyh devlet (Çev. B. Yalkut). İletişim Yayınları (8. baskı).
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık (8. baskı).
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık (27. baskı).
• Creswell, J. W.(2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. 2nd edition, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çokluk, Ö.;& Şekercioğlu, G.& Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: spss ve lisrel uygulamalari. Pegem Akademi.
• Erol, E. (2015). Perceptions of organizational politics scale (POPS) questionnaire into Turkish: A validity and reliability study, Internationaş Journal of Assesment Tool in Educations, 2(1), 58-78. Field, A. (2006). Research methods ii: reliability analysis. Sage Publications.
• Giray, M. D. & Şahin, D. N. (2012). Algılanan örgütsel, yönetici ve çalişma arkadaşlari desteği ölçekleri: geçerlik ve güvenirlik çalişmasi. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 1-9.
• Gökalp, Z. (2011). Kürt aşiretleri hakkinda sosyolojik tetkikler. Kaynak Yayınları (3. baskı).
• Gökulu, G. (2020). Sosyal bilimler alaninda öğrenim gören üniversite öğrencilerinin eğitim memnuniyeti ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi,15(23), 1790-1807.
• Hair, J. & Black, C. & William, B. & Barri J. & Anderson, R. (2020). Multivariate data analysis. 7th edition, Prentice-Hall.
• Hooper, D. & Coughlan, J. & Mullen, M. (2008) Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• İlhan, M. & Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programlari kullanilarak gerçekleştirilen yapisal eşitlik modeli (YEM) analizlerine ilişkin sonuçlarin karşilaştirilmasi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.
• Kacmar, K. M. & Ferris, G. R. (1991). Perceptions of organizational politics scale (POPS): Development and construct validation. Educational and Psychological Measurement, 51(1), 193-205.
• Karadeniz, S. (2012). Aşiret sisteminde dönüşüm, aşiretin kentte aldiği yeni şekiller: Batman örneği. (YÖK Tez Merkezi, Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Karakoç Alatlı, B. (2012). Başarinin değerlendirilmesinde algilanan halo etkisi ölçeğinin geliştirilmesi. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Ankara Üniversitesi.
• Karakoç, F. Y. & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalişmalarinda temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.
• Kline, R. B. (2011). Hypothesis testing. principles and practice of structural equation modeling. 3rd ed., The Guilford Press.
• Korkmaz, E. (2018). Hakkari’de aşiret ve siyaset ilişkisi (1880-2011). Sitav Yayınları.
• Kul, S. (2014). Uygun istatistiksel test seçim klavuzu. Plevra Bülteni, 8(2), 26-29.
• Mcmillan, J. H. & Schumacher, S. (2006). Research in education. A conceptual in-troduction. 5th ed.. Addison Wesley Longman Inc.
• Ökten, A. (2020). David Hume’da algi ve dış dünya problemi. Sonçağ Akademi Yayınları.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kilavuzu SPSS ile adim adim veri analizi (Çev. S. Balcı). Anı Yayınları.
• Saydam, A. (2009). Sultanın özel statüye sahip tebaasi: konar göçerler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2009(20), 9-31.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Anı Yayıncılık. Tabachnick, B. G. & Fidel, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
• Taşdan, M. (2013). İlköğretim okullarinda örgütsel kimlik algisi ölçeğinin geliştirilmesi. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 46(2), 1-24.
• Todorov, T. (2003). Hope and memory: Reflections on the twentieth century. Atlantic Books.
• Uluç, V. (2010). Kürtlerde sosyal ve siyasal örgütlenme: Aşiret. Mukaddime Dergisi, 2(2), 35-52.