MEKTEBO MİYANİN ZAZAKİ KITABÊ MUSNAYİŞİ ADLI DERS KİTABINDA ZAZA FOLKLORÜ

Yıl 2024, Sayı: 36, 116 - 135, 04.07.2024

İbrahim Dağılma

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1415117

Öz

Folklor, toplumsal yaşam ve kültürel değerlerini içeren bir alandır. Bu alan, işlevsel olarak geniştir. Dil öğrenimi ve öğretiminde karşımıza çıkan ilk edebi ürünler folklorik anlatılardır. Folklor ürünleri, ilgili anadili öğrenme sürecinde bir araç, dili öğrendikten sonra hem araç hem amaç görevi görür. Dil, başkaca yöntemlerle de öğrenilir; fakat folklorik bir metinle dil öğrenildiği gibi öğretilir ve aktarılır. Folklor, bir milletin kültürünü tanıma, aktarma, zamanı değerlendirme ve değerler eğitimi vermede önemli bir öğedir. Dil öğretimi eksenli yazılan ders kitaplarında kültür aktarımı, değerler eğitimi ve pedagojik yöntemler öne çıkar. Folklorik ürünler, bu özellikleri güçlüce barındırdığı için dil dersi kitaplarında bu öğelere yer verilir. Zazaca, unutulmaya yüz tutan diller arasında yer alır. Bu dilin korunması ve yaşatılması adına folklorik ürünlerin toplanması ve aktarılması gereklidir. Zazaca dil kitapları ve ders kitaplarının yazılması ve folklorik öğeler içermesi Zazaca dil ürünlerinin toplanması, korunması ve öğretilmesinde önemlidir. Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar için hazırlanmış Zazaca ders kitapları dil öğretimi açısından ve öğrenim çıktısı yönünden folklorik ürünlere yer vermiştir. Seçmeli ders kapsamında MEB okullarında ders kitabı olarak okutulan bu kitaplar Zazaca öğretiminde ve Zaza folklorunun örneklerle aktarılmasında bir rol üstlenmiştir. Bu çalışmada bu ders kitaplarında yer alan folklor ürünleri ilgili başlıklar altında veri olarak ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

FOLKLOR, DİL, KÜLTÜR, ZAZACA, DERS KİTABI

Teşekkür

tEŞEKKÜRLER

Kaynakça

• Akdağ, E. (2023). Afyonkarahisar bilmeceleri’nde çocuk ve eğitim. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö (13), 79-92. https://doi.org/10.29000/rumelide.1379391 Ata, B. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde müzeler. İçinde A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Edt.). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi, (ss. 171-188). Pegem Akademi.
• Berting, J. (2012). Şeytan üçgeni-kimlik, kültür, etnik topluluk (Çev. H. İnanç). MKM Yayınları.
• Boratav, P. N. (1982). Folklor ve edebiyat (1982) I. Adam Yayıncılık.
• Demircioğlu, E. ve Altuntaş G. İ. (2022). Sosyal bilgiler ve türkçe ders kitaplarında folklorik ögelerin temsili. Trakya Eğitim Dergisi, 12 (2), 1150-1162. https://doi.org/10.24315/tred.1081007
• Dundes, A. (1965). What is folklore? (Çev. F. G. Mirzaoğlu. Folklor Nedir? 1997). Millî Folklor, 36, 74-76.
• Duran, E. ve Tufan, B. S. (2017). İlkokul Türkçe ders kitaplarında oyun ve oyuncakların kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (1), 16-28.
• Gürel, D. ve Çetin, T. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve kültür aktarımında edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6 (2), 22-40.
• Irmak, Y. (2016). Mitten efsaneye bir halk oyunu: Bingöl kartal oyunu. Studies Of The Ottoman Domain, 6 (10), 90-105.
• Oğuz, M. Ö. (2016). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Geleneksel Yayıncılık.
• Önal, M. N. (2002). Türkçe’nin eğitimi ve öğretiminde oyun tekerlemelerinin yeri ve önemi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-17.
• Örnek, S. V. (2002). Türk halkbilimi. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem Akademi.
• Varol, M. vd. (2018). Mektebo miyanin zazaki kıtabê musnayişi 5. MEB.
• Varol, M. vd. (2019). Mektebo miyanin zazaki kıtabê musnayişi 6. MEB.
• Varol, M. vd. (2019). Mektebo miyanin zazaki kıtabê musnayişi 7. MEB.
• Varol, M. vd. (2019). Mektebo miyanin zazaki kıtabê musnayişi 8. MEB.
• Varol, M. (2015). UNESCO'nun dil raporlarına göre Zazaca'nın durumu ve geleceği. Electronic Turkish Studies, 10 (2), 997-1006.