TÜRKİYE’DE ÜRETİM YÖNETİMİ EĞİTİMİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİMİN İŞLENME DÜZEYİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Sayı: 38, 37 - 66, 28.02.2025

Recep Akdağ

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1497564

Öz

Gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabildikleri yaşanabilir bir dünyanın devamı için sürdürülebilirliğin önemi her geçen gün artmaktadır. Dünya nüfusunun giderek arttığı, doğal kaynakların azaldığı ve atıkların doğal dengeyi bozduğu bir durumda sürdürülebilir üretim ve tüketimin önemi artmaya devam etmektedir. Bu konudaki bilincin oluşabilmesi temel eğitimden başlanarak yükseköğretim programlarında bu konunun ele alınmasıyla mümkündür. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki üniversitelerin işletme programlarındaki üretim yönetimi dersinde sürdürülebilir üretimin ne düzeyde ve hangi boyutlarda el alındığının belirlenmesidir. Bu amaçla, devlet ve vakıf üniversitelerinde üretim yönetimi dersini veren öğretim elemanlarından anket yöntemi ile veri toplanmıştır. Literatürden derlenen anket, öğretim elemanlarına e-posta ile gönderilmiştir. Anketi yanıtlayan öğretim elemanları araştırmanın örneklemini oluşturmuş, anketlere verilen yanıtlar SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Analiz soncunda elde edilen bulgulara göre, üretim yönetimi dersini veren öğretim elemanlarının yarıdan fazlasının (%60.5) ders kaynaklarında “sürdürülebilir üretim” ayrı bir konu/ünite olarak yer almamakta ve %59.3’ü tarafından ayrı bir konu/ünite olarak anlatılmamaktadır. Ayrıca işletme programlarının bulunduğu fakülte ve üniversitelerdeki sürdürülebilirlik uygulamalarının yeterli düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Üretim, Yükseköğretimde Sürdürülebilirlik

DETERMINATION OF TEACHING LEVEL OF SUSTAINABLITY IN PRODUCTION MANAGEMENT EDUCATION IN TURKEY

Öz

The importance of sustainability is increasing day by day for the continuation of a livable world where future generations can meet their needs. In a situation where the world population is increasing, natural resources are decreasing and waste disrupts the natural balance, the importance of sustainable production and consumption continues to increase. Raising awareness on this issue is possible by addressing it in higher education programs, starting from basic education. In this context, the aim of this study is to determine what level and to which extent of sustainable production is covered in the production management course in the business programs of universities in Turkey. For this purpose, data was collected by survey method from faculty members teaching production management courses at state and private universities. The lecturers who answered the survey formed the sample of the research, and the responses to the surveys were analyzed with the SPSS package program. According to the results of the analysis, more than half of the lecturers (60.5%) teaching the production management course do not include "sustainable production" as a separate unit, and it is not taught as a separate unit by 59.3% of the lecturers. It has also been concluded that sustainability practices in faculties and universities where business programs are located are not at a sufficient level.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Sustainable Production, Sustainability in High Education

Kaynakça

• Abdulrahman Yousef, D. (2012). The state of production and operations management (P/OM) teaching in United Arab Emirates universities. Education, Business And Society: Contemporary Middle Eastern İssues, 5(2), 112-123.
• Alayon, C., Safsten, K. & Johansson, G. (2017). Conceptual sustainable production principles in practice: Do they reflect what companies do? Journal Of Cleaner Production, 141, 693-701.
• Andersson, P. & Ohman, J. (2016). Logics of business education for sustainability, Environmental Education Research, 22(4), 463-479.
• Aracıoğlu, B. (2010). Üretim yönetimi alanında yaşanan paradigmal değişimler kapsamında sürdürülebilir üretim. Ege Akademik Bakış. 10(1), 141-156.
• Aragon-Correa, J. A., Marcus, A. A., Rivera, J., & Kenworthy, A. L. (2017). Sustainability management teaching resources and the challenge of balancing planet, people, and profits. Academy of Management Learning & Education, 16(3), 469-483.
• Arslan, H. M., Yıldız, M. S. & Durak, İ. (2017). Türkiye yükseköğretim programlarındaki üretim yönetimi eğitiminin genel değerlendirmesi. VI. Uluslararası Meslek Yüksekokulları Sempozyumu (UMYOS), May 18-20. 380-386.
• Aykaç, D. (2022). Ege üniversitesi öğrencilerinin sürdürülebilirlik konusundaki bilgi düzeyi, tutum ve davranışlarının “sürdürülebilirlik bilinci ölçeği” ile belirlenmesi. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Baki B. & Gözlü S. (2004). Türkiye’deki üniversitelerde ÜİY öğretimi: bir alan araştırması, IV. Ulusal Üretim Araştırmalar Sempozyumu, T.C. Selçuk Üniversitesi, 8–10 Ekim, Konya, 684–690, Günay Ofset Matbaacılık ve Tic. Ltd. Şti.
• Bekiş, T., Ergülen, A. & Büyükkeklik, A. (2011). Türkiye’deki üniversitelerin işletme iktisat ve kamu yönetimi programlarında çevre eğitiminin verilmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), 39-53.
• Belbağ, S. (2020). Sürdürülebilir üretim faaliyetleri ve uygulamaları. Nobel Akademik Yayıncılık. Berlin Declaration on Education for Sustainable Development (2022). https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000381228 (20.04.2024).
• Berns, M., Townend, A., Khayat, Z., Balagopal, B., Reeves, M., Hopkings, M. & Kruschwitz, N., (2009). The business of sustainability. MIT Sloan Manag. Rev. 1-89.
• Bettley, A. & Burnley, S. (2008). Towards sustainable operations management integrating sustainability management into operations management strategies and practices. In: Misra, K.B. (eds) Handbook of performability engineering. Springer, London.
• Bhandari, D., Singh, R. K. & Garg, S. K. (2019). Prioritisation and evaluation of barriers intensity for implementation of cleaner technologies: Framework for sustainable production. Resources, Conservation & Recycling, 146, 156–167.
• Brandon-Jones, A., Piercy, N., & Slack, N. (2012). Bringing teaching to life: Exploring innovative approaches to operations management education, International Journal Of Operations & Production Management, 32(12), 1369–1374.
• Carvalho, F. T., Cunha, J. J., & Oliveira, O. G. (2019). Kanban Sa: Serious Game Para O Ensino De Gestão Da Produção. Revista de ensino de engenharia, 38(2), 55-65.
• Chase, R. B., & Zhang, A. (1998). Operations management: internationalization and interdisciplinary integration. International Journal Of Operations & Production Management, 18(7), 663–667.
• Çekiç, B & Ömürgönülşen, M. (2015a). Lisans düzeyinde üretim/işlemler yönetimi ders kitaplarının görsel içerik analizi. 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu (ÜAS 2015), İzmir, Türkiye.
• Çekiç, B & Ömürgönülşen, M. (2015b). Türkiye’de işletme bölümlerinde üretim/işlemler yönetimi alanında çalışan öğretim üyelerinin bilimsel yayın performansının Türkiye geneli ile karşılaştırılması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(601), 59-70.
• Çekiç, B. & Ömürgönülşen, M. (2016). Türk Üniversiteleri’nin işletme bölümlerinde üretim/işlemler yönetimi (ÜİY) dersinde kullanılan öğretim ve ders değerlendirme yöntemlerine ilişkin ampirik bir çalışma. Uluslararası Katılımlı 16. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 291-297.
• De Toni, A., & Filippini, R. (1998). Operations management in Italy. International Journal of Operations & Production Management, 18(7), 644-648.
• Díaz-Garrido, E., Martín-Peña, M. L., & García-Magro, C. (2022). Technology-based gamification in the classroom: an application to production management teaching. In Saura, J. R. (Ed.). Teaching innovation in university education: case studies and main practices (ss. 195-205). IGI Global.
• Ergün, İ., Kaldırım, Z., & Özcan, İ. (2022). İşletme ve muhasebe eğitimi müfredatı yeterince sürdürülebilir mi? Türkiye ve diğer ülke üniversitelerinin müfredatlarının doküman analizi ile karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25, 314-324.
• Figueir, P. S. & Raufflet, E. (2015). Sustainability in higher education: a systematic review with focus on management education. Journal Of Cleaner Production, 106. 22-33.
• Figueir, P. S., Neutzling, D. M. & Lessa, B. (2022). Education for sustainability in higher education institutions: A multi-perspective proposal with a focus on management education. Journal Of Cleaner Production. 339. 1-14.
• Green, F. B. (1997). Operations management education – a curriculum at the crossroads. International Conference Proceedings - American Production And Inventory Control Society, 80–82.
• Gunasekaran, A., & Ngai, E. W. (2012). The future of operations management: an outlook and analysis. International Journal Of Production Economics, 135(2), 687-701.
• Harahap, M. A. K., Suherlan, S., Rijal, S., & Ausat, A. M. A. (2023). Defining the business philosophy foundation for sustainable business education. Journal On Education, 5(4), 15776-15783.
• Hayes, R. H. (1998). Developing POM faculties for the 21st century. Production And Operations Management, 7(2), 94–98.
• Heizer, J. & Render, B. (2017). Üretim yönetimi (Çev. U. R. Tuzkaya). Palme Yayıncılık.
• Kavaz, D. & Öztoprak, H. (2019). Sürdürülebilir kalkınma farkındalığı ve çevresel duyarlılık üzerine bir durum çalışması: uluslararası Kıbrıs üniversitesi, Folklor/Edebiyat, 25(97), 147-166.
• Khalili, N. R., Duecker, S., Ashton, W. & Chavez, F. (2015). From cleaner production to sustainable development: the role of academia, Journal Of Cleaner Production, 96, 30-43.
• Koyuncu, B. & Atıcı, T. (2021). Biyoloji eğitimi lisans derslerinin öğretmenlik mesleğinde faydalılık analizi. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanities, 6(11), 55-67.
• Krajnc, D., & Glavic, P. (2003). Indicators of sustainable production. Clean Technologies Environmental Policy, 5, 279–288. https://doi.org/10.1007/s10098-003-0221-z
• Lewis, M. A., & Maylor, H. R. (2007). Game playing and operations management education. International Journal Of Production Economics, 105(1), 134–149.
• Luque, R. A., & Machuca, J. A. (2003). An empirical study of POM teaching in Spanish universities (II): faculty profile, teaching and assessment methods. International Journal Of Operations & Production Management, 23(4), 375-400.
• Machuca, J. A., & Luque, R. A. (2003). An empirical study of POM teaching in Spanish universities (I): Content of POM courses. International Journal Of Operations & Production Management, 23(1), 15-43.
• Mburayi, L., & Wall, T. (2018). Sustainability in the professional accounting and finance curriculum: an exploration. Higher Education, Skills And Work-Based Learning, 8(3) 291-311.
• Meredith, J., & Roth, A. (1998). Operations management in the USA. International Journal Of Operations & Production Management, 18(7), 668-674.
• Okoye, A. C. (2021). Strategies for developing sustainable business education for economic development. International Journal Of Management Studies And Social Science Research, 3(2), 76-81.
• Ömürgönülşen M. & Çekiç B. (2013). Türkiye’de işletme bölümlerinde lisans düzeyi üretim/işlemler yönetimi öğretiminde mevcut durum, sorun alanları ve gelişme potansiyeli. 13. Üretim Araştırmaları Sempozyumu (ÜAS 2013), Sakarya, Türkiye
• Ömürgönülşen M. & Çekiç B. (2014). Türkiye’de işletme bölümlerinde üretim/işlemler yönetimi alanında çalışan öğretim elemanlarının araştırma alanlarının yönü. 14. Üretim Araştırmaları Sempozyumu (ÜAS 2014), İstanbul, Türkiye.
• Özdil T, Yılmaz C. & Akdoğan G. (2005). Öğrencilerin üretim konuları hakkındaki bilgilerini ve yönetim dersini değerlendirmeleri, V. Ulusal Üretim Araştırmalar Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25–27 Kasım, İstanbul, 684-690, Ayhan Matbaası.
• Pal, R., & Busing, M. E. (2008). Teaching operations management in an integrated format: Student perception and faculty experience. International Journal Of Production Economics, 115(2), 594-610.
• Pasin, F., & Giroux, H. (2011). The impact of a simulation game on operations management education. Computers & Education, 57(1), 1240–1254.
• Piercy, N. (2012). Business history and operations management. Business History, 54(2), 154–178.
• Pontes, L. J., Amaral, B. H. & Rodrigues, M. V. (2020). Production management teaching using problem-based learning (PBL) and discrete-event simulation (DES). Revista De Estudos E Pesquisas Sobre Ensino Tecnológico, 6, 1-25.
• Ribera, J. (1998). Regional report on operations management in Spain. International Journal Of Operations & Production Management, 18(7), 639-643.
• Rusinko, C. A. (2010). Integrating sustainability in management and business education: a matrix approach. Academy Of Management Learning & Education. 9(3). 507-519.
• Sharma, R. R. (2017). A competency model for management education for sustainability. Vision. 21(2). X-XV.
• Stubbs, W. & Cocklin, C. (2008). Teaching sustainability to business students: Shifting mindsets. International Journal Of Sustainability İn Higher Education, 9(3). 206-221.
• Tonus, H. Z. & Paşaoğlu, D. (2013). The contents of operations management courses in terms of the quality of potential human resources and research in Turkish universities. Siyaset, Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 37–50.
• Topoyan, M. (2005). Yeniden üretim sistemleri için sürdürülebilir ürün tasarımlarının oluşturulması, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi. 259 – 264.
• Veleva, V., Hart, M., Greiner, T., & Crumbley, C. (2001). Indicators of sustainable production, Journal of Cleaner Production, 9, 447–452.
• Vrat, P. (1998). A report on operations management in India. International Journal Of Operations & Production Management, 18(7), 651-653.
• Vural Yılmaz, D. (2022). İktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinin sorumlu yönetim eğitimine ilişkin farkındalık ve görüşleri, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık (57), 296-311.
• Walker, H., Klassen, R., Sarkis, J. & Seuring, S. (2014). Sustainable operations management: recent trends future directions. International Jounal Operations And Production Management. 34(5), 1-13.
• Yıldız, D. & Uzunsakal, E. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 13-28.
• Yılmaz C., Akdoğan G., Özdil T. & Ecevit Z. (2004). Bilgi teknolojileri gelişiminde üretim yönetimi dersi. IV. Ulusal Üretim Araştırmalar Sempozyumu, T.C. Selçuk Üniversitesi, 8–10 Ekim, Konya, 67–73, Günay Ofset Matbaacılık ve Tic. Ltd. Şti.
• Yılmaz, E. & Bilgin, E. (2016). İşletme bölümü öğrencilerinin üretim yönetimi derslerine ilişkin beklenti ve memnuniyet analizi, International Journal Of Academic Value Studies, 2(6), 40-51
• Yüksel, F. (2020). Sustainability in accounting education given by Turkey higher education institutions. Turkish Online Journal Of Qualitative Inquiry, 11(3), 393-416.
• Zulkifli, N. (2011). Social and environmental accounting education and sustainability: educators’ perspective. Journal Of Social Sciences, 7(1), 76-89.