TOPLUM YANLISI VE BİREY YANLISI DÜRTME: TÜRKİYE’DE AKADEMİSYENLERİN DÜRTME ALGILARI

Yıl 2025, Sayı: 38, 193 - 214, 28.02.2025

Sema Müge Özdemiray , Belgin Uçar Kocaoğlu , Hande Karamanoğlu

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1528113

Öz

Kamu otoriteleri; dürtme yöntemi ile oluşturdukları kamu politikaları aracılığıyla bireyleri, kendileri ve toplum adına faydalı eylemlere ve kararlara yönlendirmeye çalışmaktadır. Bireylerin sınırlı rasyonalitesi nedeniyle bu yönlendirmelerin olumlu sonuçlar doğuracağı öngörülse de ilgili yazında dürtme yönteminin paternalist niteliğinin olumsuz sonuçlara yol açma olasılığı da sıklıkla değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmelerde ve bireylerin dürtme politikalarına yönelik algı ve tutumlarında; demografik özellikleri, üyesi oldukları toplumun kültürü gibi pek çok bireysel ve toplumsal faktörün etkisi olasıdır. Dürtme teorisinin daha ileriye taşınabilmesi için bu faktörlerin ortaya konması gereklidir. Bu öngörüden yola çıkarak çalışma, Kamu Yönetimi Bölümü öğretim üyelerinin birey yanlısı ve toplum yanlısı dürtme politikalarına yönelik tutumlarını ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’deki devlet üniversitelerinde görev yapan 91 öğretim üyesi ile bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ankette yer verilen 8 farklı dürtme politikası içerisinde organ bağışını artırmak amacıyla tasarlanan dürtme politikası dışındaki politikaların hepsinin kabul edilebilir bulunduğu, bireylerin seçim özgürlüklerini önemli ölçüde kısıtlamadıkları algısı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

akademisyen, algı, birey yanlısı dürtme, dürtme, toplum yanlısı dürtme

PRO-SOCIAL AND PRO-SELF NUDGE: SCHOLARS’ NUDGING ATTITUDES IN TURKIYE

Öz

Public authorities try to lead individuals to undertake actions and decisions in the interest of both themselves and society through public policies they create by nudging. Although this method is anticipated to yield favorable results due to individuals’ limited rationality, the related literature often discusses possible adverse effects due to the paternalist quality of nudge. It is likely that the implications in the literature and individuals’ perceptions and attitudes regarding nudge policies are influenced by a number of individual and societal factors such as the individuals’ demographic features, the culture of the surrounding society. It is necessary to disclose these factors in order to take nudge theory forward. Departing from this, the present study aims at exposing the perceptions regarding pro-self and pro-social nudge policies among professor of Public Administration department in the context of Türkiye. For this purpose, a survey was conducted with 91 faculty members employed at Turkish state universities. Of the 8 different nudge policies mentioned in the survey, the respondents were seen to find all acceptable except for the one targeted at expanding organ donation. The respondents think that such policies do not have a considerable restrictive effect on individuals’ freedom to choice.

Anahtar Kelimeler

Scholars, attitude, pro-social nudge, nudge, pro-self nudge

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. (2009). Kral-devlet ya da ölümlü tanrı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Amir, O., Ariely D., Cooke A., Dunning D., Epley N., Koszegi B., Lichtenstein, D., Mazar, N., Mullainathan, S., Prelec, D., Shafir, E., & Silva J. (2005). Psychology, behavioral economics, and public policy. Marketing Letters, 16(3/4), 443–454.
• Arısoy, C., & Özdemiray, S. M. (2022). Bireysel emeklilik sistemine otomatik katılımın etik olgusu çerçevesinde değerlendirilmesi. 22. International Public Administration Forum, https://www.researchgate.net/profile/Selin-Engin-2/publication/366986825_KURUMSAL_GELISIMDE_STRATEJIK_ILETISIMIN_ROLU_VE_ONEMI/links/63bd214503aad5368e7c3be9/KURUMSAL-GELISIMDE-STRATEJIK-ILETISIMIN-ROLUe-VE-OeNEMI.pdf (20.02.2023).
• Bierhoff, H. (2002). Prosocial behaviour. New York: Psychology Press.