KÜLTÜR DÜNYASI DERGİSİNDE (1954-1956) EDEBÎ HAREKETLİLİK

Yıl 2025, Sayı: 40, 219 - 249, 25.10.2025

Bilal Demir

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1655713

Öz

Kültür Dünyası dergisi 1954-1956 yıllarında yayımlanmış bir kültür sanat dergisidir. Unesco’nun Türkiye Millî Komisyonu tarafından yayımlanan dergi, Unesco’nun misyonu ve faaliyetleri bağlamında yayın yapmıştır. Kültür Dünyası dergisinin öne çıkan asıl özelliği sanat dallarının tümüne uygun içerikler üretmek olmuştur. Edebiyattan tiyatroya, resimden müziğe, baleden operaya, heykelden mimariye birçok alanda yazı yayımlanmıştır. Dergide şiir, hikâye, deneme, tiyatro, günlük, sohbet, tercüme ve portre yazısı türünde edebî metinler de kaleme alınmıştır. Dönemin önemli ve bilinir şair ile yazarlarından oluşan yazarlar dergiyi edebiyat tarihi açısından değerli kılmıştır. Dergi ayrıca edebiyat dışında 1950’li yılların sanat, politika, kültür ve ilim ortamı hakkında detaylı bilgi veren, bu konular hakkında akademik yazılar içeren bir dergidir.

Bu çalışmada 1954-1956 yılları arasında yayımlanmış olan Kültür Dünyası dergisi hakkında bilgiler verilerek dergide yayımlanmış edebî metinlere dikkat çekilecektir. Dergide edebiyatçı kimliğiyle bilinen yazarların dışında edebî konularda yazan birçok önemli isim bulunmaktadır. Çalışmada edebî türler bağlamında sınıflandırma yapılarak şair ve yazarlar ile çalışmaları değerlendirilecektir. Kültür Dünyası dergisine katkı yapmış edebiyatçılar ve yayınları gösterilerek derginin edebiyat tarihindeki yeri ve önemi ortaya konulmaya çalışılacaktır. Çalışmanın sonunda ise derginin kronolojik dizini verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Dünyası, , Dergi, , Edebiyat, , Şiir,

Literary Studies in Kültür Dünyası Magazine (1954-1956)

Öz

Kültür Dünyası magazine is a culture and arts magazine published between 1954-1956. The magazine, published by Unesco's Turkish National Commission, published in the context of Unesco's mission and activities. The main distinguishing feature of Kültür Dünyası magazine is to produce content suitable for all branches of art. Articles have been published in many fields, from literature to theatre, from painting to music, from ballet to opera, from sculpture to architecture. Literary texts such as poetry, stories, essays, plays, diaries, conversations, translations and portrait writings were also written in the magazine.

In this study, information will be given about the Kültür Dünyası magazine, which was published between 1954-1956, and attention will be drawn to the literary texts published in the magazine. In addition to the writers known as literary figures, there are many important names writing on literary subjects in the magazine. In the study, poets and writers and their works will be evaluated by classifying them in the context of literary genres. By showing the literary figures who contributed to Kültür Dünyası magazine and their publications, the place and importance of the magazine in the history of literature will be tried to be revealed.

Anahtar Kelimeler

Kültür Dünyası, , Magazine, , Literature, , Poet,

Kaynakça

• Abadan, N. (1955). Existentiâlisme ve hürriyet telâkkisi. Kültür Dünyası, 13-14 (16-18).
• Abadan, Y. (1956). Reşat Nuri Güntekin. Kültür Dünyası, 28-29 (19-20).
• Aksal, S. K. (1954). Okumakla oynamak. Kültür Dünyası, 1 (22-23).
• Aktay, S. Z. (1954). Kırk yıl süren bir şiir kavgası. Kültür Dünyası, 7 (8-10).
• Anar, T. (2012). Mekândan taşan edebiyat: Yeni Türk edebiyatında edebiyat mahfilleri. Kapı Yayınları.
• Ay, L. (1954). Tanrıdağı ziyafeti. Kültür Dünyası, 10 (17-20).
• Birsel, S. (1954). Şiir üzerine konuşma. Kültür Dünyası, 1 (8-11).
• Burian, O. - Çambel, P. (1954). Türkiye’de tiyatro. Kültür Dünyası, 4 (15-17).
• Doğan, E. (1997). Edebiyatımızda dergiler. Bağlam Yayıncılık.
• Ertuğ, H. R. (1970). Basın ve yayın hareketleri tarihi. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Harmancı, A. (2019). Edebiyatımızda “Ara Nesil”. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 3(2), 157-166.
• İnan, Prof. Dr. Â. (1956). Kemal Atatürk’ün ilim ve edebiyat üzerine düşünceleri. Kültür Dünyası, 24-25 (3-5).
• Karahan, A. (1954). Fatih’in şiir ve fikir cephesi I: Fatih’in edebi hüviyeti”. Kültür Dünyası, 6 (5-8).
• Karahan, A. (1954). Fatih’in şiir ve fikir cephesi II: Fatihin tasavvufî ve felsefî hüviyeti. Kültür Dünyası, 8 (3-5).
• Küpçük, S. (2025). Edebiyat dergileri atlası - 1980’den 2000 sonrasına. Hece Yayınları.
• Kür, İ. (1954). İngiltere’de çocuk tiyatrosu. Kültür Dünyası, 1 (26).
• Özgü, M. (1954). Kafka. Kültür Dünyası, 5 (16-18).
• Özgü, M. (1954). Klâsik edebiyata doğru. Kültür Dünyası, 2 (14-15).
• Pekin, F. (1954). Hekimlik ve şiir. Kültür Dünyası, 5 (14-15).
• Pekin, F. (1954). Yaşamak. Kültür Dünyası, 9 (27-19).
• Peltek, O. (1954). Existentialisme üzerine. Kültür Dünyası, 5 (19-21).
• Peltek, O. (1954). Tercüme tarihimize bir bakış. Kültür Dünyası, 3 (25-26).
• Savcı, B. (1955). Tiyatroda yazar buhranı. Kültür Dünyası, 13-14 (12-13).
• Savcı, B. (1955). Tiyatromuzu saran buhranlar. Kültür Dünyası, 15-16 (7-8).
• Şahinbaş, İ. (1954). Eugene O’neill. Kültür Dünyası, 1 (16-20).
• Tosun, N. (2020). Edebiyat atlası. Dedalus Yayınları
• Uçar, A. (2007), 1950’ler Türkiye’sinde edebiyat dergiciliği: poetikalar ve politikalar. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans Tezi). Bilkent Üniversitesi/ Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.