Deneysel Diyabetik Sıçan Modelinde Zamana Bağlı Gelişen Kemik Dokusundaki Değişikliklerin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 48 Sayı: 2, 344 - 351, 01.06.2021

Dilek Aygün Keşim

https://doi.org/10.5798/dicletip.944399

Öz

Amaç: Streptozotocin (STZ) ile oluşturulan diyabetin, kemik metabolizması üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntemler: Çalışmada 28 adet 350-400 gr ağırlığında Wistar albino türü erkek sıçanlar kullanıldı. Her bir grupta 7 adet sıçan kullanıldı. Sıçanlar 2 haftalık kontrol ve diyabet (streptozotocin), 8 haftalık kontrol ve diyabet olmak üzere toplam 4 gruba ayrıldı. Diyabetli gruplara tek seferlik streptozotocin 45 mg/kg doz karın boşluğuna enjekte edildi. Sıçanlar belirlenen haftalarda ketamin anestezisi altında kardiyak ponksiyonla feda edilerek, kan ve sağ tibia örnekleri alındı. Tibiaları hemotoksilen boya ile boyanıp, histopatolojik görüntüleri elde edildi. Tibia uzunlukları ölçülüp kaydedildi. Kan serum örneklerinden vitamin D, kalsiyum, magnezyum, fosfat ve alkalen fosfataz değerleri ölçüldü.
Bulgular: Hem iki hem de sekiz haftalık diyabetik grupların kendi kontrollerine kıyasla vücut ağırlığında anlamlı azalma göründü (p<0,01). Açlık kan şekeri ortalaması 2. Haftadaki diyabetli grupta 385 mg/dl iken 8. Haftadaki diyabetli grupta 496 mg/dl olarak ölçüldü. Histopatolojik incelemelerde ilk 2 hafta olan kontrol ve diyabetli gruplar arasında fark görünmezken, 8 haftalık diyabetli gruptaki sıçanların kemiklerinde osteosit hücrelerde dejenerasyon bulundu. Tibia uzunluğunda 2.haftadaki gruplar arasında anlamlı fark bulunmazken (p˃0,05), 8. Haftadaki diyabetli grupta kontrolüne kıyasla anlamlı azalma bulundu(p˂0,01). Biyokimyasal serum değerlerinde 2 haftalık diyabetli grupta kendi kontrol grubuna kıyasla Ca ve ALP düzeylerinde anlamlı değişiklikler meydana geldi(p˂0,01). 8 haftalık diyabetli olan grupta kontrole kıyasla serum Mg (p˂0,05), Ca, P ve ALP değerlerinde (p<0,01) diyabet aleyhine anlamlı farklılıklar bulundu.
Sonuç: STZ ile oluşturulan diyabetik modellerde erken dönemde kemikte herhangi bir patolojiye rastlanmazken, uzun vadede osteosit hücrelerde dejenerasyon, kemik oluşumunda azalma ve serum biyokimyasal değerlerinde bozukluklar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca hiperglisemiye bağlı gelişen D vitamini ve Ca metabolizmasındaki bozukluklar düşük kemik kütlesine yol açabilir ve kırık olasılığını artırabilir. Diyabetik hastalarda kemik sağlığı ihmal edilmemeli ve erken dönemde önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Diabetes mellitus, kemik, rat, streptozotocin, tibia, osteosit

Kaynakça

• 1.Uğan R, Yayla M, Ün H, et al. Nar kabuğuekstresinin sıçanlarda diyabetik şartlarda sepsis ileindüklenen akciğer hasarına karşı etkileri. Dicle TıpDergisi. 2020; 47: 678-86.
• 2.Yan W, Li X. Impact of diabetes and its treatmentson skeletal disease. Frontiers of medicine. 2013; 7:81–90.
• 3.Jiao H, Xiao E. Diabetes and Its effect on bone andfracture healing. Curr Osteoporos Rep. 2015; 13:327-335