Tip 1 Diyabetes Mellituslu Çocuklarda Çölyak Hastalığının Sıklığı

Yıl 2024, Cilt: 51 Sayı: 2, 257 - 265, 14.06.2024

Mehmet Sıddık Aydın Edip Unal

https://doi.org/10.5798/dicletip.1501346

Öz

Giriş: Tip 1 diyabetes mellituslu (T1DM) hastalarda otoimmün hastalık sıklığı artmıştır. Literatürde T1DM'li çocuk hastalarda çölyak hastalık (ÇH) prevalansının %1-16,6 arasında değiştiği raporlanmıştır. Bu çalışmada T1DM tanısı ile izlenen hastalarda, ÇH sıklığının belirlenmesi ve ÇH’nın büyüme ve metabolik kontrol üzerine olan etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntemler: Çalışmaya 424 çocuk hasta alındı. Hastaların başvuru yaşı, cinsiyeti, ortalama HbA1C düzeyler, T1DM tanı esnasında ve son başvurudaki antropometrik ölçümleri hesaplandı. Anti-doku transglutaminaz IgA (anti-DTG IgA) düzeyi pozitif saptanan hastaların biyopsi sonuçları kaydedildi. Ayrıca anti-DTG IgA düzeyi kendiliğinden düzelen olgular da kaydedildi.
Bulgular: Olguların %52,4’i erkek, yaş ortalaması 13,99 ± 4,9 ve ortalama DM süresi 4,63 ± 3 yıl idi. Anti-DTG IgA düzeyi olguların %14,8’inde pozitif saptandı. Seroloji pozitifliği hastaların %68’inde T1DM tanı esnasında, %30’unda T1DM tanısından sonraki beş yıl içinde saptandı. Seroloji pozitifliği saptanan olguların %44’ü kendiliğinden düzeldi. Diyabetli olguların %4,1’ine biyopsi ile kanıtlanmış ÇH (BKÇH) tanısı konuldu. Çölyak negatif olan grup ile BKÇH olan grubun DM tanı esnasında ve son başvurudaki antropometrik ölçümleri arasında anlamlı fark saptanmadı BKÇH olan grubun tanıda ve son başvurudaki antropometrik ölçümleri arasında anlamlı fark yoktu.
Sonuç: T1DM’li hastalarda ÇH için antikor pozitiflik oranı %15,8 iken, %4,1’inde BKÇH tespit edilmiştir. Antikor pozitifliğinin %98’i DM tanısı esnasında ya da tanıdan sonraki beş yıl içinde saptanmıştır. Antikor pozitifliği saptanan olguların %44’ü yaklaşık iki yıl içinde glüten tüketimine rağmen kendiliğinden normale geldiği tespit edilmiştir. Bu nedenle her çölyak antikor pozitifliği saptanan hastalara acil barsak biyopsisi veya glutensiz diyet tedavisi verilmesi yerine serolojik takip yapılmasını önermekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Tip 1 DM, çölyak hastalığı, çocuklar

Kaynakça

• 1.Libman I, Haynes A, Lyons S, et al. ISPAD ClinicalPractice Consensus Guidelines 2022: Definition,epidemiology, and classification of diabetes inchildren and adolescents. Pediatr Diabetes.2022;23(8):1160-1174. doi: 10.1111/pedi.13454.
• 2.Fröhlich-Reiterer E, Elbarbary NS, Simmons K, etal. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines2022: Other complications and associatedconditions in children and adolescents with type 1diabetes. Pediatr Diabetes. 2022;23(8):1451-1467.doi: 10.1111/pedi.13445.
• 3.Hughes JW, Riddlesworth TD, DiMeglio LA, et al.Autoimmune diseases in children and adults withtype 1 diabetes from the T1D exchange clinicregistry. J Clin Endocrinol Metab.2016;101(12):4931-7.
• 4.Bai JC, Fried M, Corazza GR, et al. WorldGastroenterology Organisation global guidelines onceliac disease. J Clin Gastroenterol 2013;47:121-6.
• 5.Craig ME, Prinz N, Boyle CT, et al. AustralasianDiabetes Data Network (ADDN); T1D ExchangeClinic Network (T1DX); National Paediatric DiabetesAudit (NPDA) and the Royal College of Paediatricsand Child Health; Prospective Diabetes Follow-upRegistry (DPV) initiative. Prevalence of CeliacDisease in 52,721 Youth With Type 1 Diabetes:International Comparison Across Three Continents.Diabetes Care 2017;40:1034-1040. Epub 2017 May25.
• 6.Pham-Short ADK, Ambler G, Chan AK, Craig ME.Coeliac disease in type 1 diabetes from 1990 to2009: higher incidence in young children afterlonger diabetes duration. Diabet Med.2012;29(9):286-9.
• 7.Pham-Short A, Donaghue KC, Ambler G, et al.Screening for celiac disease in type 1 diabetes: asystematic review. Pediatrics. 2015;136(1):170-6.
• 8.Taczanowska A, Schwandt A, Amed S, et al. Celiacdisease in children with type 1 diabetes variesaround the world: An international, cross-sectionalstudy of 57 375 patients from the SWEET registry. JDiabetes. 2021;13(6):448-457. doi: 10.1111/1753-0407.13126. Epub 2020 Nov 30.
• 9.Unal E, Demiral M, Baysal B, et al. Frequency ofCeliac Disease and Spontaneous Normalization Rateof Celiac Serology in Children and AdolescentPatients with Type 1 Diabetes. J Clin Res PediatrEndocrinol. 2021;26;13(1):72-79. doi:10.4274/jcrpe.galenos.2020.2020.0108. Epub 2020Aug 21.
• 10.Grant RW, Kirkman MS. Trends in the evidencelevel for the American Diabetes Association’s“Standards of Medical Care in Diabetes” from 2005to 2014. Diabetes Care. Jan 2015;38(1):6-8.
• 11.Karagüzel G, Simşek S, Değer O, Okten A.Screening of diabetes, thyroid, and celiac diseases-related autoantibodies in a sample of Turkishchildren with type 1 diabetes and their siblings.Diabetes Res Clin Pract 2008;80:238-243. Epub2008 Jan 31.
• 12.Hatun Ş, Demirbilek H, Darcan Ş, et al. TurkishPediatric Diabetes Research Group. Evaluation oftherapeutics management patterns and glycemiccontrol of pediatric type 1 diabetes mellitus patientsin Turkey: A nationwide cross-sectional study.Diabetes Res Clin Pract 2016;119:32- 40. Epub 2016 Jun 27.
• 13.Simsek DG, Aycan Z, Özen S, et al. Diabetes care,glycemic control, complications, and concomitantautoimmune diseases in children with type 1diabetes in Turkey: a multicenter study. J Clin ResPediatr Endocrinol 2013;5:20-26. Epub 2013 Feb19.
• 14.Ergür AT, Oçal G, Berberoğlu M, et al. Celiacdisease and autoimmune thyroid disease in childrenwith type 1 diabetes mellitus: clinical andHLAgenotyping results. J Clin Res PediatrEndocrinol 2010;2:151-154. Epub 2010 Nov 3.
• 15.Odeh R, Alassaf A, Gharaibeh L, et al. Prevalenceof celiac disease and celiac-related antibody statusin pediatric patients with type 1 diabetes in Jordan.Endocr Connect 2019;8:780-7.
• 16. Castellaneta S, Piccinno E, Oliva M, et al. High rateof spontaneous normalization of celiac serology in acohort of 446 children with type 1 diabetes: aprospective study. Diabetes Care 2015;38:760-766.Epub 2015 Mar 17.
• 17.Waisbourd-Zinman O, Hojsak I, Rosenbach Y, etal. Spontaneous normalization of antitissuetransglutaminase antibody levels is common inchildren with type 1 diabetes mellitus. Dig Dis Sci2012;57:1314-1320. Epub 2011 Dec 16.
• 18.Larsson K, Carlsson A, Cederwall E, et al. Annualscreening detects celiac disease in children withtype 1 diabetes.Pediatric Diabetes 2008 9 354–9.
• 19.Uibo O, Heilman K, Rägo T, et al. Symptomlessceliac disease in type 1diabetes: 12-year experiencein Estonia. Pediatr Int 2010;52:230-233. Epub 2009Sep 7.
• 20.Slae M, Romem A, Edri S, et al. Celiac Disease andCeliac Antibodies in DM1 Patients: When AreScreening and Biopsy Recommended? Dig Dis Sci.Feb 2019;64(2):487-92.
• 21.Kang JY, Kang AH, Green A, Gwee KA, Ho KY.Systematic review: worldwide variation in thefrequency of coeliac disease and changes over time.Aliment Pharmacol Ther 2013;38:226-245. Epub2013 Jun18.
• 22.Barera G, Bonfanti R, Viscardi M, et al.Occurrence of celiac disease after onset of type 1 diabetes: a 6-year prospective longitudinal study. Pediatrics 2002;109:833-8.
• 23.Sun S, Puttha R, Ghezaiel S, et al.; North WestEngland Paediatric Diabetes Network. The effect ofbiopsy-positive silent coeliac disease and treatmentwith a gluten-free diet on growth and glycaemiccontrol in children with Type 1 diabetes. Diabet Med2009;26:1250-4.
• 24.Pham-Short A, C Donaghue K, Ambler G, et al.Early elevation of albumin excretion rate isassociated with poor gluten-free diet adherence inyoung people with coeliac disease and diabetes.Diabet Med 2014;31:208-212. Epub 2013 Oct 30.
• 25.Sponzilli I, Chiari G, Iovane B, et al. Celiac diseasein children with type 1 diabetes: impact of glutenfree diet on diabetes management. Acta Biomed 2010;81:165-70.
• 26.Simmons KM, McFann K, Taki I, et al. Reducedbone mineral density is associated with celiacdisease autoimmunity in children with type 1diabetes. J Pediatr 2016;169:44-48. Epub 2015 Nov11.
• 27.Rohrer TR, Wolf J, Liptay S, et al. DPV Initiativeand the German BMBF Competence NetworkDiabetes Mellitus. Microvascular complications inchildhood-onset type 1 diabetes and celiac disease:a multicenter longitudinal analysis of 56,514patients from the German-Austrian DPV Database.Diabetes Care 2015;38:801-807. Epub 2015 Feb 17.