Siirt İlinde Emzirme Oranları ve Mama Kullanım Düzeylerinin Belirlenmesi: Tanımlayıcı Bir Çalışma

Yıl 2025, Cilt: 52 Sayı: 1, 107 - 114, 14.03.2025

Ruken Zeynep Aydın , Halim İşsever

https://doi.org/10.5798/dicletip.1657547

Öz

Amaç: Bu çalışma, Siirt il merkezinde yaşayan 0-24 aylık bebeği olan annelerin emzirme oranlarını ve mama kullanım düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntemler: Tanımlayıcı bir çalışma olarak tasarlanan araştırma, 01 Mart 2023 - 01 Mart 2024 tarihleri arasında Siirt il merkezindeki 11 aile sağlığı merkezinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini 936 anne oluşturmuş ve veriler birebir görüşmeler aracılığıyla elde edilmiştir.
Bulgular: Araştırmamıza katılmayı kabul eden annelerin yaş ortalaması 29,43±5,34 olup, bunların %23,3’ü üniversite mezunu, %87,5’i ev hanımıdır. Doğumların %51’inin sezaryen ile gerçekleştiği tespit edilmiştir. Annelerin %43,8’i emzirme eğitimi almış iken, %84,4’ü bebeğine ilk besin olarak anne sütü vermiştir. 0-6 aylık bebeklerde sadece anne sütü ile beslenme oranının ilk ayda %50 olduğu, 6. Ayın sonunda ise %17,2’ye düştüğü tespit edilmiştir. Annelerin %58,7’sinin bebeklerine formül mama verdikleri bulunmuştur. Formül mama kullanım oranının; sezaryen doğum yapan, gelir düzeyi yüksek olan ve emzirmeyi erken kesmeyi planlayan annelerde istatistik olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05).
Sonuç: Siirt ilinde ilk ay sadece anne sütü ile beslenme oranlarının düşük olduğu, buna karşın formül mama kullanımının yaygın olduğu görülmüştür. Sezaryen doğum oranlarının DSÖ hedeflerinin üzerinde olması ve emzirme eğitimi alan anne oranının düşük olması (%43,8) önemli sorunlar olarak tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, bölgede emzirme danışmanlığı hizmetlerinin güçlendirilmesi ve anne sütü kullanımını teşvik edici programların yaygınlaştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Emzirme oranı, mama kullanımı, anne sütü

Kaynakça

• 1.Gökmirza E. Anne sütü ile beslenme: Derleme. Turk Pediatri Ars. 2007;42:11-5.
• 2.Nuzzi G, Trambusti I, Cicco ME, Peroni DG.Breastmilk: morethanjustnutrition! MinervaPediatr. 2021;73(2):111-4.
• 3.Rouw E, vonGartzen A, Weißenborn A.Theimportance of breastfeedingfortheinfant.Bundesgesundheitsblatt. 2018;61(8):945-51.
• 4.Garwolinska D, Namiesnik J, Kot-Wasik A, Hewelt-Belka W. Chemistry of humanbreastmilk: acomprehensivereview of thecompositionand role ofmilkmetabolites in childdevelopment. JAgricFoodChem. 2018;66(45):11881-96.
• 5.Eidelman AI, Schanler RJ, Johnston M, et al.Breastfeedingandtheuse of humanmilk. Pediatrics.2012;129(3):e827-41.
• 6.Meek JY, Noble L. Breastfeedingandtheuse ofhumanmilk. Pediatrics. 2022;150(1):e2022057988.
• 7.Prentice AM. Breastfeeding in the modern world.AnnNutrMetab. 2022;78(1):29-38.
• 8.Segura SA. Thechallenges of breastfeeding in acomplexworld. An Pediatr (EnglEd).2022;96(5):283-5.
• 9.Yılmaz B, Büyükdinç MD, Türkmen MK, Başak O.Sütçocukluğu döneminde çocukların anne sütü almaözellikleri ve ilişkili faktörler: Birinci basamaktabanlı kesitsel bir çalışma. Turkish J FamPract.2022;26(1):43-52.
• 10.Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018. Ankara:T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığıve TÜBİTAK; 2019.
• 11.Şen Er B. Şanlıurfa İli Aile Sağlığı MerkezlerineBaşvuran 0-24 aylık Bebeği Olan Annelerin AnneSütü ve Emzirme Konusunda Bilgi Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi [Doktora Tezi]. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi; 2021.
• 12.Türkiye İstatistik Kurumu. Gelir ve YaşamKoşulları Araştırması [Internet]. 2024 [Erişim tarihi:5 Şubat 2025]. Erişim:https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr
• 13.Beylik U, Topaktaş G. Türkiye sezaryen oranıdurum analizi ve politika önerileri. JGynecolObstetNeonatolMed. 2024;21(1):102-13.
• 14.T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı2022. Ankara: Sağlık Bakanlığı; 2024.
• 15.Akyol AK. Antenatal Dönemde Verilen "AnneSütü Ve Emzirme Eğitiminin Ve Postnatal DönemdeSağlanan Emzirme Danışmanlığının" AnnelerinBebeklerine İlk 6 Ay Sadece Anne Sütü VermeDurumuna Etkisinin Araştırılması [Doktora Tezi].Adana: Sağlık Bilimleri Üniversitesi; 2021.
• 16.Kaya D. 0-24 aylık bebeği olan annelerin annesütü ve emzirme ile ilgili bilgi, tutum veuygulamaları [Uzmanlık Tezi]. Elazığ: FıratÜniversitesi; 2009.
• 17.Akbayram HT. Theeffect of healthproblems atbirth on breastfeeding: A cross-sectionalstudy in athird step hospital. Dicle Med J. 2020;47(4):865-72.
• 18.Güner Ö, Koruk F. Şanlıurfa'da 0-6 aylıkbebeklerin sadece anne sütü alma durumları veetkileyen faktörler. Harran UnivMedFac J.2019;16(1):111-6.
• 19.Yakar B, Azakoğlu Karaca A, Tanrıöver Ö.Emziren annelerin ilk 6 ay sadece anne sütü vermeoranları ve etkileyen faktörlerin araştırılması.FiratMed J. 2020;25(1):19-24.
• 20.Taşci B. 6 Ay–1 Yıl Arasında ve 1 Yıldan DahaFazla Süre ile Anne Sütü Alan çocukların Gelişim veSağlık Düzeylerinin Karşılaştırılması [Doktora Tezi].İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2022.